Peter Englund, Thư ký thường trực Viện Hàn lâm Thụy Điển, phát biểu trong buổi lễ công bố giải thưởng rằng Mario Vargas Llosa có những trang viết “khắc họa sức hút của quyền lực, thể hiện sắc nét sự kháng cự, sự nổi loạn và thất bại của từng con người. Ông ấy là cây bút uyên bác, một trong những tác giả có tầm ảnh hưởng sâu rộng nhất trong cộng đồng các nước sử dụng tiếng Tây Ban Nha”. Vì thế, hơn 10 năm qua, Mario Vargas Llosa luôn trong danh sách chờ nhận giải của Viện Hàn lâm Thụy Điển.

Mario Vargas Llosa sinh ra ở thành phố nhỏ Arequipa của Peru. Thời thơ ấu và niên thiếu, ông được cho theo học ở những ngôi trường tốt nhất. Năm 14 tuổi, Mario Vargas được gởi học tại học viện quân sự danh tiếng Leoncio Prado Military Academy và bắt đầu tập tành viết những bài báo nhỏ cho tờ báo địa phương như La Industria, La Huida del Inca. 17 tuổi, ông theo học luật và văn chương tại National University of San Marcos. Sau khi tốt nghiệp đại học, ông được đại học Complutense University of Madrid cấp học bổng nghiên cứu văn chương tại đây. Khóa học tại Madrid kết thúc, ông đến Paris với hy vọng sẽ tiếp tục nhận được các học bổng danh giá khác, nhưng không thành công. Ông viết hồi ký thuê để trang trải cuộc sống.

Bước ngoặt trong sự nghiệp của Mario Vargas Llosa bắt đầu năm 1963 - khi ông mới 26 tuổi - với tiểu thuyết “The Time of the Hero”. Cuốn sách khắc họa những mối quan hệ giữa người và người, mâu thuẫn giữa chính nghĩa và tham vọng quyền lực. Kỹ thuật viết mới mẻ trong “The Time of the Hero” được giới văn học đánh giá cao. Hai năm sau đó, Mario Vargas Llosa cho ra đời tác phẩm “The Green House”. Câu chuyện của “The Green House” hấp dẫn người đọc khắp thế giới thông qua số phận thăng trầm của nhân vật chính là Bonifacia, cô gái bị số phận đẩy đưa trở thành gái điếm đắt khách. Tác phẩm này đem lại cho Mario Vargas Llosa gần 10 giải thưởng văn học, đưa ông trở thành nhà văn ngang hàng với Garcia Marquez. Năm 1969, Mario Vargas Llosa ra mắt cuốn tiểu thuyết thứ ba, “Conversation in the Catheral”, như một lời cảnh báo về những hệ lụy của đam mê quyền lực.

Sau thời kỳ đỉnh cao, Mario Vargas Llosa tiếp tục viết những tác phẩm có đề tài tình yêu, tình bạn. 12 năm sau, năm 1981, tác phẩm lớn thứ tư của ông ra đời, “The War of the End of the World”. Mario Vargas Llosa đã khái quát, mô tả thành công những bất công, phi lý, khổ đau không thể lý giải trong cuộc sống. Có thể nói hằng loạt tác phẩm của Mario Vargas Llosa có cái nhìn sâu sắc về sự vô thường của cuộc sống và những ảo vọng lẫn tuyệt vọng của con người khi đuổi theo danh lợi.

Mario Vargas Llosa đã đưa giải thưởng danh giá Nobel trở lại Châu Mỹ La-tinh sau 20 năm.

Xuân Viên (tổng hợp từ AP)