Tiến sĩ Dan Jurafsky ở Đại học Stanford là một trong những người đang phát triển phần mềm nhận biết nói dối.

Giáo sư khoa học máy tính Julia Hirschberg của Đại học Columbia cho biết lời nói của một người thực sự có thể cung cấp đủ các dấu hiệu như âm lượng, cao độ của giọng nói, sự ngừng nghỉ giữa các từ, những từ cảm thán như “hừm” “chà” hoặc “chao ôi!”, cười e ngại và rất nhiều các biểu hiện nhỏ khác cho thấy người đó có nói dối hay không. Với kiểu phân tích này, việc yêu cầu một ai đó phải đối diện với máy nhận biết nói dối không còn cần thiết.

Tiến sĩ Hirschberg không phải là người duy nhất sử dụng thuật toán máy tính để “giải mã” lời nói nhằm nắm bắt cuộc sống nội tâm của con người. Một nhóm nghiên cứu gồm các nhà ngôn ngữ, kỹ sư và chuyên gia máy tính cũng đang “huấn luyện” cho máy tính nhận ra các dấu hiệu của cái mà họ gọi là lời nói biểu lộ cảm xúc - cách nói phản ánh được sự giả dối, giận dữ, thân thiện và thậm chí là sự tán tỉnh.

Gần đây, Tiến sĩ Dan Jurafsky tại Đại học Stanford đã nghiên cứu về ngôn ngữ mà người ta sử dụng trong những cuộc hẹn hò nhanh trong 4 phút và phân tích nó để tìm ra các yếu tố chỉ sự thân thiện và ve vãn. “Mục tiêu khoa học là để hiểu cảm xúc của chúng ta được phản ánh qua lời nói như thế nào, còn mục tiêu kỹ thuật là tạo ra các hệ thống tốt hơn có thể hiểu được các cảm xúc này”, ông nói.

Những chương trình mà các nhà nghiên cứu đang phát triển có vẻ không thể dùng làm bằng chứng trước tòa, nhưng chúng cho thấy khả năng thấu hiểu suy nghĩ con người tốt hơn chúng ta. Thuật toán do Tiến sĩ Hirschberg và các cộng sự phát triển có thể nhận biết một đối tượng nói dối chính xác 70% trong các tình huống thử nghiệm, trong khi con người chỉ có thể xác định chính xác 57%. Thuật toán này dựa trên phân tích về cách con người nói chuyện trong một dự án nghiên cứu khi nào họ nói dối và khi nào nói thật. Nhóm nghiên cứu của Tiến sĩ Hirschberg vừa được tài trợ gần 1,5 triệu USD để phát triển các thuật toán có thể phân tích giọng của người nói tiếng Anh, tiếng A-rập và tiếng Hoa.

Trong khi đó, Giáo sư ngôn ngữ Eileen Fitzpatrick tại Đại học Montclair ở New Jersey và cộng sự của bà sử dụng máy tính để dò tự động các cụm từ và ngữ có thể báo hiệu sự giả dối. Trong nghiên cứu, họ dẫn ra lời khai tại các phiên tòa mà sau này được chứng minh là nói dối. Còn Giáo sư ngành kế toán David F. Larcker của Đại học Stanford kiểm tra chương trình ngôn ngữ máy tính của Tiến sĩ Jurafsky và ứng dụng vào phân tích những cụm từ các nhân viên quản lý tài chính đã nói mà sau đó được chứng minh là sai. Giáo sư Larcker cho rằng ngôn ngữ máy tính có thể giúp ích đối với các cổ đông và nhà phân tích, giúp họ giảm rủi ro thông qua phân tích lời nói của các nhà tài chính.

Nhìn chung, các phần mềm có thể nhận biết chính xác tâm trạng của người nói hứa hẹn sẽ có nhiều ứng dụng thực tiễn như: phần mềm cho biết khi nào các nhà quản lý nói quá sự thật tại các hội nghị, các chương trình tại các tổng đài giúp cảnh báo nhân viên rằng khách hàng đang giận dữ...

THUẬN HẢI (Theo NYT)