Một vụ nổ bom bi tại Lào. Ảnh: AFP

Ngày 3-12 tới, hơn 100 quốc gia trên thế giới sẽ ký kết hiệp ước quốc tế về cấm sử dụng bom chùm nhằm ngăn ngừa thảm họa cả trong và sau chiến tranh. Tại Lào, hai câu chuyện đau lòng về ông Ta, người cha của 7 đứa con, và anh thanh niên 31 tuổi Yee Lee là bằng chứng sống động cho thấy hậu quả dai dẳng của những trái bom bi còn sót lại sau chiến dịch quân sự khốc liệt của Mỹ kết thúc cách đây 35 năm.

4 năm trước, ông Ta, sống tại một ngôi làng xa xôi hẻo lánh thuộc tỉnh Khammoune (Nam Lào), phát hiện một quả bom mà ông tin là bom bi (tại Lào người ta thường gọi bom chùm là bom bi). Dù biết nó rất nguy hiểm, nhưng nghe nói chất nổ bên trong có thể sử dụng để bắt cá nên ông quyết định mang về. Kết quả là quả bom phát nổ làm cụt hai cánh tay và cướp đi một mắt của ông. Việc điều trị khiến ông phải bán sạch tất cả các vật nuôi trong nhà. Cho tới khi không còn gì để bán, ông buộc phải rời bệnh viện trở về nhà. May nhờ sự giúp đỡ của tổ chức phi chính phủ COPE, ông Ta vừa được gắn hai cánh tay giả và có thể làm những công việc lặt vặt trong gia đình.

Còn anh thanh niên Yee Lee tại tỉnh Xieng Khouang (Bắc Lào) đào trúng trái bom bi trong vườn hồi tháng 8 vừa qua và hậu quả làm đôi chân và hai ngón tay bị đứt lìa. Anh cho biết mình có tới 5 con và người vợ đang mang thai 6 tháng, hiện tất cả nhờ vào sự chăm lo của cha mẹ già và đứa em trai. Tổ chức COPE và Quỹ Giáo dục Thế giới vừa hỗ trợ Lee đôi chân giả và được chăm sóc y tế miễn phí. Lee hy vọng sau hai năm dưỡng thương, anh có thể trở lại công việc đồng áng hoặc phụ giúp dọn dẹp nhà cửa.

Được biết, từ năm 1964 đến 1973, quân đội Mỹ rải xuống Lào hơn 2 triệu tấn chất nổ, trong đó có khoảng 260 triệu quả bom chùm, và gần 1/3 trong số này chưa phát nổ khi chúng rơi xuống rừng hoặc các cánh đồng lúa lầy lội. Số bom này cao hơn số bom thả xuống toàn châu Âu trong Đệ nhị thế chiến. Theo hãng tin Pháp AFP, tính trên đầu người, Lào là quốc gia “hứng” bom nhiều nhất thế giới. Có trên 87.000 cây số vuông diện tích đất của Lào bị bom rải thảm. Từ năm 1973 đến nay, trong số 6,7 triệu dân Lào đã có 10.500 người bỏ mạng và 11.500 người bị thương, tức trung bình mỗi ngày có một người “dính” bom. Mật độ bom bi ở Lào dày đặc tới mức tại một ngôi làng cách Thủ đô Viêng- chăn không xa, người ta tìm thấy 3.900 quả bom con trên diện tích chỉ 4.000 mét vuông.

Theo Liên Hiệp Quốc, các nạn nhân bom bi tại Lào chiếm gần phân nửa của thế giới. Và bom bi vẫn còn là mối hiểm họa khôn lường đối với đất nước này khi mà đến nay chỉ có khoảng 400.000 quả bom được dọn sạch, chiếm 0,47% trong tổng số 80 triệu quả còn nằm trên hoặc dưới mặt đất.

PHÚC GIA AN (Theo Reuters, AFP)