Vợ chồng nhà khoa học Pedro Mashcheroni. Ảnh: AFP

Nhà khoa học vật lý Pedro Mashcheroni, 75 tuổi, và vợ Roxby Marjorie Mashcheroni, 67 tuổi, đã phải đứng trước vành móng ngựa tòa án liên bang ở Albuquerque, bang New Mexico, hôm 17-9, với 22 tội danh bị cáo buộc. Nếu bị phán có tội, họ có thể đối mặt với án tù chung thân. Cả hai từng làm việc tại phòng thí nghiệm quốc gia Los Alamos, một trong hai phòng thí nghiệm ở Mỹ được cấp quyền tiến hành các hoạt động thiết kế vũ khí hạt nhân.

Theo cáo trạng, vào năm 2008, Pedro đã đề nghị bán cho một đại diện từ chính phủ Venezuela những thông tin giúp xây dựng nhà máy plutonium để sản xuất bom. Đại diện của Venezuela thực chất là một điệp viên FBI giả trang với tên gọi là Luis Jimenez. Hơn 2 năm qua, nhân viên FBI giả trang này đã tiến hành nhiều cuộc đối thoại với Pedro về kế hoạch phát triển vũ khí hạt nhân. Tháng 3-2008, Pedro đã gặp Jimenez tại một khách sạn ở thành phố Santa Fe của Mỹ. Không lâu sau cuộc tiếp xúc, Pedro đã thông báo với vợ về cuộc gặp nói trên. Tháng 7-2009, bà Marjorie giúp chồng soạn thảo tài liệu gồm nhiều thông tin hạt nhân bí mật của Mỹ. Tới tháng 11-2008, theo FBI, nhà vật lý này đã chuyển tài liệu dài 132 trang được mã hóa cho Jimenez. Pedro bị cáo buộc đã yêu cầu Jimenez chi 793.000 USD cho toàn bộ thông tin mà ông ta cung cấp. Và tháng 6 năm ngoái, ông đã nhận được 20.000 USD từ nhân viên FBI này.

Vụ án ly kỳ này là kết quả của một chiến dịch tinh vi, được thiết kế để bắt nhà khoa học từng công khai chỉ trích cấp trên của ông. Là người gốc Argentina nhập tịch Mỹ, Pedro làm việc tại phòng thí nghiệm Los Alamos từ năm 1979 tới 1988, thời điểm ông bị sa thải vì phê phán chính quyền quá ưu tiên lĩnh vực nghiên cứu hạt nhân mà không tài trợ cho các dự án tia laser của ông. Trong khi đó, Marjorie là một thư ký chuyên soạn thảo báo cáo kỹ thuật tại Los Alamos từ năm 1981 đến khi bị bắt. Cả hai là nhân viên hợp đồng tại phòng thí nghiệm này, nhưng có điều kiện tiếp cận thông tin mật, trong đó có tài liệu về thiết kế và sản xuất vũ khí hạt nhân.

Venezuela đã bắt đầu khai thác uranium, nhưng Tổng thống Hugo Chavez khẳng định nước ông không phát triển vũ khí hạt nhân. Tuyên bố của Bộ Tư pháp Mỹ cũng cho rằng Venezuela không liên quan tới vụ bắt giữ vợ chồng Pedro.

N. KIỆT (theo Guardian, LA Times, Csmonitor)