Vân Hải

Ngày 5-9, Anh sẽ có Thủ tướng mới sau khi đảng Bảo thủ cầm quyền công bố kết quả phiếu bầu lãnh đạo đảng đối với 2 ứng cử viên - Ngoại trưởng Liz Truss và cựu Bộ trưởng Tài chính Rushi Sunak.

Ngoại trưởng Liz Truss (trái) và cựu Bộ trưởng Tài chính Rushi Sunak. Ảnh: Getty Images

Phóng viên TTXVN tại Luân Ðôn dẫn nhận định của giới nghiên cứu sở tại cho rằng tân Thủ tướng Anh sẽ phải đối mặt với hàng loạt thách thức ngay khi bước chân vào Số 10 phố Downing, khi “xứ sở sương mù” đang rơi vào quãng thời gian được cho là biến động nhất trong thời kỳ hiện đại.

Cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt

Người kế nhiệm ông Boris Johnson - từ chức hôm 7-7 sau áp lực từ công luận và nội bộ đảng Bảo thủ - sẽ phải vật lộn với tình trạng khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất kể từ sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, với hóa đơn năng lượng tăng cao, lạm phát ở mức hai con số, lãi suất thế chấp tăng và nỗi lo suy thoái kéo dài.

Hóa đơn năng lượng đã tăng từ 1.971 bảng Anh/năm lên 3.549 bảng và dự kiến tăng mạnh vào đầu năm 2023. Chính phủ hiện tại đã đề nghị một khoản thanh toán trị giá 400 bảng Anh dành cho mỗi hộ gia đình và 1.200 bảng Anh cho những gia đình dễ bị tổn thương nhất. Tuy nhiên, các tổ chức từ thiện cảnh báo nếu Thủ tướng mới không tăng thêm các khoản hỗ trợ trong thời gian tới, hàng triệu hộ gia đình có nguy cơ lâm vào bế tắc.

Tài chính công

Theo các cuộc thăm dò, bà Truss nhận được ủng hộ nhiều nhất trong đảng Bảo thủ, bỏ xa ông Sunak. Các tham vọng của bà, bao gồm giảm chi phí sinh hoạt, tăng chi tiêu quốc phòng và cắt giảm thuế, sẽ phụ thuộc vào tình trạng tài chính công. Nhưng với những dự báo mới về triển vọng kinh tế Anh đang xấu đi, bà Truss sẽ không dễ thực hiện cam kết mà theo ước tính của Văn phòng Trách nhiệm Ngân sách Anh là sẽ tiêu tốn hơn 30 tỉ bảng Anh.

Làn sóng đình công

Thủ tướng mới cũng sẽ đối mặt với sự phẫn nộ của các lãnh đạo công đoàn. Với lạm phát ở mức trên 10% và nợ quốc gia tăng cao hơn 2 tỉ bảng, Chính phủ Anh đã tìm cách giảm tiền lương để ngăn chặn vòng xoáy lạm phát, nhưng bị các công đoàn phản đối mạnh mẽ. Ngành đường sắt đã tổ chức một loạt vụ đình công trong 3 tháng qua, trong khi nhân viên các ngành nghề khác cũng đang và sắp tổ chức đình công, như ở cảng Felixstowe, các cơ sở của Amazon, BT và Royal Mail.

Lĩnh vực chăm sóc sức khỏe và xã hội

Tình hình quá tải trầm trọng đối với hệ thống Dịch vụ Y tế công quốc gia (NHS) cũng sẽ là một thách thức đòi hỏi tân Thủ tướng Anh phải khẩn trương tìm ra giải pháp. Hiện có khoảng 6,7 triệu người đang chờ được điều trị thông thường tại bệnh viện, mức cao nhất trong lịch sử 74 năm của NHS và hơn 1,4 triệu người chưa được điều trị sức khỏe tâm thần, nhiều người trong đó là thanh thiếu niên.

NHS hiện cần tuyển thêm 100.000 vị trí công tác, gồm khoảng 4.200 bác sĩ đa khoa.

Ukraine và Brexit

Thủ tướng mới của nước Anh sẽ thừa hưởng 2 thách thức về chính sách đối ngoại - đó là cuộc chiến Ukraine và mối quan hệ với Liên minh châu Âu (EU) ngày càng xấu đi do quá trình thực thi các thỏa thuận thương mại hậu Brexit liên quan Bắc Ireland.

Cả bà Truss và ông Sunak đều cam kết thúc đẩy tiến trình sửa đổi Nghị định thư Bắc Ireland. Tuy vậy, ý tưởng này khiến Luân Ðôn có thể rơi vào tình huống căng thẳng ngoại giao với Brussels. Giám đốc Trung tâm nghiên cứu cải cách châu Âu Charles Grant tỏ ra bi quan: “Chừng nào người Anh vẫn kiên trì với dự luật Bắc Ireland thì sẽ không thể nào có mối quan hệ tốt hơn với EU”.

Trong khi đó, sự thay đổi vị trí của chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ, hoặc sự suy yếu trong quyết tâm của EU nếu Nga đề nghị Kiev ngừng bắn sẽ nhanh chóng gây ra những thách thức ngoại giao đối với Chính phủ Anh, đặc biệt là đối với bà Truss - nhân vật có quan điểm “diều hâu” đối với Nga.