Người dân Guinée xem lực lượng đảo chính thị uy trên đường phố Conakry.

Việc cộng đồng quốc tế lên án cuộc đảo chính quân sự ngày 23-12 tại Guinée là điều tất nhiên, bởi nó vừa làm xói mòn các nỗ lực thúc đẩy dân chủ trong đời sống chính trị, vừa có nguy cơ đưa đất nước Tây Phi này đến bờ vực nội chiến. Tuy nhiên, dường như ít có khả năng các cường quốc sẽ mạnh tay áp đặt lệnh trừng phạt đối với những người cầm đầu lực lượng đảo chính, mà chỉ yêu cầu họ nhanh chóng chuyển giao quyền lực bằng cách sớm tổ chức cuộc bầu cử dân chủ, tự do và minh bạch.

Điều đáng chú ý là hàng ngàn người Guinée tại Thủ đô Conakry đã xuống đường bày tỏ sự ủng hộ cuộc đảo chính do Đại úy Moussa Dadis Camara tiến hành ngay sau cái chết ở tuổi 74 vì bệnh tật của Tổng thống Lansana Conté. Nguyên nhân có lẽ vì người dân nước này đã quá chán ngán với tình trạng nghèo đói và tham nhũng kéo dài triền miên dưới triều đại của Tướng Conté, người lên nắm quyền từ năm 1984 cũng bằng một cuộc đảo chính. Dù là quốc gia giàu tài nguyên khoáng sản và năng lượng, nhưng hiện có gần phân nửa trong số 9 triệu dân Guinée sống với chưa tới 1 USD/ngày, trong khi đó chỉ số tham nhũng lại đứng hàng thứ 173/180 nước và chỉ số phát triển con người đứng hàng 160 trong số 177 quốc gia được khảo sát.

Vì có ý định giữ chức tổng thống suốt đời, nên ông Conté đã không chuẩn bị một nhà lãnh đạo thay thế, dù biết rằng những căn bệnh hiểm nghèo như tiểu đường, bạch cầu và sức ép tuổi tác khiến ông khó hoàn thành nhiệm vụ trong nhiệm kỳ 2003-2010. Do đó, việc Tổng thống Conté qua đời đã tạo một khoảng trống quyền lực và đây là cơ hội để Đại úy Camara làm đảo chính.

Thật ra, theo Hiến pháp Guinée, người sẽ tạm quyền tổng thống là chủ tịch quốc hội với nhiệm vụ tổ chức bầu cử trong vòng 60 ngày. Ngoài ra, thủ tướng vẫn được phép tiếp tục điều hành công việc của chính phủ như bình thường. Tuy nhiên, các quân nhân đảo chính cho rằng các nhân vật thân cận này của ông Conté không phải là những chính khách đủ phẩm chất và đáng tin cậy trong giai đoạn chuyển tiếp hiện nay.

Đại úy Camara hiện đã tự xưng là tổng thống mới của Guinée. Hội đồng Quốc gia vì Dân chủ và Phát triển” (do nhóm đảo chính lập ra) khẳng định rằng chính quyền quân sự sẽ lãnh đạo đất nước trong hai năm và sẽ tổ chức một cuộc bầu cử “tự do, tin cậy và minh bạch” vào cuối tháng 12-2010.

PHÚC GIA AN
(Theo BBC , Le Potentiel, Le Monde)