Trong sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, “chớp thời cơ” là nghệ thuật thể hiện năng lực lãnh đạo tài tình và sâu sát với thực tiễn trực tiếp đưa đến những thắng lợi vĩ đại. Hiện nay, đứng trước bước ngoặt lịch sử để đưa dân tộc tiến vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình phát triển, Đảng ta đã có những quyết định mau lẹ, kịp thời trong bối cảnh thế giới và khu vực liên tục có những biến động khó lường. Vận dụng nghệ thuật “chớp thời cơ” vào cách mạng tinh gọn bộ máy, Đảng ta lần nữa thể hiện sự nhạy bén, ý chí và quyết tâm chính trị rất cao, càng khẳng định rõ mục tiêu, lý tưởng của Đảng là sứ mệnh phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân.

Đồng chí Đỗ Thanh Bình, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy Cần Thơ, trao quyết định thành lập Đảng bộ các cơ quan Đảng thành phố; quyết định chỉ định Ban Chấp hành Đảng bộ, Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy các cơ quan Đảng thành phố. Ảnh: ANH DŨNG

Tình hình thế giới

Hơn một thập kỷ qua, tình hình thế giới diễn biến ngày càng nhanh chóng, phức tạp, khó dự báo và đầy bất ổn. “Cách mạng Maidan” năm 2014 ở Ukraine đã dẫn đến hậu quả là “Chiến dịch quân sự đặc biệt” của Nga mà phương Tây gọi là “xâm lược” năm 2022, kéo nhiều nước Châu Âu lâm vào khủng hoảng kinh tế, chính trị - xã hội nghiêm trọng; phong trào cách mạng ở các quốc gia Châu Phi cũng liên tiếp nổ ra.

Năm 2018, chiến tranh thương mại Mỹ - Trung chính thức nổ ra khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố đánh thuế 50 tỉ USD đối với hàng hóa Trung Quốc xuất khẩu vào Mỹ. Cuộc chiến tranh thương mại, sau đó đã dẫn đến cuộc chiến công nghệ Mỹ - Trung, khi hai siêu cường liên tiếp có những bước đi thể hiện rõ ý đồ tấn công trực diện vào nhau bằng các biện pháp thuế quan, thậm chí là cấm vận các mặt hàng công nghệ, nguyên vật liệu phục vụ sản xuất công nghệ cao của đối phương.

Năm 2019, đại dịch COVID-19 bùng phát và lan rộng khắp toàn cầu khiến kinh tế thế giới bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Hệ thống y tế của các quốc gia phương Tây bộc lộ rõ những hạn chế khiến hàng triệu người thiệt mạng, riêng ở Mỹ có khoảng 1,4 triệu người tử vong. Năm 2023, xung đột Israel - Hamas nổ ra, một dải bờ Tây gần như bị phá hủy hoàn toàn, kéo theo những căng thẳng leo thang giữa Iran và Israel khiến chiến tranh trong khu vực có thể bùng phát bất kỳ lúc nào.

Năm 2025, khi quay trở lại Nhà Trắng lần thứ hai, Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục có khả năng mở ra các cuộc chiến thương mại, khi mới đây đã áp thuế 25% lên hàng hóa của Canada, Mexico từ ngày 04/3/2025 và dự định tăng thuế 20% đối với hàng hóa Trung Quốc. Đồng thời, có những động thái đảo chiều hoàn toàn so với chính quyền tiền nhiệm khi muốn ngay lập tức kết thúc chiến sự ở Ukraine khiến cho chính quyền Ukraine và Liên minh Châu Âu tỏ rõ sự bất bình.

Những bước đi của Đảng trong thực hiện cách mạng tinh gọn bộ máy

Trong một thế giới đầy biến động và bất trắc, với sự lãnh đạo tài tình của Đảng ta, đất nước ta vẫn giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội tạo tiền đề vững chắc cho cách mạng tinh gọn bộ máy - bước đi quan trọng để đất nước tiến vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình phát triển của dân tộc.

Ngày 25-10-2017, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII ban hành Nghị quyết số 18-NQ/TW Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Ngày 19-11-2024, Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW tổ chức Phiên họp thứ nhất, Tổng Bí thư Tô Lâm, Trưởng Ban Chỉ đạo chủ trì hội nghị thể hiện rõ quyết tâm chính trị của người đứng đầu Đảng.

Ngày 25-11-2024, Hội nghị bất thường Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã ban hành Nghị quyết số 56-NQ/TW, xác định quyết tâm chính trị cao nhất trong triển khai tổng kết Nghị quyết 18-NQ/TW.

Ngày 05-12-2024, Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW ban hành Công văn số 21-CV/BCĐ yêu cầu các ban Đảng Trung ương chủ trì xây dựng đề án sắp xếp các cơ quan đơn vị của Đảng ở Trung ương; trong đó, chỉ rõ yêu cầu, nhiệm vụ và mốc thời gian các cơ quan, đơn vị phải hoàn thành.

Ngày 21-01-2025, Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW tổ chức Phiên họp lần thứ hai, Tổng Bí thư Tô Lâm, Trưởng Ban Chỉ đạo tiếp tục chủ trì Hội nghị. Sau Hội nghị Trung ương Đảng tháng 1 năm 2025, Tổng Bí thư Tô Lâm thay mặt Ban Chấp hành Trung ương ký ban hành Kết luận số 121-KL/TW, ngày 24-01-2025 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XII. Cùng ngày, đồng chí Lê Minh Hưng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW, đã ký ban hành Kết luận số 40- KL/BCĐ khẳng định những thành tựu đã đạt được và những nhiệm vụ cần tiếp tục thực hiện.

Từ ngày 12-18/02/2025, Quốc hội khóa XV họp bất thường kiện toàn nhân sự sau sắp xếp bộ máy các cơ quan Trung ương, Chính phủ, Quốc hội.

Trên cơ sở những thành tựu đã đạt được, sự đồng tình ủng hộ của đông đảo quần chúng nhân dân và các giai tầng trong xã hội, ngày 14-02-2025, thay mặt Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đồng chí Trần Cẩm Tú đã ký Kết luận số 126-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về một số nội dung, nhiệm vụ tiếp tục sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị năm 2025.

Trong thời gian chưa đầy 3 tháng, Đảng ta đã “chớp thời cơ” thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy và đạt được những thành tựu to lớn bước đầu mở ra “thời cơ” để Bộ Chính trị thống nhất cao chủ trương thực hiện mạnh mẽ, quyết liệt, nhanh chóng hơn nữa các nội dung của Nghị quyết 18-NQ/TW trong năm 2025 tại phiên họp ngày 28-02-2025. Cũng trong kỳ họp này, trên cơ sở thành tựu đạt được từ cách mạng tinh gọn bộ máy, Bộ Chính trị quyết định thực hiện miễn toàn bộ học phí cho học sinh từ mầm non đến hết trung học phổ thông công lập trên phạm vi cả nước, thời điểm thực hiện từ đầu năm học mới 2025-2026 (tháng 9 năm 2025 trở đi).

Đồng chí Đỗ Thanh Bình, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy Cần Thơ, trao quyết định thành lập Đảng bộ UBND thành phố; quyết định chỉ định Ban Chấp hành Đảng bộ, Phó Bí thư Đảng ủy UBND thành phố. Ảnh: ANH DŨNG

Tuy nhiên, đó không phải là những bước đi nóng vội, chủ quan như các thế lực thù địch, phản động, các phần tử thoái hóa, biến chất, bất mãn đang rêu rao. Để có được thời cơ này toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đã trải qua gần 40 năm đổi mới xây dựng những điều kiện nền tảng vững chắc. Cụ thể:

Một là, về kinh tế: Sau gần 40 năm đổi mới, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân không ngừng được cải thiện. Đến năm 2023, GDP đầu người đạt mức gần 4.300 USD, tăng 58 lần so với những năm đầu đổi mới. Quy mô nền kinh tế tăng khoảng 58 lần lên 430 tỉ USD năm 2023, và khoảng 476 tỉ USD năm 2024.

Hai là, về chính trị - xã hội: Chính trị - xã hội ở Việt Nam tiếp tục được giữ vững và ổn định. Minh chứng là việc các công ty, tập đoàn kinh tế lớn trên thế giới đang đến Việt Nam đầu tư ngày một nhiều, mới đây nhất là tập đoàn lớn nhất thế giới Nvidia. Năm 2024, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam tiếp tục tăng mạnh và ước đạt khoảng 31 tỉ USD.

Ba là, về khoa học, công nghệ: Những năm qua, Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể trong phát triển khoa học, công nghệ, có tác động trực tiếp đến cách mạng tinh gọn bộ máy như: làm chủ công nghệ 5G, thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt, xây dựng các trung tâm dữ liệu lớn phục vụ vận hành quản trị quốc gia… Đặc biệt, thời gian qua, Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt việc thực hiện cấp căn cước điện tử phục vụ cho một nền hành chính chuyên nghiệp, hiện đại.

Bốn là, về xây dựng Đảng: Công cuộc “đốt lò” do cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đặt nền móng đã tạo tiền đề vững chắc cho việc xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; kịp thời loại bỏ “Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống với những biểu hiện khác nhau về sự phai nhạt lý tưởng, sa đà vào chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, cơ hội, thực dụng, chạy theo danh lợi…” ra khỏi Đảng, ra khỏi hệ thống chính trị. Qua đó, đã xây dựng và củng cố vững chắc niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng.

Năm là, về đối ngoại: Việt Nam giữ vững và khẳng định đường lối đối ngoại, ngoại giao mang đậm bản sắc “cây tre Việt Nam” độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa. Điều đó được thể hiện rõ qua đại dịch COVID-19 với chiến lược “ngoại giao vắc-xin”; qua chiến sự ở Ukraine với chiến lược “chính nghĩa”. Nâng quan hệ ngoại giao lên đối tác chiến lược toàn diện với cả Trung Quốc, Nga, Mỹ và Pháp. Điều đó là minh chứng hùng hồn khẳng định: “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”.

Tích cực, chủ động tạo thời cơ để “chớp thời cơ” đẩy mạnh hơn nữa cách mạng tinh gọn bộ máy - cuộc cách mạng lịch sử của dân tộc

Thời gian qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, trực tiếp là Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Tổng Bí thư Tô Lâm, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đã đạt được những thành tựu chưa từng có trong thực hiện tinh gọn bộ máy. Tuy nhiên, với sự đồng tình, ủng hộ cao độ của toàn dân cho thấy, có thể tiếp tục mở ra thời cơ mới mang đến những thành tựu to lớn hơn trong cuộc cách mạng này. Đó cũng là cơ sở để Bộ Chính trị ban hành Kết luận số 127-KL/TW ngày 28/02/2025 về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, trong đó chỉ đạo tạm dừng tổ chức đại hội đảng bộ cấp xã, cấp huyện.

Với sự lãnh đạo quyết liệt, hợp lòng dân của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, chúng ta tuyệt đối tin tưởng rằng dân tộc Việt Nam sẽ không bỏ lỡ “thời cơ” mà sẽ tiến mạnh, tiến vững chắc vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình phát triển của dân tộc.

TS Nguyễn Hữu Dũng
Học viện Chính trị khu vực IV