Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương, Nam bộ và khu vực ĐBSCL đang bước vào thời kỳ cao điểm của mùa khô, không khí nóng bức với nhiệt độ trung bình từ 31 - 340C, có nơi nhiệt độ trung bình cao hơn 340C. Thời gian này, người dân trông chờ những cơn mưa từng ngày. Tuy nhiên, trong thời điểm mùa khô, những trận mưa trái mùa và đầu mùa mưa thường kèm theo lốc xoáy, sấm sét có khả năng gây thiệt hại nặng nề về nhà cửa, hoa màu...

HẠ NHIỆT SAU CƠN MƯA

Cơn mưa lớn trái mùa cuối tháng 3-2018 xuất hiện trên địa bàn TP Cần Thơ và nhiều địa phương trong khu vực ĐBSCL. Tuy nhiên, cơn mưa lớn làm nhiều tuyến đường ở các quận nội ô thành phố, như: Ninh Kiều, Bình Thủy, Ô Môn... bị ngập nước, ảnh hưởng an toàn giao thông. Nguyên nhân, do một số tuyến đường có hệ thống thoát nước nhỏ hẹp, bị rác thải che lấp miệng hố ga, cản trở dòng chảy... Theo Ban Chỉ huy Phòng chống Thiên tai – Tìm kiếm Cứu nạn (PCTT-TKCN) TP Cần Thơ, đây là cơn mưa lớn, trái mùa đã góp phần hạn chế tình trạng khô hạn, oi bức, thiếu nước tại các huyện đầu nguồn, khu vực sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, cơn mưa lớn cũng làm ảnh hưởng đến thu hoạch lúa đông xuân 2017-2018. Anh Nguyễn Văn Phong ở xã Trường Xuân, huyện Thới Lai, TP Cần Thơ, cho biết: “Mấy công lúa tôi trồng vụ đông xuân đang vào giai đoạn chín rộ và sắp thu hoạch. Gặp cơn mưa trái mùa kéo dài, làm ruộng lúa bị đổ ngã, ảnh hưởng đến năng suất”.

Cơn mưa trái mùa trong tháng 2-2018 làm giảm cái nóng oi bức tại quận Ninh Kiều, nội ô TP Cần Thơ. 

Từ đầu năm 2018 đến nay, mưa trái mùa xảy ra ở các tỉnh, thành miền Tây. Trong đó, TP Cần Thơ, tỉnh Tiền Giang, Đồng Tháp, Bạc Liêu và Sóc Trăng... đều có mưa lớn xuất hiện trên diện rộng. Theo dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương, từ khoảng giữa tháng 4-2018, khu vực ĐBSCL có khả năng xuất hiện các đợt mưa chuyển mùa. Các địa phương cần đề phòng hiện tượng thời tiết cực đoan như mưa lớn đến rất lớn xuất hiện cục bộ trong thời đoạn ngắn; gió lớn, lốc xoáy, sấm sét xuất hiện vào thời kỳ chuyển mùa... Thời gian này, người dân nên tránh những cơn mưa trái mùa và xuất hiện trong thời điểm chuyển mùa (đầu mùa mưa), vì nước mưa mang theo nhiều chất độc hại, bụi ô nhiễm có khả năng ảnh hưởng đến sức khỏe khi tiếp xúc hoặc sử dụng. Ngoài ra, do chuẩn bị sang thời kỳ chuyển mùa nên khí quyển bất ổn định, mưa xuất hiện sẽ kèm theo giông, lốc xoáy, sấm sét cần phải đề phòng.

PHÒNG TRÁNH THIỆT HẠI

Theo dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương, mùa mưa bão trong năm nay sẽ chính thức bắt đầu vào tháng 5-2018. Các cơn mưa xuất hiện trước khoảng thời gian này là mưa trái mùa và chuyển mùa. Một hiện tượng thời tiết dễ nhận thấy trong thời gian thời tiết chuyển mùa là xen kẽ những ngày mưa là những ngày nóng oi bức có xuất hiện những cơn mưa đột ngột và thường kèm theo lốc xoáy và sấm sét, thậm chí có cả vòi rồng...

Để chủ động ứng phó với các hiện tượng thời tiết này, Ban chỉ huy PCTT-TKCN TP Cần Thơ yêu cầu các địa phương tuyên truyền, hướng dẫn người dân chằng chống nhà cửa an toàn để phòng các hiện tượng mưa kèm theo giông, lốc xoáy trong thời điểm đầu mùa mưa, chuyển mùa; kiểm tra, gia cố các khu vực sạt lở, có nguy cơ sạt lở; tăng cường tuyên truyền, nhắc nhở phụ huynh không cho trẻ em tắm mưa trong những cơn mưa trái mùa, đầu mùa, nhằm tránh tác hại nếu mưa axít có thể xảy ra... Ông Bùi Quang Minh, Ủy viên Thường trực Ban chỉ huy PCTT-TKCN TP Cần Thơ, cho biết: “Mưa kèm theo lốc xoáy thường xảy ra vào buổi chiều và tối trong thời gian thời tiết chuyển mùa cho đến khi kết thúc mùa mưa. Hiện tượng này xuất hiện cục bộ trong thời gian ngắn nên rất khó dự báo. Để chủ động phòng tránh, các địa phương cần chủ động kiểm tra, gia cố các công trình, chằng chống, gia cố nhà cửa trước mùa mưa, nhất là đối với các nhà cấp 4, nhà mái tôn, vách lá...”.

Theo Ban chỉ huy PCTT-TKCN TP Cần Thơ, để phòng tránh sét đánh, khi xây dựng các công trình dân dụng, công nghiệp, các công trình hạ tầng khác, đơn vị và người dân cần phải bố trí các thiết bị chống sét (cột thu lôi).  Khi có hiện tượng thời tiết mây giông (chuẩn bị mưa), người dân đang đi ngoài đường hoặc đang làm việc ngoài đồng trống phải khẩn trương về nhà hoặc tìm các nơi trú ẩn an toàn. Tuyệt đối không nên trú ẩn tập trung đông người dưới gốc cây cao, nơi trống trải, đồng thời phải tránh xa các vật dụng làm bằng kim loại như: hàng rào sắt, xe đạp, xe gắn máy, cột điện, cột ăngten, cột thu lôi, nông cụ sản xuất... Đặt biệt, khi có nhiều người không nên đứng chung, không đứng ở những nơi có địa hình cao. Nếu như cảm thấy tóc bị dựng lên (như cảm giác điện khi sờ tay trước mặt tivi) thì đều đó có nghĩa là có thể bị sét đánh bất cứ lúc nào, lập tức cúi người xuống và lấy tay che tai, không nằm xuống đất hay đặt tay lên đất...

Ở TP Cần Thơ nói riêng, ĐBSCL nói chung, hằng năm đều bị thiệt hại do thiên tai gây ra. Do đó, biện pháp phòng tránh thiên tai, mưa kèm theo lốc xoáy, sấm sét... là việc làm cần thiết mà các địa phương trong khu vực ĐBSCL và người dân cần nghiêm túc thực hiện. Có như vậy mới giảm thiểu mức thiệt hại, đời sống người dân ít bị tác động do thiên tai, lốc xoáy... gây ra.

Bài, ảnh: HÀ VĂN