Không chỉ có lợi thế về điều kiện tự nhiên, tỉnh Tiền Giang là địa phương có quần đàn chim yến nuôi trong nhà lớn nhất nước. Đây là cơ hội lớn để Tiền Giang đầu tư, khai thác tổ yến - xây dựng thương hiệu Yến sào Tiền Giang.

Sơ chế tổ yến tại Công ty TNHH Nhất Yến.

Nghề nuôi chim yến trong nhà ở Tiền Giang chỉ mới xuất hiện hơn 10 năm trở lại đây nhưng tốc độ phát triển rất nhanh. Toàn tỉnh hiện có trên 550 nhà nuôi chim yến, tập trung ở thị xã Gò Công, huyện Gò Công Đông, huyện Gò Công Tây, TP Mỹ Tho… Kết quả khảo sát thực tế của Công ty Yến sào Khánh Hòa gần đây cho thấy, không chỉ có lợi thế về điều kiện tự nhiên, Tiền Giang còn có quần đàn chim yến nuôi trong nhà lớn nhất nước. Nếu tính tại thời điểm khảo sát, tháng 4-2015, quần thể chim yến trên địa bàn Tiền Giang có khoảng 272.714 cá thể, có thể thu hoạch khoảng 1,3 tấn tổ yến và mang lại nguồn thu trên 25 tỉ đồng.

Ông Trần Văn Thiết ở xã Long Bình, huyện Gò Công Tây (tên thường gọi là ông Mười Thiết) gắn bó với nghề nuôi chim yến từ những năm 1980. Hiện nay, ông là một trong những người có số lượng nhà nuôi chim yến lớn nhất tỉnh Tiền Giang. Một trang trại nuôi chim yến có quy mô lớn của gia đình ông, được đầu tư bài bản, nằm  ngay trung tâm xã Long Bình, huyện Gò Công Tây. Đây cũng là trang trại nuôi chim yến đầu tiên ở Tiền Giang. Với số lượng nhà nuôi chim yến hiện có, ông Mười Thiết thu hoạch gần 20kg tổ yến/tháng.

Theo kinh nghiệm của ông Mười Thiết, từ khi yến làm tổ đến khai thác khoảng 4 tháng, nhưng thông thường, tổ yến được thu hoạch theo dạng cuốn chiếu, vào khoảng 10 ngày một đợt. Hiện nay, dù đã giảm so với trước, nhưng giá bán tổ yến trên thị trường khá cao. Từ 13 - 14 triệu đồng/kg tổ yến tươi mới thu hoạch; còn tổ yến được phân loại, có giá từ 18 - 19 triệu đồng/kg (loại xô), 22 triệu đồng/kg loại I và 32 triệu đồng/kg loại tổ yến đã qua sơ chế.

Nhiều nhà nuôi chim yến kéo theo xuất hiện nhiều cơ sở thu mua, sơ chế, chế biến tổ yến, đặc biệt là trên địa bàn thị xã Gò Công, như: Công ty TNHH Nhất Yến, Công ty Yến Vàng Gò Công, Công ty TNHH Yến Việt Gò Công… Trong đó, Công ty TNHH Nhất Yến, đường Trần Hưng Đạo, phường 2, thị xã Gò Công hoạt động hơn 2 năm qua, chuyên cung cấp tổ yến thô và sơ chế cho các thị trường lớn, như: TP Hồ Chí Minh, Bình Dương, Cà Mau, Bạc Liêu, Ninh Thuận, Tây Ninh. Theo bà Lê Thị Hồng Điệp, Giám đốc Công ty, nhờ đầu tư dây chuyền sản xuất khép kín, với quy mô lớn và kiểm tra chất lượng nghiêm ngặt nên số lượng sản phẩm công ty tiêu thụ tăng đều qua các năm. Chưa kể, thị trường tiêu thụ tổ yến hiện nay vẫn còn rất tiềm năng và có nhiều cơ hội phát triển.

Giai đoạn phát triển nhà nuôi chim yến mạnh nhất ở Tiền Giang là từ năm 2007-2010. Cũng có thực trạng là những nhà nuôi chim yến được xây dựng là những nhà yến kết hợp với nhà ở (chiếm đến 69%) còn nhà nuôi chim yến chuyên dụng chỉ chiếm 31%. Nếu phân tích ở góc độ hiệu quả kinh tế của nghề nuôi chim yến ở Tiền Giang cho thấy, dù mang tính tự phát nhưng một số hộ dân, nhà đầu tư sử dụng công nghệ đầy đủ, đúng cách cũng cho hiệu quả cao. Sau khi nhà nuôi yến được xây dựng xong, đưa vào vận hành thu hút được đàn yến đến ở, có nhà có số lượng yến lớn từ 4.000 - 5.000 con như ở phường 1, thị xã Gò Công; xã Long Bình, huyện Gò Công Tây...

Theo dự báo, đến năm 2020, toàn tỉnh Tiền Giang có khoảng 364.000 cá thể chim yến, có thể thu hoạch khoảng 1,65 tấn tổ yến và đem lại nguồn thu khoảng 33 tỉ đồng. Dự kiến đến năm 2030, quần thể chim yến trên địa bàn tỉnh có thể đạt 590.000 cá thể, thu hoạch khoảng 2,7 tấn tổ yến và nguồn thu được khoảng 53,5 tỉ đồng.

Theo đánh giá chung, nhu cầu tiêu thụ tổ yến hiện còn rất lớn, bởi đây là loại thực phẩm thiên nhiên cao cấp có nhiều chất bổ dưỡng. Nhưng, thực tế cũng cho thấy, tình hình nuôi chim yến trong nhà ở Tiền Giang đã bộc lộ nhiều bất cập, chưa kể có sự mất cân bằng giữa tốc độ tăng của nhà nuôi chim yến với tốc độ tăng bầy đàn chim yến.

Trước thực trạng trên, ngày 26-6-2017, UBND tỉnh Tiền Giang, ban hành Quyết định số 2010/QĐ-UBND phê duyệt Quy hoạch khu, vùng nuôi chim yến tập trung trên địa bàn tỉnh Tiền Giang đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030 đã xác định rõ mục tiêu là ứng dụng thành tựu khoa học kỹ thuật, quy trình  công nghệ nuôi chim yến phù hợp với điều kiện tự nhiên, khí hậu của tỉnh; phát triển các khu, vùng nuôi đảm bảo môi trường sinh thái. Một trong những giải pháp nhằm khai thác lợi thế về gây nuôi chim yến và kinh doanh tổ yến trên địa bàn tỉnh là xây dựng thương hiệu “Yến sào Gò Công” đồng thời thành lập Hiệp hội Yến sào Tiền Giang…

Bài, ảnh: ANH PHƯƠNG