Với nội các vừa được công bố, Taliban cho thấy họ không tuân thủ cam kết về một chính phủ “bao trùm”. Ðộng thái này không phải điềm lành cho những người muốn thấy Afghanistan loại bỏ hoạt động khủng bố.

Mạng lưới Haqqani được phân công phụ trách an ninh tại thủ đô Kabul. Ảnh: AP

Trong cuộc phỏng vấn trên Kênh CNBC hôm 8-9, Michael Kugelman, Phó Giám đốc Chương trình châu Á tại Trung tâm Wilson, đặc biệt lưu ý những thành viên thuộc mạng lưới Haqqani, nhánh vũ trang được coi là tàn bạo nhất của Taliban và cũng có quan hệ mật thiết với tổ chức khủng bố al Qaeda. Vậy mà, thủ lĩnh của mạng lưới Haqqani là Sirajuddin Haqqani lại vừa được bổ nhiệm làm quyền Bộ trưởng Nội vụ trong chính phủ lâm thời Afghanistan, phụ trách trật tự và an ninh. Nhân vật 48 tuổi này bị Cục Ðiều tra Liên bang Mỹ truy nã gắt gao do liên quan đến các vụ tấn công liều chết. Bộ Ngoại giao Mỹ đã treo thưởng nhiều triệu USD cho người có thể cung cấp thông tin để bắt giữ Sirajuddin. Trong khi đó, Khalil Haqqani - chú của Sirajuddin - giữ chức quyền Bộ trưởng phụ trách vấn đề tị nạn. Ông này cũng bị Washington và Liên Hiệp Quốc (LHQ) liệt vào danh sách khủng bố toàn cầu.

Ðáng nói, trong khi Taliban cam kết sẽ thể hiện bộ mặt hòa giải hơn so với khi họ cai trị Afghanistan trước đây, thì mạng lưới Haqqani lại là một tập hợp gồm nhiều bè phái với những mức độ cực đoan khác nhau và có khuynh hướng ủng hộ các nhóm khủng bố khác. Theo Sajjan Gohel, Giám đốc an ninh quốc tế tại Quỹ châu Á - Thái Bình Dương, trái ngược với Taliban coi ISIS-K, một nhánh của tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS) ở Afghanistan, là kẻ thù “không đội trời chung”, mạng lưới Haqqani lại duy trì mối quan hệ với ISIS-K. Theo các chuyên gia, nỗi lo lớn trong cộng đồng quốc tế là “sự hợp nhất sức mạnh của tất cả các nhóm khủng bố nằm dưới sự bảo trợ của Taliban và địa bàn mà Taliban dành cho họ”. Trước đây, do chứa chấp thủ lĩnh của al Qaeda là Osama bin Laden nên chế độ Taliban ở Afghanistan bị Mỹ lật đổ vào năm 2001.

Vì sao mạng lưới Haqqani đáng sợ?

Ðược thành lập bởi Jalaluddin Haqqani vào thập niên 1970, mạng lưới Haqqani chiến đấu chống chính quyền Afghanistan thân Liên Xô trong những năm 1980. Sau khi quân Liên Xô rút khỏi Afghanistan, Jalaluddin xây dựng mối quan hệ với các phần tử thánh chiến nước ngoài, bao gồm bin Laden. Sau đó, ông bắt tay với Taliban khi lực lượng này tiếp quản Afghanistan năm 1996. Ðến năm 2018, Jalaluddin qua đời sau thời gian dài lâm bệnh và con trai Sirajuddin chính thức trở thành thủ lĩnh mạng lưới Haqqani.

Trong báo cáo hồi tháng 6, LHQ mô tả mạng lưới Haqqani là “lực lượng sẵn sàng tác chiến nhất của Taliban” với nhiều thành viên có kỹ năng cao và chuyên thực hiện các cuộc tấn công phức tạp. Trong thập niên 2010, mạng lưới Haqqani có khoảng 10.000 tay súng. Chủ yếu hoạt động ở phía Ðông Afghanistan, mạng lưới này bị cho là thủ phạm gây ra những vụ tấn công đẫm máu và kinh hoàng nhất trong 2 thập niên qua.

Trong những năm sau khi Mỹ đưa quân vào nước này, mạng lưới Haqqani đã triển khai những chiến thuật bạo lực, bao gồm sử dụng “đội quân chết chóc” chuyên thực hiện các cuộc hành quyết và công bố các đoạn video chặt đầu tập thể. Nhóm Hồi giáo theo dòng Sunni này còn tiên phong trong việc sử dụng phương thức đánh bom tự sát, làm chết cũng như bị thương hàng ngàn lính Mỹ, liên quân và Afghanistan. Những vụ tấn công gây chú ý của chúng bao gồm đánh bom tự sát tại khách sạn Serena Hotel năm 2008 và tấn công Ðại sứ quán Mỹ ở thủ đô Kabul năm 2011, giết chết 16 người Afghanistan.

Taliban cam kết chính quyền mới trong tương lai sẽ bao gồm phụ nữ

Phát biểu trên đài BFMTV tối 8-9, người phát ngôn của lực lượng Taliban, Zabihullah Mujahid nêu rõ: “Chính phủ này là lâm thời. Chúng tôi sẽ có những vị trí cho phụ nữ với sự tôn trọng luật Sharia. Ðây là một sự khởi đầu, nhưng chúng tôi sẽ dành chỗ cho phụ nữ. Họ có thể là một phần của chính quyền. Ðó sẽ là bước thứ hai”. Cùng ngày, nhiều người dân ở thủ đô Kabul đã xuống đường biểu tình, yêu cầu đảm bảo sự tham gia của phụ nữ trong việc điều hành đất nước.

Trước đó, ngày 7-9, Taliban thông báo thành lập chính phủ lâm thời gồm toàn bộ thành viên là nam giới và cũng là thành viên của phong trào Hồi giáo này.

    HẠNH NGUYÊN (Theo AFP, Indian Express)