Tổng thống Maldives Mohamed Muizzu đang có chuyến thăm cấp nhà nước kéo dài 5 ngày tới Ấn Độ. Đây là chuyến công du đầu tiên của ông Muizzu tới quốc gia Nam Á kể từ khi ông lên nắm quyền hồi năm ngoái trong trong bối cảnh Malé đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng kinh tế.

Thủ tướng Ấn Ðộ Modi (phải) gặp Tổng thống Maldives Muizzu hôm 7-10. Ảnh: Reuters

Văn phòng Tổng thống Maldives hôm 6-10 cho biết, chuyến thăm này của Tổng thống Muizzu tập trung vào việc “tăng cường hợp tác song phương và nâng cao hơn nữa mối quan hệ lâu dài giữa 2 quốc gia”.

Về phần mình, Tổng thống Muizzu trước chuyến thăm tuyên bố Maldives sẽ không hành động để làm suy yếu an ninh của Ấn Độ, làm tổn hại đến an ninh và sự ổn định của khu vực; vẫn coi New Delhi là đối tác quan trọng trong các nỗ lực nhằm đảm bảo sự ổn định của khu vực và xem hợp tác với Ấn Độ là “ưu tiên hàng đầu”. “Mối quan hệ giữa Maldives và Ấn Độ đan xen như rễ cây. Nó được xây dựng trên nhiều thế kỷ trao đổi và chia sẻ các giá trị và được gầy dựng trên sự tôn trọng và lợi ích chung. Mối quan hệ giữa Maldives và Ấn Độ luôn bền chặt và tôi tin rằng chuyến thăm này sẽ củng cố mối quan hệ đó hơn nữa. Ấn Độ đã và đang là một trong những đối tác thương mại và phát triển lớn nhất của Maldives” - ông Muizzu khẳng định.

Theo ông Muizzu, Maldives cần phải đa dạng hóa các mối quan hệ quốc tế và giảm sự phụ thuộc quá mức vào bất kỳ quốc gia nào, qua đó kêu gọi du khách Ấn Độ quay trở lại, ủng hộ cho ngành kinh tế quan trọng nhất của nước này.

Giới phân tích cho rằng tuyên bố trên của Tổng thống Muizzu phản ánh sự quay gót của Maldives sau cuộc đối đầu ngoại giao kéo dài nhiều tháng giữa 2 nước. Theo tờ Al Jazeera, quan hệ Ấn Độ - Maldives trở nên căng thẳng sau khi đảng Tiến bộ Maldives của ông Muizzu trước thềm cuộc bầu cử 2023 tuyên bố trục xuất những binh sĩ Ấn Độ được triển khai tại đây để hỗ trợ sơ tán nhân đạo và y tế do cho rằng ảnh hưởng của New Delhi là mối đe dọa đối với chủ quyền của đất nước. Kế hoạch này được gọi là “India Out”, có nghĩa là xa cách Ấn Độ và xích lại gần Trung Quốc. Và thực tế, ông Muizzu đã đến thăm Trung Quốc hồi tháng 1-2024, phá vỡ truyền thống trước đây của các tổng thống Maldives khi chọn Ấn Độ là điểm dừng chân đầu tiên. Khi trở về, Muizzu đã vạch ra kế hoạch giải thoát quốc gia nhỏ bé của mình khỏi sự phụ thuộc vào Ấn Độ về cơ sở y tế, thuốc men và nhập khẩu các mặt hàng thiết yếu.

Trong khi đó, Ấn Độ hồi tháng 3 đã cho rút quân khỏi Maldives nhưng không đóng kênh ngoại giao (gửi nhân viên dân sự thay thế), bởi New Delhi cảnh giác trước sự hiện diện ngày càng tăng của Trung Quốc ở khu vực Ấn Độ Dương.

Quan hệ Ấn Độ - Maldives dần được cải thiện khi Tổng thống Muizzu hồi tháng 6 được mời đến dự lễ nhậm chức của Thủ tướng Narendra Modi, trong khi Ngoại trưởng Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar hồi tháng 8 đã đến thăm Maldives. Ông Jaishankar khi đó đã thừa nhận “những thách thức và lợi ích chung trong việc duy trì hòa bình và an ninh trong khu vực”.

Trong chuyến thăm Ấn Độ lần này, giới phân tích cho rằng ông Muizzu lưu tâm đến gói cứu trợ trong bối cảnh Maldives chìm trong nợ nần và khủng hoảng. Nợ công của đảo quốc này vào khoảng 8 tỉ USD, trong đó có khoảng 1,4 tỉ USD mà Maldives nợ Trung Quốc và Ấn Độ. Ấn Độ và Maldives chưa chính thức xác nhận về gói tài chính nhưng theo Đài BBC, ưu tiên chính trong chuyến thăm kéo dài 5 ngày này là đảm bảo một “đường dây trợ giúp tài chính dưới hình thức tài trợ và tái cấu trúc việc trả nợ”. Ông Muizzu cũng muốn có một thỏa thuận hoán đổi tiền tệ trị giá 400 triệu USD  để củng cố nguồn dự trữ ngoại hối cạn kiệt của Maldives.

Maldives là một trong những quốc gia láng giềng hàng hải quan trọng của Ấn Ðộ ở khu vực Ấn Ðộ Dương. Trong nhiều thập niên qua, Ấn Ðộ giữ vai trò là nhà hỗ trợ phát triển quan trọng đối với Maldives. Ðến nay, Ấn Ðộ đầu tư gần 1,5 tỉ USD vào nhiều dự án cơ sở hạ tầng, chăm sóc sức khỏe tại quốc đảo này. Trong khi đó, Maldives cũng là một phần của sáng kiến “Vành đai, Con đường” nhằm xây dựng cảng, đường sắt cao tốc và mở rộng thương mại, ảnh hưởng của Trung Quốc trên khắp châu Á, châu Phi và châu Âu.