Bài, ảnh: ÐĂNG HUỲNH

“Cuộc đời vợ chồng thi sĩ Nguyễn Nguyên Bảy và Lý Phương Liên là hiện tượng “lạ” - “đặc biệt” chưa từng có ở Việt Nam. Ðời người và đời thơ của họ như duyên nợ trời định dù đã trải qua biết bao sóng gió nghiệt ngã nhất, có lúc những tưởng bế tắc, không lối thoát”.

Chân dung và tiểu luận “Nguyễn Nguyên Bảy -Lý Phương Liên, cặp vợ chồng thi sĩ đặc biệt”. 

Nhà phê bình văn học Nguyễn Văn Hòa đã viết như thế trong quyển chân dung và tiểu luận “Nguyễn Nguyên Bảy - Lý Phương Liên, cặp vợ chồng thi sĩ đặc biệt”, do NXB Hội Nhà văn vừa ấn hành. Quyển sách ra mắt không lâu sau ngày nhà thơ Nguyễn Nguyên Bảy qua đời ở tuổi 83, “luân hồi về đời hoa cỏ” như ước nguyện của ông.

Vào những năm 1960, Nguyễn Nguyên Bảy công tác ở Ðài Tiếng nói Việt Nam còn Lý Phương Liên kém ông 8 tuổi, là cô gái mồ côi, nghèo khó, gồng gánh nuôi đàn em thơ. Vẻ đẹp của thơ ca, của tâm hồn đồng điệu đã gắn kết họ với nhau, suốt hơn nửa thế kỷ qua. Không chỉ tình duyên, họ còn có mối thi duyên đặc biệt. Nhà thơ Lý Phương Liên nổi tiếng từ những năm 1970 với nhiều bài thơ đình đám, còn nhà thơ Nguyễn Nguyên Bảy thì có những quan niệm thơ hết sức phóng khoáng. Ðiều đó gây cho họ không ít trở ngại. Tưởng họ sẽ bỏ thơ, không yêu thơ nữa, nhưng không! Năm 2011, Lý Phương Liên trở lại với tập “Ca bình minh”, nhà thơ Nguyễn Nguyên Bảy sau đó cũng trở lại với nhiều sáng tác ấn tượng.

Ðáng trân trọng hơn, họ còn dùng số tiền tích góp trong suốt 20 năm và bỏ thời gian, công sức để tập hợp, tuyển chọn và in sách cho bạn bè văn chương. Bộ sách “Thơ Bạn Thơ” và “Văn Bạn Văn” thực hiện suốt 10 năm qua là trái ngọt của tình yêu văn chương, của tâm hồn đồng điệu. “Dự án sách đồ sộ này ra đời đã tập hợp những tác phẩm bị bỏ quên, bỏ sót hay vì lý do nào đó chưa công bố; những tác phẩm gắn liền với những tên tuổi khá nổi tiếng, nó đã sống được trong lòng bạn đọc theo cùng thời gian và năm tháng, đến những tác phẩm của những tác giả mới xuất hiện, dù họ chưa thành danh nhưng miễn bài hay thì được chọn”, nhà phê bình Nguyễn Văn Hòa thuật lại. Bên cạnh hai dự án sách lớn này, còn có nhiều ấn phẩm bổ trợ đã ra mắt do Lý Phương Liên - Nguyễn Nguyên Bảy chủ biên như “Vườn Năm nhà” (3 tập), “Chém gió muôn màu” (4 tập), “Tình thơ bạn thơ” (1 tập)...

Nói về nhà thơ Nguyễn Nguyên Bảy, nhà phê bình văn học Nguyễn Văn Hòa trân trọng gọi ông là “Người Thầy” và khắc họa: “Nguyễn Nguyên Bảy là người lặng lẽ sống, lặng lẽ viết, chuyên cần, chăm chỉ khâu gió dệt nắng tưởng như mơ hồ...”. Còn với nhà thơ Lý Phương Liên, dù rằng bà rất khiêm tốn nói rằng “thơ tôi chỉ là đôi ba hoa cỏ” hay “chỉ là thơ học trò bình thường” nhưng với nhà phê bình Nguyễn Văn Hòa, đó thực sự là những vần thơ lay động.