Hôm 3-9, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã lên tiếng cảnh báo sau khi người đồng cấp Nga Vladimir Putin tuyên bố sẽ tiếp tục chiến dịch để kết thúc chiến sự Ukraine bằng vũ lực, nếu các bên không đạt thỏa thuận hòa bình.

“Dù quyết định của ông ấy (Tổng thống Putin) là gì, chúng tôi sẽ vui hoặc không vui về điều đó. Và nếu chúng tôi không vui, các bạn sẽ thấy mọi chuyện xảy ra”, Tổng thống Trump cảnh báo trong cuộc họp tại Nhà Trắng ngày 3-9.

Trước đó cùng ngày, Tổng thống Putin đã đề cập tới tình hình chiến sự Ukraine khi phát biểu tại Bắc Kinh (Trung Quốc). Nhà lãnh đạo Nga cho biết các bên đang đứng trước cơ hội chấm dứt cuộc xung đột thông qua đàm phán “nếu lẽ phải thắng thế”, song cũng cảnh báo rằng Mát-xcơ-va sẵn sàng kết thúc chiến tranh bằng vũ lực nếu đó là phương cách duy nhất. Ông mô tả những nỗ lực của chính quyền Trump là “ánh sáng cuối đường hầm”, nhưng kết quả thực tế vẫn còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố.

Tổng thống Trump (phải) trả lời báo giới tại Nhà Trắng ngày 3-9. Ảnh: EPA

Về triển vọng một cuộc gặp thượng đỉnh Nga - Ukraine, Tổng thống Putin cho biết ông sẵn sàng gặp người đồng cấp Volodymyr Zelensky để đàm phán các điều khoản hòa bình nếu lãnh đạo Ukraine đến Mát-xcơ-va. Ông Putin tái khẳng định lập trường của Nga rằng một cuộc gặp như vậy cần phải được chuẩn bị kỹ lưỡng và mang lại kết quả thực chất.

Tuy nhiên, Kiev đã nhanh chóng bác bỏ khả năng diễn ra cuộc gặp tại Mát-xcơ-va. Trên mạng xã hội X ngày 4-9, Ngoại trưởng Ukraine Andrey Sibiga cáo buộc Nga vẫn gây trở ngại khi đưa ra đề xuất mà Kiev khó có thể chấp nhận được về việc tổ chức hội nghị thượng đỉnh ở thủ đô của đất nước họ.

Ông Trump đã nỗ lực làm trung gian cho một giải pháp hòa bình kể từ khi trở lại Nhà Trắng. Hiện nay, đã hơn 2 tuần sau khi Tổng thống Trump họp thượng đỉnh với ông Putin ở Alaska và tiếp đón ông Zelensky cùng các lãnh đạo châu Âu tại Nhà Trắng, gần như không có tín hiệu nào cho thấy cuộc gặp giữa hai lãnh đạo Nga - Ukraine sắp diễn ra. Điều này khiến Nhà Trắng thất vọng.

Hòa bình vẫn còn xa

Các bên vẫn đàm phán nhưng khả năng rất cao là xung đột ở Ukraine sẽ còn tiếp diễn trong một thời gian dài.

Trước đây, Ukraine khẳng định rằng họ sẽ không đồng ý chấm dứt chiến tranh cho đến khi quân đội Nga rút hoàn toàn khỏi lãnh thổ được quốc tế công nhận của nước này. Nhưng hiện nay, giới lãnh đạo ở Kiev đang thúc đẩy một lệnh ngừng bắn, theo đó một phần đáng kể lãnh thổ của Ukraine sẽ nằm dưới sự kiểm soát của Nga, và hy vọng sau đó sẽ giành lại. Sự thay đổi lập trường này có thể bắt nguồn từ thực tế trên chiến trường, nhưng nó đã được đẩy nhanh bởi việc Tổng thống Trump muốn sớm kết thúc chiến tranh và Ukraine cần xoa dịu ông.

Trong khi đó, Nga yêu cầu Ukraine từ bỏ những vùng lãnh thổ hiện do Mát-xcơ-va kiểm soát và phải nhượng bộ thêm phần đất mà Nga đã tuyên bố chủ quyền nhưng chưa kiểm soát hoàn toàn. Các yêu cầu khác được báo cáo gần đây bao gồm sự công nhận quốc tế đối với các yêu sách lãnh thổ của Nga, Ukraine giữ trung lập và các hạn chế đối với quân đội nước này cũng như viện trợ quân sự quốc tế mà Kiev nhận được. 

Kể từ các cuộc gặp thượng đỉnh ở Alaska và Washington, châu Âu chủ yếu thảo luận về các đảm bảo an ninh trong tương lai cho Ukraine, bao gồm “kế hoạch khá cụ thể” liên quan việc triển khai quân đội hậu xung đột để hỗ trợ cho các cam kết. Phía ông Trump chỉ nói chung chung rằng Washington sẽ cung cấp một số hỗ trợ cho kế hoạch đảm bảo an ninh và loại trừ việc triển khai bộ binh Mỹ tại Ukraine.

Tuy nhiên, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nhấn mạnh Mát-xcơ-va muốn tham gia các cuộc thảo luận về đảm bảo an ninh cho Ukraine và Trung Quốc nằm trong số những quốc gia bảo đảm an ninh. Nga cũng yêu cầu không được điều quân đội nước ngoài tới Ukraine.

Nga cảnh báo những đảm bảo an ninh mà Kiev đang theo đuổi, như cho triển khai binh sĩ nước ngoài đến Ukraine, sẽ gây nguy hiểm cho châu Âu. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho rằng những đảm bảo an ninh này có mục đích “biến Ukraine thành bàn đạp cho những hành động khiêu khích nhằm vào Nga”.

Do đó, tất cả các cuộc đàm phán tại Washington và châu Âu về hình thức đảm bảo này vẫn còn mang tính lý thuyết. Theo báo Vox, Nga sẵn sàng tiếp tục ngồi vào bàn đàm phán, chỉ vì ông Trump đã nhiều lần không muốn áp đặt hậu quả nặng nề lên Mát-xcơ-va chừng nào nước này còn tham gia tiến trình hòa bình trên danh nghĩa.

HẠNH NGUYÊN (Tổng hợp)