Ngày 30-6 vừa qua là hết thời hạn nhận tác phẩm tham dự Festival Nhiếp ảnh trẻ toàn quốc lần thứ II-2017. Festival năm nay có chủ đề "Tư duy trẻ, góc nhìn trẻ", dành cho mọi công dân Việt Nam từ 18 đến 35 tuổi (kể cả người Việt Nam sống và làm việc ở nước ngoài). Theo thông tin mà ban tổ chức chia sẻ, Festival Nhiếp ảnh trẻ là dịp để giới yêu thích nhiếp ảnh trong cả nước cùng trao đổi học tập, gặp gỡ, giới thiệu thành quả sáng tạo; khuyến khích khuynh hướng sáng tác độc đáo, tìm ra những tác phẩm mang phong cách mới lạ, chuyển tải hơi thở của cuộc sống đương đại, trẻ trung, năng động. Đây cũng là dịp giúp cơ quan quản lý, ngành nhiếp ảnh có cái nhìn khái quát, đánh giá đúng thực trạng về giới trẻ yêu thích nhiếp ảnh, những vấn đề về sáng tác ảnh trong giới trẻ thời gian qua. Từ đó tìm ra hướng phát triển, hướng đi đúng cho giới trẻ yêu nhiếp ảnh thời hội nhập quốc tế.

Các tay máy trẻ chụp ảnh tại Ngày hội du lịch Văn hóa chợ nổi Cái Răng 2016.

Ý nghĩa, mục đích Festival đã rõ và cũng thật thiết thực. Nhưng tìm hiểu kỹ, sự kiện này mang đến cho chính những nghệ sĩ nhiếp ảnh trẻ không ít băn khoăn. Anh P.H.G một tay máy trẻ ở Kiên Giang, chia sẻ rằng, mục tiêu của người cầm máy sáng tác là đứng vào hàng ngũ nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam. Vậy nhưng Festival Nhiếp ảnh trẻ- được xem là cuộc thi ảnh nghệ thuật cấp quốc gia- lại không được Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam- VAPA bảo trợ! Nghĩa là không được tính điểm tích lũy để kết nạp vào VAPA. Anh G. kể câu chuyện của mình là hồi Festival Nhiếp ảnh trẻ 2015, anh từng có nhiều tác phẩm được chọn triển lãm; trong đó có tác phẩm được ban giám khảo chọn treo tại Triển lãm Ảnh nghệ thuật toàn quốc- VN16. Nhưng đến phút cuối, lúc phóng ảnh thì ban tổ chức cho hay, tác phẩm bị loại vì đã triển lãm tại cuộc thi ảnh nghệ thuật cấp quốc gia là Festival Nhiếp ảnh trẻ toàn quốc! "Festival Nhiếp ảnh trẻ có phải là một ký ức buồn hay không?"- anh G. than thở. Từ câu chuyện của anh G. mới rõ ra rằng, Festival Nhiếp ảnh trẻ toàn quốc chẳng những không giúp các tay máy trẻ đến gần với VAPA mà không khéo sẽ đánh mất cơ hội. Cho nên, những mục đích, ý nghĩa mà ban tổ chức đưa ra có phải quá xa vời?

Cũng chính vì bất cập của Festival mà nhiều tay máy trẻ không mặn mòi cho mùa giải mới. Về chất lượng của các tác phẩm ảnh, nhìn vào mùa giải 2015 có thể thấy nhiếp ảnh "trẻ" nhưng "già" thấy rõ trong tư duy, sáng tạo. Bộ ảnh triển lãm cho thấy những đề tài, ý tưởng, bố cục… quen thuộc, không mới lạ, phá cách. Hoàn toàn thiếu vắng những tấm ảnh ấn tượng mà là những mô típ cũ, thể hiện tính sắp đặt, kỹ thuật bố cục, ánh sáng… còn đơn điệu và an toàn.

Tuy nhiên, nhiều nghệ sĩ nhiếp ảnh tên tuổi cho rằng, lỗi này không chỉ ở người trẻ mà nằm ngay thể lệ của ban tổ chức. Đã là cuộc thi tôn vinh sự trẻ trung, sáng tạo mà vẫn rập khuôn những chủ đề, thể lệ cũ thì khác gì so với các triển lãm, cuộc thi ảnh từ trước tới nay? Tại sao ta không để người trẻ sáng tạo với các các kỹ thuật hiện đại như photoshop, đồ họa, hội họa… bên cạnh những trải nghiệm thực tế như một sự thử nghiệm, tìm ra lối đi mới cho nhiếp ảnh Việt vốn đang mòn? 

Bài, ảnh: Đăng Huỳnh