Hơn một năm qua, tại các địa bàn thuộc vùng ven trung tâm TP Cần Thơ xuất hiện khá nhiều KDC tự phát. Đó là kết quả của một số “nhà đầu tư giấu mặt” tự lập ra hoặc “ăn theo” các dự án phát triển đô thị, đường giao thông sẵn có để đấu nối vào KDC tự phát... Các KDC tự phát đua nhau mọc lên, nhưng chính quyền địa phương chưa có biện pháp hữu hiệu ngăn chặn kịp thời. Hiện nay, những hệ lụy từ những KDC này bắt đầu lộ diện...

KDC tự phát “như nấm sau mưa”

Thời gian qua, ở những nơi TP Cần Thơ triển khai các dự án tái định cư, đường giao thông, hay các dự án đầu tư bằng nguồn vốn ODA... là các KDC tự phát bắt đầu manh nha, những ngôi nhà cấp 4 “mọc lên như nấm sau mưa”, nhưng chủ yếu tập trung ở các phường An Bình, An Khánh (quận Ninh Kiều) và ở quận Bình Thủy, Cái Răng... Đương nhiên, những trường hợp cha mẹ tách thửa cho con cái đúng quy định Nhà nước thì không phải bàn tới. Nhưng phần đa số là “nhà đầu tư giấu mặt” mua, hay cụ thể là “tích tụ” đất nông nghiệp rồi san lấp mặt bằng, làm đường, chuyển mục đích thành đất ở đô thị để bán kiếm lời.

Khu dân cư tự phát cặp khu dân cư Bình Nhựt (Long Hòa, Bình Thủy) đang được người dân xây dựng nhà...Ảnh: V.T.

Điển hình như KDC tự phát cặp KDC đạt chuẩn Bình Nhựt, phường Long Hòa, quận Bình Thủy có hàng trăm lô nền với tổng diện tích khoảng vài chục ngàn mét vuông, là một trong số những KDC tự phát có quy mô lớn ở đường Võ Văn Kiệt. KDC này hình thành kéo dài vài năm gần đây. Hiện tại, KDC có rất nhiều căn nhà đã hoàn thành và nhiều căn nhà khác cũng đang được xây dựng. Về hạ tầng KDC khá đơn giản chỉ có vài con đường rộng chừng 4m, đổ bê tông; lô nền được bố trí liên kế san sát nhau. KDC không có vỉa hè, cống thoát nước sơ sài, không đảm bảo cho sử dụng lâu dài. Toàn KDC không có hệ thống ống dẫn nước chữa cháy, cũng chẳng có công viên cây xanh… Kỹ thuật xây dựng không tuân thủ về mật độ xây dựng, không đảm bảo các quy chuẩn của một KDC chính quy như các KDC của doanh nghiệp kinh doanh BĐS đầu tư. Một người đang xây dựng nhà tại KDC này cho biết: “Ở đây đã được quy hoạch phát triển đô thị, nhưng quy hoạch “treo” từ rất lâu. Do không có chỗ ở, giá đất ở đây phù hợp túi tiền nên tôi mua xây nhà. Chừng nào Nhà nước bồi hoàn, triển khai các dự án thì gia đình tôi sẽ di dời nhà cửa theo chủ trương của Nhà nước…”.

Theo phản ảnh của người dân tại phường Long Hòa, phía trước KDC tự phát là KDC Bình Nhựt có cơ sở hạ tầng được xây dựng đạt chuẩn, chủ đầu tư KDC tự phát đã đấu nối hạ tầng “ăn theo” KDC Bình Nhựt. Theo Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) TP Cần Thơ, những KDC tự phát “ăn theo” hạ tầng KDC đạt chuẩn sẽ dẫn đến quá tải hạ tầng kỹ thuật như cấp, thoát nước, giao thông… do mật độ dân cư tăng quá cao so với thiết kế quy hoạch ban đầu. Sở TN&MT thành phố phối hợp với địa phương kiểm tra các KDC tự phát trên địa bàn thành phố và sẽ đề nghị thành phố xử lý theo quy định.

Thời gian qua, việc tách thửa, chia lô, nền, xây dựng nhà không phép, sai phép, san lấp kênh rạch, hình thành nhiều KDC tự phát là do sự quản lý yếu kém của chính quyền địa phương. Tại phường Long Hòa, nổi cộm một số sai phạm như trường hợp vợ chồng ông Sử Quang Thái và bà Nguyễn Thị Thanh Tuyền. Qua xác minh, ngành chức năng quận Bình Thủy buông lỏng quản lý, ưu ái, dễ dàng cho ông Thái và bà Tuyền chuyển mục đích sử dụng đất, tách thửa chia lô, nền, cấp phép xây dựng trái với quy hoạch được phê duyệt, nhưng không kiên quyết xử lý. San lấp rạch Mù U trái phép làm đường đi tại khu vực Bình Nhựt (phường Long Hòa), hình thành nên các khu dân cư tự phát, gây ảnh hưởng đến công tác triển khai, thực hiện Đề án khai thác quỹ đất thành phố (giai đoạn 2017-2021), do phải bồi thường giá đất thổ cư, bồi thường nhà, vật kiến trúc và tái định cư cho các hộ dân… Thanh tra TP Cần Thơ xác minh, nhận định việc làm này có dấu hiệu hình thành “đường dây” và đang được ngành chức năng TP Cần Thơ điều tra làm rõ, xử lý theo quy định.

Hệ lụy!

Các KDC tự phát không chỉ làm xấu đi bộ mặt đô thị mà còn gây bất lợi cho các KDC phát triển đúng chuẩn, theo quy hoạch. Bởi, các KDC tự phát có mật độ xây dựng lên đến 90%, nên giá thành đầu tư lô, nền hạ thấp, dễ bán (đương nhiên hạ tầng kém). Trong khi các KDC được UBND thành phố cấp phép đầu tư phải đảm bảo mật độ xây dựng (khoảng 40%), quy chuẩn xây dựng, hạ tầng kỹ thuật cao, công viên, cây xanh... nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển đô thị văn minh, hiện đại. Trước thực trạng trên, UBND TP Cần Thơ đã ban hành nhiều công văn, văn bản chỉ đạo về việc xử lý nghiêm tình trạng san lấp, phân lô, nền trái quy định. Theo đó, Chủ tịch UBND các quận, huyện phải khẩn trương kiểm tra tình trạng san lấp, phân lô bán nền trái quy định trên địa bàn quản lý. Đối với các trường hợp vi phạm là tổ chức thì UBND các quận, huyện chủ động phối hợp với sở, ngành hữu quan để xử lý.

UBND thành phố lấy quận Bình Thủy là điển hình quản lý yếu kém, bất cập về đất đai để xử lý, nếu các quận, huyện khác còn sai phạm sẽ có biện pháp xử lý nặng hơn. Thanh tra TP Cần Thơ nêu rõ: Các sai phạm của Bình Thủy đã vi phạm các quy định về sử dụng, quản lý đất đai theo quy định của Luật Đất đai năm 2013, Luật Xây dựng năm 2014 và các Nghị định hướng dẫn thi hành. Nguyên nhân chính dẫn đến các sai phạm do UBND phường Long Hòa, các phòng ban chuyên môn và UBND quận Bình Thủy không tuân thủ nghiêm các quy định của Nhà nước, thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý dẫn đến các sai phạm trên...

Một khu dân cư tự phát ở phường An Bình, quận Ninh Kiều được rao bán trên mạng.... Ảnh: T.K

Để khắc phục hậu quả, Thanh tra TP Cần Thơ yêu cầu: Các phường, các phòng ban chức năng quận Bình Thủy, các ngành và đơn vị có liên quan của TP Cần Thơ nghiêm túc khắc phục sai phạm, thi hành kỹ thuật theo quy định. Trong đó, UBND phường Long Hòa phối hợp ngành chức năng quận Bình Thủy cưỡng chế việc xây dựng nhà không phép, sai phép không đúng quy định; buộc cá nhân san lấp rạch Mù U phải khôi phục lại hiện trạng ban đầu; buộc người có hành vi vi phạm khôi phục lại hiện trạng đất như trước...

Ông Lê Tâm Niệm, Chủ tịch UBND quận Bình Thủy, cho biết: “Hiện địa phương đang nghiêm túc thực hiện các yêu cầu về ngăn chặn và xử lý kịp thời những vi phạm pháp luật về quản lý và sử dụng đất đai, đầu tư xây dựng tại địa phương; đồng thời tăng cường các hoạt động quản lý về đất đai, xây dựng theo quy định pháp luật. Trước đây, quận Bình Thủy đã xử lý bước đầu những sai phạm trên từ cán bộ phụ trách phường đến các phòng, ban chuyên môn”.

Bà Võ Thị Hồng Ánh, Phó Chủ tịch UBND thành phố  cho rằng: Cơn “sốt” đất làm cho rất nhiều người phấn khởi, nhưng đồng thời nó cũng là điều kiện thuận lợi “tiếp tay” cho những tay đầu cơ đất “hô biến” những mảnh vườn, thửa ruộng thành các lô, nền, nhà cửa “mọc lên như nấm”, gây nhiều hệ lụy, là những thách thức vô cùng to lớn cho thành phố trong thời gian tới! Đây là cơ hội để giới đầu tư BĐS ở các KDC tự phát thu siêu lợi nhuận, bất chấp các yêu cầu, quy định về đầu tư hoàn chỉnh cơ sở hạ tầng. 

An Khánh - Hà Văn

Bài 3:  Đừng để quy hoạch tiếp tục bị “băm nát”