Chiều 8-12-2025, tiếp tục Chương trình làm việc tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã tiến hành thảo luận tại Hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về các cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026-2030. Bà Triệu Thị Ngọc Diễm - Bí thư Đảng ủy phường Khánh Hòa, đại biểu Quốc hội thuộc Đoàn đại biểu Quốc hội TP Cần Thơ tham gia ý kiến như sau:

Về nguyên tắc và căn cứ điều chỉnh linh hoạt Quy hoạch phát triển điện lực, phương án phát triển mạng lưới cấp điện trong Quy hoạch tỉnh (Điều 4), tại khoản 2 quy định: Cho phép dự án năng lượng quan trọng, cấp bách có nội dung khác với quy hoạch có liên quan thì không phải thực hiện thủ tục điều chỉnh quy hoạch; và sau khi dự án được phê duyệt, các quy hoạch có liên quan phải được kịp thời rà soát, điều chỉnh, cập nhật và công bố. Đây là cơ chế đột phá, nhằm tạo điều kiện tối ưu cho các dự án năng lượng được triển khai nhanh. Đại biểu đề xuất: (1) Tiến hành đồng thời việc lập, thẩm định các dự án năng lượng quan trọng, cấp bách cùng với quá trình điều chỉnh các quy hoạch khác có liên quan. Phương án này sẽ nhanh và đảm bảo tính đồng bộ với các quy hoạch khác, ít phát sinh thêm các quy định hướng dẫn mới. Hoặc khẩn trương ban hành quy định hướng dẫn tiêu chí, trình tự, thủ tục trình, thẩm định, phê duyệt công trình, dự án có tính chất quan trọng, cấp bách của dự án năng lượng quốc gia để khi Nghị quyết có hiệu lực thì sẽ thi hành ngay, không phải mất thời gian chờ đợi hướng dẫn. Đồng thời, làm rõ cơ chế kiểm soát việc phê duyệt dự án trước - điều chỉnh quy hoạch sau để tạo tính đồng bộ và phát huy hiệu quả của các loại quy hoạch, không phải quá quan trọng quy hoạch lĩnh vực năng lượng mà xem nhẹ quy hoạch lĩnh vực khác. Đặc biệt là không lãng phí, chồng chéo trong công tác lập quy hoạch. (2) Rà soát, bổ sung thêm các tiêu chí trong nguyên tắc và căn cứ điều chỉnh linh hoạt Quy hoạch, phương án phát triển mạng lưới cấp điện; đảm bảo tác động đến an toàn hệ thống, môi trường - xã hội, cân bằng cung, cầu khu vực, cũng như việc đảm bảo khả năng giải tỏa công suất.

Đại biểu Triệu Thị Ngọc Diễm phát biểu ý kiến

Đối với nội dung điện gió ngoài khơi, đại biểu có 3 ý kiến: (1) Về trình tự, thủ tục giải quyết hồ sơ đề nghị giao khu vực biển để khảo sát (tại Khoản 4, điều 11) nêu: “Doanh nghiệp có năng lực tài chính tốt hơn”; và “Doanh nghiệp đề xuất diện tích khảo sát khu vực biển nhỏ hơn”, là 2 thứ tự được ưu tiên. Đại biểu đề xuất, tiêu chí chứng minh năng lực tài chính dự án cũng như năng lực khảo sát, kinh nghiệm quốc tế và trong nước về mặt chuyên môn, kỹ thuật của doanh nghiệp để công tác khảo sát mang lại hiệu quả phải/cần được quan tâm đưa vào tiêu chí chính. Các tiêu chí ưu tiên trên dễ phát sinh sự cảm tính trong quá trình chọn lựa nếu các doanh nghiệp có năng lực tài chính tương đương nhau, doanh nghiệp muốn được lựa chọn thì sẽ đề xuất diện tích khảo sát nhỏ. Trong khi đó, việc khảo sát còn phải phù hợp tính chính xác và hợp lý với công suất, quy mô dự án, nếu không, sẽ gây ảnh hưởng tới hiệu quả và chất lượng khảo sát. (2) Về hồ sơ chấp thuận chủ trương đầu tư dự án đầu tư kinh doanh điện gió ngoài khơi (tại điểm c, khoản 1, điều 12), trong đó có nội dung: “Đề xuất giá điện dự kiến của dự án điện gió ngoài khơi, không vượt quá mức trần khung giá điện gió ngoài khơi tại năm đề xuất”. Khả năng giải toả công suất đầu ra và giá điện bán ra là các chỉ tiêu cốt yếu để các nhà đầu tư và các Tổ chức tài chính có thể kiểm toán được tính khả thi về tài chính - đầu tư cho Dự án và quyết định có đầu tư hay không. Phải có chính sách khuyến khích, ưu tiên thì 2 chỉ tiêu này mới có thể trở thành hiện thực để thực sự hấp dẫn các chủ đầu tư và các Tổ chức tài chính có thực lực.  Tuy nhiên, hiện chưa có khung giá điện gió ngoài khơi, dễ dẫn đến tình trạng doanh nghiệp đưa giá thấp để đạt ưu tiên. Dự thảo cũng nêu rõ: Không vượt quá mức trần khung giá điện gió ngoài khơi tại năm đề xuất. Do đó, đại biểu kiến nghị bỏ nội dung đề xuất giá điện dự kiến vì đề xuất của doanh nghiệp không có tính chính thức khi vận hành và vẫn phải đảm bảo mức trần. Thay vào đó, căn cứ vào thực tiễn hiện nay, Bộ Công thương nên ban hành khung giá tạm thời cho điện gió ngoài khơi. Không dùng “giá đề xuất thấp hơn” làm tiêu chí ưu tiên (vì dễ phá vỡ thị trường tài chính dự án). (3) Chấp thuận nhà đầu tư dự án điện gió ngoài khơi (Điều 13), quy trình lấy ý kiến nhiều đơn vị, gồm 7 bộ, ngành và các cơ quan liên quan (Khoản 1 điểm c) sẽ mất nhiều thời gian, không phù hợp thời hạn giai đoạn 2026-2030.

Tại điểm c, khoản 1, Điều 12; tại khoản 4, Điều 13, thứ tự ưu tiên chọn lựa các doanh nghiệp có tiêu chí: Đề xuất giá điện dự kiến thấp hơn. Điều này không phù hợp thông lệ quốc tế vì giá điện này cũng chỉ là dự kiến, thực tế giá điện thế nào phải tuân theo quy định hiện hành chứ nhà đầu tư không thể tự đề xuất để hợp thức hóa hồ sơ. Khi hồ sơ được chọn, giá điện cao hơn thì xử lí như thế nào. Do đó đại biểu đề xuất: (1) Bỏ tiêu chí “giá điện thấp hơn” khỏi thứ tự ưu tiên trong chọn lựa các doanh nghiệp. (2) Quy định cụ thể thời gian lấy ý kiến của các Bộ, ngành (tối đa trong vòng 60 ngày hoặc sau khi nhận văn bản và hồ sơ hợp lệ của UBND cấp tỉnh, thì trong vòng bao nhiêu ngày phải trả lời bằng văn bản cho các địa phương).

ĐOÀN ĐẠI BIỂU QUỐC HỘI TP CẦN THƠ