Trung Quốc mới đây thông báo ngưng nhập thịt bò của 4 nhà chế biến lớn tại Úc, trong bối cảnh quan hệ giữa hai đối tác thương mại này ngày càng xấu đi liên quan đến tranh cãi về nguồn gốc của virus Corona chủng mới gây ra dịch COVID-19.

Thịt bò Úc được bày bán trong siêu thị tại Thượng Hải, Trung Quốc. Ảnh: Getty Images

Ngày 12-5, các quan chức Úc cho biết chính phủ đã nhận thông báo của Trung Quốc rằng nước này ngưng nhập thịt bò vì vi phạm quy định về nhãn hiệu và chứng chỉ an toàn sức khỏe. Được biết, 4 cơ sở nói trên đóng góp khoảng 20% sản lượng thịt bò Úc xuất sang Trung Quốc. Trung Quốc là thị trường tiêu thụ thịt bò số một của Úc, chiếm gần 1/3 tổng lượng thịt bò xuất khẩu của xứ sở chuột túi. Trước tình hình trên, Liên đoàn Nông dân Quốc gia Úc (NFF) bày tỏ lo ngại về những gián đoạn trong hoạt động giao thương hàng nông sản giữa Úc và đối tác thương mại số 1 này. Theo Chủ tịch NFF Fiona Simson, 2/3 nông sản Úc được xuất khẩu và 28% trong số này hướng đến Trung Quốc.

Cùng ngày, các bộ trưởng Úc một mặt giữ quan điểm kêu gọi mở cuộc điều tra quốc tế độc lập về nguồn gốc virus và cách xử lý của Trung Quốc đối với dịch COVID-19, mặt khác cũng tìm cách hạ nhiệt căng thẳng ngoại giao. Bộ trưởng Thương mại Úc Simon Birmingham mô tả những phàn nàn mới nhất từ Bắc Kinh có thể là do vấn đề “kỹ thuật”, trong khi Bộ trưởng Nông nghiệp David Littleproud cho rằng đây là lời nhắc nhở các nhà xuất khẩu phải đáp ứng những tiêu chuẩn địa phương. Ông Birmingham còn cho biết năm 2017, 6 nhà chế biến thịt của Úc từng đối mặt với những lệnh cấm tương tự từ Trung Quốc nhưng rồi cũng được phép xuất khẩu trở lại. Hôm qua, Bộ trưởng Birmingham được cho đã gửi yêu cầu điện đàm tới người đồng cấp Trung Quốc Chung Sơn để bàn về vấn đề thương mại. Dù vậy, ông Birmingham cũng khẳng định Úc vẫn tiếp tục ủng hộ cuộc điều tra quốc tế về nguồn gốc virus.

Vụ việc trên làm dấy lên lo ngại rằng Trung Quốc đang kích hoạt chiến dịch đáp trả kinh tế sau khi Úc hồi tháng rồi kêu gọi cộng đồng quốc tế điều tra độc lập nguồn gốc dịch COVID-19. Đại sứ Trung Quốc tại Úc Thành Cạnh Nghiệp gợi ý rằng dân Trung Quốc nên xem lại ý định đi du lịch Úc và cũng có thể tẩy chay rượu vang, thịt bò Úc. Đáp lại, Úc nói hành động “cưỡng ép về kinh tế” không phải là cách trả lời thích hợp cho việc kêu gọi đánh giá nguồn gốc dịch bệnh một cách độc lập.

Dự kiến, trong tuần tới Bộ Thương mại Trung Quốc cũng sẽ đưa ra quyết định về đề xuất đánh thuế 80% lên đại mạch nhập từ Úc, sau cuộc điều tra kéo dài 18 tháng về cáo buộc quốc gia châu Đại Dương bán phá giá ra thị trường và trợ giá cho các nhà sản xuất. Úc bắn tín hiệu sẽ khiếu nại vụ việc lên Tổ chức Thương mại Thế giới nếu Trung Quốc áp thuế. Giới phân tích tin rằng đánh thuế đại mạch và ngừng nhập thịt bò của Úc sẽ giúp Trung Quốc có không gian để mua hai loại nông sản này từ Mỹ nhiều hơn, qua đó đáp ứng những yêu cầu trong thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 mà hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã thống nhất hồi đầu năm 2020.

Lời cảnh báo từ lâu?

Tuy nhiên, có những suy đoán ở Canberra nói động thái đánh thuế đại mạch cũng có thể là cách phản ứng với việc Úc trước đây áp dụng những biện pháp chống bán phá giá đối với các mặt hàng thép và nhôm nhập khẩu từ Trung Quốc.

Hồi tháng 4-2014, Bộ Thương mại Trung Quốc từng gửi thư cho Úc nói rằng thương lượng với Úc chỉ lãng phí thời gian bởi những sản phẩm nhập từ Trung Quốc rồi cũng sẽ bị đánh thuế. Điều đó “nhắc nhở” Úc về những ràng buộc của điều ước quốc tế và kêu gọi “Canberra nên xem lại quan hệ kinh tế song phương”. Nói cách khác, trong ít nhất 6 năm qua Canberra nhận thấy Bắc Kinh không hài lòng với quan điểm thương mại của mình và có thể sẽ trả đũa. Thế nhưng, Úc lại phớt lờ thông điệp trên và tiếp tục áp thuế lên hóa chất, thép và nhôm nhập từ Trung Quốc. Đối với những ống thép nhập từ Trung Quốc hiện nay, Úc đánh thuế lên tới 144%.

HẠNH NGUYÊN (Theo Foxnews, Guardian)