30/10/2020 - 09:16

Đối phó Trung Quốc, Mỹ “làm khó” WTO 

Tiến trình lựa chọn người đứng đầu Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đang gặp trở ngại sau khi Mỹ trở thành quốc gia duy nhất phản đối ứng viên người Nigeria.

Cựu Bộ trưởng Tài chính Nigeria Ngozi Okonjo-Iweala.

Cựu Bộ trưởng Tài chính Nigeria Ngozi Okonjo-Iweala.

Hồi tháng 5, Tổng Giám đốc WTO Roberto Azevêdo bất ngờ từ chức thay vì kết thúc nhiệm kỳ thứ 2 của mình vào tháng 9-2021. Sau một loạt quy trình sàng lọc, loại bỏ dần các ứng viên, cuộc đua thay thế ông Azevêdo hiện còn lại cựu Bộ trưởng Tài chính Nigeria Ngozi Okonjo-Iweala và bà Yoo Myung-hee, Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc. Dự kiến, nhà lãnh đạo mới sẽ được công bố vào tháng 11.

Tính đến giữa tháng này, bà Okonjo-Iweala giành được 80 phiếu bầu và tiếp tục nhận sự ủng hộ từ Liên minh châu Âu (EU) sau cuộc họp tham vấn hôm 27-10. Nếu được lựa chọn, cựu bộ trưởng 66 tuổi sẽ trở thành Tổng Giám đốc WTO đầu tiên đến từ châu Phi và là phụ nữ đầu tiên lãnh đạo tổ chức trên. Tuy nhiên, phát ngôn viên WTO Keith Rockwell cho biết công tác lựa chọn vẫn chưa ngã ngũ khi Mỹ kiên quyết ủng hộ ứng viên Hàn Quốc. Theo Văn phòng Ðại diện Thương mại Mỹ, WTO phải được dẫn dắt bởi một chuyên gia giàu kinh nghiệm thực tiễn trong các lĩnh vực liên quan. Cơ quan này cũng nêu rõ Bộ trưởng Yoo là ứng viên hội đủ tất cả kỹ năng cần thiết để dẫn dắt WTO một cách hiệu quả.

Trong khi đó, nhiều người cho rằng sự phản đối của Mỹ có nét tương đồng với mối ngờ vực mà chính quyền Tổng thống Donald Trump dành cho Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) do Tổng Giám đốc Tedros Adhanom Ghebreyesus lãnh đạo. Ông Tedros từng là ngoại trưởng của Ethiopia. Kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát, Nhà Trắng liên tục chỉ trích ông Tedros “thân Trung Quốc” và sau cùng rút khỏi WHO với cáo buộc tổ chức này “thiếu độc lập” trước Bắc Kinh. Giống như Ethiopia, Nigeria là nước nhận nhiều viện trợ kinh tế của Trung Quốc. Và nếu trở thành Tổng Giám đốc WTO, bà Okonjo-Iweala sẽ lập tức đối mặt với cuộc chiến Mỹ - Trung để bảo vệ tương lai của tổ chức này.

Theo quy định, quá trình ra quyết định của WTO dựa trên sự đồng thuận và một trong hai ứng viên cần giành được sự ủng hộ của tất cả 164 quốc gia thành viên. Dự kiến, WTO sẽ tiếp tục triệu tập một cuộc họp vào ngày 9-11 để thảo luận các vấn đề hiện nay. Nhiều chuyên gia nhận định sự phản đối của Mỹ tuy không hoàn toàn cản trở việc bổ nhiệm bà Okonjo-Iweala nhưng Washington vẫn gây ảnh hưởng đáng kể đến quyết định cuối cùng. Diễn biến này đồng thời đẩy đồng minh thân cận của Mỹ là Nhật Bản vào thế khó khi Tokyo cũng đang trong tranh chấp thương mại với Hàn Quốc. Trước đó, Nhật đã lên tiếng ủng hộ bà Ojonko-Iweala do lo ngại WTO dưới sự lãnh đạo của bà Yoo có thể ra phán quyết có lợi cho Seoul.

Bà Okonjo-Iweala từng được đào tạo tại Đại học Harvard và có quốc tịch kép sau khi nhập tịch Mỹ vào năm 2019. Nữ bộ trưởng tài chính và ngoại giao đầu tiên của Nigeria đã sống nhiều năm ở thủ đô Washington sau 25 năm làm việc cho Ngân hàng Thế giới. Ngoài là thành viên hội đồng quản trị Twitter, bà Okonjo-Iweala còn giữ chức Chủ tịch Liên minh Toàn cầu về Vaccine và Tiêm chủng cũng như đặc phái viên của WHO trong cuộc chiến chống COVID-19. Trả lời phỏng vấn gần đây, bà cho rằng cải cách quy tắc WTO là hết sức cấp thiết để giải quyết những thách thức mới như thương mại kỹ thuật số.

MAI QUYÊN (Theo Nikkei Asian Review)

Chia sẻ bài viết