Snowden xuất hiện trên báo chí Hồng Công. Ảnh: Reuters

Chính quyền Hồng Công ngày 23-6 ra thông cáo cho biết Edward  Snowden, người phanh phui hai chương trình thu thập dữ liệu của Cơ quan an ninh quốc gia Mỹ (NSA),  đã rời khỏi đặc khu hành chính này qua “một nước thứ ba theo nguyện vọng riêng thông qua kênh luật pháp phù hợp”. Thông cáo còn cho biết Hồng Công đã cung cấp thông tin cho phía Mỹ biết về “chuyến đi” của Snowden, đồng thời còn muốn Mỹ giải thích chuyện các cơ quan tình báo nước này do thám hệ thống máy tính ở Hồng Công  như cáo buộc của anh ta. Hồng Công không nói rõ cụ thể Snowden đi nước nào, nhưng báo Bưu điện Nam Hoa Buổi sáng của Hồng Công cho biết anh này đã lên một chuyến bay đi Mát-xcơ-va, dù Nga không phải là điểm dừng chân chính thức. Snowden đã từng nói muốn xin tị nạn ở Iceland.

Trước đó, Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Tom Donilon cho rằng Washington đang có “lợi thế” trong việc đưa Snowden về Mỹ để xét xử và hy vọng Hồng Công sẽ tuân thủ hiệp ước dẫn độ mà hai bên đã đạt được hồi năm 1996. Cũng theo ông Donilon, giới chức thực thi pháp luật Mỹ đã liên hệ với quan chức Hồng Công và hai bên cũng đã có “cuộc trao đổi” về việc dẫn độ Snowden về Mỹ. Tuy nhiên, đặc khu hành chính này vẫn chịu sự điều hành của Bắc Kinh trong các chính sách đối ngoại và quốc phòng. Một quan chức cấp cao về thực thi pháp luật Mỹ cho rằng quá trình dẫn độ “chắc chắn là một cuộc chiến pháp lý kéo dài”, song ông bày tỏ lạc quan rằng Snowden sẽ bị đưa về Mỹ.

Trong khi đó, trước khi rời khỏi Hồng Công, trong cuộc trả lời phỏng vấn của  báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng xuất bản ngày 22-6, Snowden cũng hé lộ thêm một số hoạt động gián điệp của chính quyền Washington, trong đó có thông tin cho rằng Chính phủ Mỹ đang tấn công hệ thống mạng của các công ty điện thoại di động ở Trung Quốc nhằm thu thập dữ liệu từ hàng triệu tin nhắn của khách hàng. “NSA đã làm tất cả mọi thứ, như xâm nhập các nhà mạng Trung Quốc và đánh cắp mọi dữ liệu tin nhắn của bạn”, Snowden tuyên bố và cho biết anh có bằng chứng cho cáo buộc này. China Mobile là nhà mạng di động lớn nhất thế giới với 735 triệu thuê bao, tiếp theo là China Unicom và China Telecom lần lượt có 258 triệu và 172 triệu thuê bao.

Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng còn cho biết Snowden đã trao cho họ một loạt các tài liệu chi tiết cho thấy gián điệp Mỹ cũng đã xâm nhập hệ thống máy tính của Đại học Thanh Hoa tại Bắc Kinh, Đại học Trung Quốc tại Hồng Công và công ty Pacnet- nhà cung cấp dịch vụ viễn thông hàng đầu châu Á - Thái Bình Dương có trụ sở ở Hồng Công và Singapore.

Hãng tin Tân Hoa Xã của Trung Quốc ngày 23-6 có bài bình luận cho rằng sự phanh phui của Snowden về các hoạt động do thám của Mỹ tại Trung Quốc “đã đặt Washington vào một tình thế thật sự rắc rối và buộc họ trước tiên phải giải thích cho thế giới biết về tầm vóc các chương trình theo dõi lén của mình”. 

Người “thổi còi” Snowden tiếp tục soi rọi những góc khuất của hoạt động gián điệp của Mỹ giữa lúc Bộ Tư pháp nước này đang tiến hành truy tố hình sự chống lại anh ta với nhiều tội danh, trong đó đặc biệt là tội “phản quốc” và đánh cắp tài sản quốc gia. Một án tù có thể rất nặng đang chờ Snowden.

THANH BÌNH
(Theo Reuters, Guardian, AP)