Dường như không chỉ Úc và New Zealand đang lo lắng về sự hiện diện ngày càng gia tăng của Trung Quốc ở Thái Bình Dương, đảng Dân chủ đối lập trên Đảo Cook cũng có những quan ngại tương tự, đồng thời tuyên bố sẽ đóng băng tất cả nguồn viện trợ từ Bắc Kinh nếu giành chiến thắng trước đảng cầm quyền do Thủ tướng Henry Puna đứng đầu trong cuộc tổng tuyển cử diễn ra ngày 14-6 tới.

Đại sứ Trung Quốc Wu Xi (trái) và Thủ tướng Đảo Cook Henry Puna tại lễ khánh thành dự án xây dựng trường học Apii Nikao. Ảnh: Cookislandsnews

Viện Lowy (Úc) tiết lộ, Trung Quốc đã viện trợ cho Đảo Cook 66,3 triệu USD trong giai đoạn 2006-2016, cao hơn nhiều so với con số 39,3 triệu USD mà Úc viện trợ cho quốc gia chỉ có hơn 17.000 dân và diện tích 236km2 này trong cùng thời gian. Số tiền do Bắc Kinh cung cấp được Đảo Cook dùng để phát triển 13 dự án trong các lĩnh vực như dịch vụ công cộng, giáo dục và ngư nghiệp. Tuy nhiên, James Beer, phó chủ tịch đảng Dân chủ cho biết nhiều cử tri tỏ ra lo lắng về tác động của các “khoản vay ưu đãi” của Trung Quốc đối với nền kinh tế Đảo Cook.

Theo ước tính mới nhất, doanh thu từ ngành du lịch chiếm tới khoảng 60% nền kinh tế Đảo Cook khi hàng năm có hơn 140.000 du khách đến thăm quốc đảo này. Song, ông Beer lo ngại nếu ngành du lịch Đảo Cook thất bại, họ không có khả năng chi trả các khoản vay nói trên từ Bắc Kinh, từ đó khiến Đảo Cook rơi vào tình trạng khủng hoảng. “Chúng ta đã nhìn thấy những ảnh hưởng mà Trung Quốc mang lại cho Tonga, Samoa. Và chúng ta cũng nhìn thấy những ảnh hưởng mà họ mang lại cho đất nước chúng ta” – ông Beer cảnh báo. Tuy nhiên, Bộ trưởng Tài chính Mark Brown nói rằng đảng Dân chủ đã sai khi nhận định Đảo Cook không có khả năng chi trả các khoản vay nước ngoài. “Tôi cho rằng đảng Dân chủ thiếu sự hiểu biết về tình hình tài chính của đất nước” – ông Brown phản pháo.

Ông Beer còn cho hay, tiền viện trợ của Trung Quốc cho Đảo Cook đôi khi không được chi tiêu một cách khôn ngoan. Chẳng hạn, dự án xây dựng tòa án và đồn cảnh sát trên đảo Rarotonga đã không sử dụng nguồn lao động và vật liệu tại địa phương để xây dựng trong khi chi phí bảo trì lại đắt đỏ. Đáp lại, Bộ trưởng Brown thừa nhận rằng tiền viện trợ của Trung Quốc trước đây từng mang lại nhiều vấn đề đối với nước này, nhưng tình hình ngày nay đã tốt hơn nhiều. Ông Brown tỏ ra hài lòng với việc hợp tác hiện tại với Trung Quốc.

Đảng Dân chủ đối lập cũng đặt nghi vấn xung quanh thời điểm Đại sứ Trung Quốc tại New Zealand (kiêm nhiệm Đảo Cook và Niue) Wu Xi đến bàn giao dự án xây dựng trường học Apii Nikao do Trung Quốc tài trợ trị giá 9,6 triệu USD cách đây 2 tuần. Ông Beer cho rằng việc một quốc gia khác cung cấp gói tài trợ như vậy trước thời điểm diễn ra cuộc tổng tuyển cử là không phù hợp, đó dường như là một chiến thuật của Chính phủ Đảo Cook. Theo ông Beer, động thái này của Trung Quốc có thể gây ảnh hưởng xấu đến kết quả bầu cử hoặc bóp méo tiến trình dân chủ của Đảo Cook. Còn nhớ ngay trước cuộc bầu cử năm 2014, Bắc Kinh cũng đã biếu không cho Đảo Cook hàng triệu USD.

TRÍ VĂN