Sau nhiều tháng trì hoãn, Không lực Mỹ sẽ phóng vệ tinh đầu tiên trong số các vệ tinh được trang bị Hệ thống Định vị Toàn cầu (GPS) thế hệ mới, có độ chính xác và linh hoạt cao hơn, vào lúc 9h11 sáng 18-12 (giờ địa phương).

Vệ tinh GPS III. Ảnh: Lockeed Martin

Theo kế hoạch, vệ tinh Vespucci được đưa lên quỹ đạo bằng tên lửa Falcon 9 của công ty tư nhân SpaceX từ bãi phóng Cape Canaveral (bang Florida). Sự kiện trên được mô tả là “sứ mệnh an ninh quốc gia đầu tiên” của hãng này bởi nó vận chuyển vệ tinh đầu tiên trong số 32 vệ tinh GPS III sẽ được phóng để thay thế các vệ tinh cũ. Các vệ tinh còn lại đang được Tập đoàn Lockeed Martin chế tạo. Tuần rồi, Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence, người dự kiến sẽ đến dự khán vụ phóng này, gọi đây là “bước tiến quan trọng trong bối cảnh Mỹ muốn đảm bảo sự thống trị trong vũ trụ”.

GPS nổi tiếng nhờ được ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực dân sự, từ định vị cho đến các giao dịch ngân hàng hiển thị thời gian. Không lực Mỹ ước tính có 4 tỉ người trên thế giới hiện sử dụng hệ thống này. Họ đang kiểm soát chùm 31 vệ tinh GPS trên quỹ đạo từ một khu phức hợp bảo mật cao ở căn cứ không quân Schriever. Chúng thực hiện nhiều nhiệm vụ, từ nhắm vào các vũ khí cho đến chỉ đường trên điện thoại thông minh.

Tuy nhiên, với việc các vệ tinh Mỹ bị cho là mong manh trước các cuộc tấn công điện tử, chẳng hạn như gây nhiễu và giả mạo, nên Washington muốn nâng cấp chùm vệ tinh GPS trên quỹ đạo. So với các phiên bản hiện hành, vệ tinh GPS III có độ chính xác cao hơn gấp 3 lần và khả năng kháng nhiễu cũng mạnh hơn gấp 8 lần. Cải tiến này càng trở nên cấp bách sau khi Na Uy cáo buộc Nga phá sóng tín hiệu GPS trong cuộc tập trận của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) gần đây.

Ngoài ra, vệ tinh thế hệ mới cũng sẽ cung cấp tín hiệu dân sự mới, tương thích với hệ thống vệ tinh định vị của các quốc gia khác, chẳng hạn như Galileo của Liên minh châu Âu. Điều này đồng nghĩa các thiết bị dân sự có thể thu được tín hiệu mới, với thông tin địa điểm chính xác hơn. Cụ thể, thiết bị thu dân sự hiện nay có chu vi định vị chính xác trong 3-10m. Nhưng với vệ tinh mới, con số này có thể là 1-3m trong điều kiện tốt, trong khi các thiết bị thu quân sự có thể gần hơn nữa.

Dù vậy, một số tính năng tốt nhất của vệ tinh thế hệ mới, bao gồm tín hiệu chống nhiễu mạnh hơn trong lĩnh vực quân sự, sẽ không kịp hoàn chỉnh trước năm 2020 hoặc 2023, do vướng những trục trặc liên quan chương trình hợp tác phát triển hệ thống kiểm soát mới dưới mặt đất (OCX), theo Cristina Chaplain, người chịu trách nhiệm theo dõi GPS và các chương trình khác của Văn phòng Kiểm toán Chính phủ Mỹ (GAO). Do hãng Raytheon phát triển, tiến độ xây dựng OCX chậm ít nhất 4 năm so với kế hoạch và dự kiến giá tiền bị đội thêm 2,5 tỉ USD so với 3,7 tỉ USD ban đầu. Bộ Quốc phòng Mỹ bị cho đang gặp khó trong việc đảm bảo OCX đáp ứng các tiêu chuẩn an ninh mạng.

Được biết, giá của 10 vệ tinh đầu tiên ước tính khoảng 577 triệu USD/chiếc. Tháng 9 vừa qua, Không quân Mỹ cho biết 22 vệ tinh còn lại có giá tổng cộng 7,2 tỉ USD, nhưng GAO thì ước tính lên đến 12 tỉ USD. Ngoài ra, vệ tinh GPS III đầu tiên cũng hoàn thiện chậm gần 2 năm rưỡi so với kế hoạch. Nguyên nhân là do những lần trì hoãn chuyển giao các linh kiện chính, kiểm tra lại các bộ phận khác và quyết định của Không lực Mỹ về việc chọn tên lửa Falcon 9 để thực hiện vụ phóng.

Trong khi GPS III đầu tiên chờ phóng, thì chiếc thứ hai cũng đã hoàn thành và dự kiến sẽ được phóng vào mùa hè tới. 

THANH BÌNH (Theo AFP, Florida Today)