NGUYỆT CÁT (Theo Business Insider)

Sau gần một thế kỷ phụ thuộc vào tài nguyên dầu mỏ, Saudi Arabia đang nỗ lực thiết lập một kế hoạch to lớn nhằm chuyển đổi toàn bộ nền kinh tế và mở đường tương lai cho một quốc gia của những người trẻ khao khát cơ hội.

Dân số trẻ là một trong những lợi thế của Saudi Arabia.

Với kế hoạch “Tầm nhìn 2030”, Thái tử Mohammed Bin Salman muốn củng cố quyền lực của mình và nâng cao vị thế đất nước trên toàn cầu. Song, kể từ khi nhà lãnh đạo 38 tuổi đầy tham vọng lên nắm quyền vào năm 2017, Saudi Arabia ngày càng bị giám sát chặt chẽ. Sau vụ phóng viên Jamal Khashoggi của tờ Washington Post (Mỹ) bị sát hại trong Lãnh sự quán Saudi Arabia ở Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) hồi năm 2018, giới chức Riyadh tiếp tục đối mặt với chỉ trích từ quốc tế và dính cáo buộc vi phạm nhân quyền.

Tuy nhiên, một vài trở ngại khó có thể ngăn cản Saudi Arabia tạo ra sức ảnh hưởng ngày càng tăng trên trường quốc tế. Hiện nước này đang chi nhiều tỉ đô la đầu tư vào mọi lĩnh vực - từ thể thao cho đến truyền thông và giải trí - nhằm đa dạng hóa hoạt động kinh tế ngoài lĩnh vực thế mạnh là dầu mỏ. Tất cả những điều này làm cho Vương quốc vùng Vịnh phát triển mạnh mẽ hơn bao giờ hết, đặc biệt là với những ưu thế nổi trội dưới đây:

Kinh tế đang bùng nổ

Giống như nhiều nước khác, kinh tế Saudi Arabia gặp khó khăn do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, nhưng phát triển mạnh trở lại sau đó. Theo dữ liệu của Ngân hàng Thế giới, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nước này lần đầu tiên vượt 1.000 tỉ USD vào năm ngoái, trong khi thu nhập bình quân đầu người đạt 30.436 USD, tăng khoảng 50% chỉ sau hai năm. Sự tăng trưởng này - đưa Saudi Arabia tới vị trí nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất G20 năm 2022 - chủ yếu được thúc đẩy bởi giá năng lượng toàn cầu cao hơn, cũng như mức tăng trưởng GDP phi dầu mỏ 4,8% nhờ sự phát triển bùng nổ các lĩnh vực như xây dựng và vận tải.

Dầu mỏ vẫn là động lực chính của nền kinh tế

Mặc dù Saudi Arabia có thể đang cố giảm bớt sự phụ thuộc vào doanh thu từ dầu mỏ, như một phần trong kế hoạch Tầm nhìn 2030 về một nền kinh tế đa dạng, nhưng rõ ràng dầu thô vẫn là yếu tố quyết định đối với nhà xuất khẩu hàng đầu thế giới này. Năm ngoái, kinh tế Saudi Arabia tăng trưởng 8,7% chủ yếu là nhờ giá dầu tăng cao. Saudi Aramco, công ty dầu mỏ lớn thuộc sở hữu nhà nước, đã đạt lợi nhuận kỷ lục 161 tỉ USD vào năm ngoái. Tuy nhu cầu về dầu mỏ phục hồi nhưng Saudi Arabia vẫn tăng phát triển năng lượng tái tạo. Nước này đặt mục tiêu tăng tỷ trọng xuất khẩu trong GDP phi dầu mỏ từ 18,7% lên 50%.

Ðầu tư khắp mọi nơi

Saudi Arabia sẵn sàng chi tiền đầu tư cả trong và ngoài nước. Các khoản đầu tư chủ yếu được thực hiện bởi Quỹ đầu tư công (PIF), quỹ đầu tư hùng mạnh của quốc gia do Thái tử Bin Salman và thống đốc quỹ Yasir Al-Rumayyan đứng đầu. PIF đứng đằng sau những thương vụ thể thao hấp dẫn, như việc Saudi Arabia tiếp quản câu lạc bộ bóng đá Newcastle United và việc sáp nhập hai hệ thống thi đấu golf chuyên nghiệp LIV Golf với PGA Tour, trở thành động lực thúc đẩy các dự án đầu tư trong nước của chính phủ vào các dự án lớn như Dự án siêu đô thị NEOM và khu nghỉ dưỡng Biển Ðỏ. Theo Reuters, tài sản thuộc quản lý của PIF đã vượt 2.230 tỉ riyal (594 tỉ USD) vào năm 2022, với gần 1/4 là dự án quốc tế.

Dân số trẻ

Hiện tại, dân số Saudi Arabia trẻ và ngày càng tăng. Tổng cục Thống kê nước này cho biết tổng dân số đạt 32,2 triệu người vào tháng 5 với độ tuổi trung bình là 29. Do đó, tỷ lệ thanh niên gia nhập lực lượng lao động cao là một trong những thách thức lớn nhất đối với Thái tử Mohammed Bin Salm khi cố gắng đa dạng hóa nền kinh tế và tạo cơ hội cho lao động trẻ.

Ðiểm đến của người nước ngoài

Cùng với nhiều quốc gia khác trong khu vực Arab, Saudi Arabia là một điểm đến ưa chuộng của người nước ngoài. Theo Reuters, hơn 40% dân số của Saudi Arabia không phải người bản xứ.

Theo ước tính dựa trên một cuộc khảo sát lực lượng lao động chính thức, tỷ lệ thất nghiệp ở Saudi Arabia là 5,1% trong quý I năm nay. Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động trung bình của cả nước là 61,7 - 52,4% đối với công dân Saudi Arabia và 75,2% đối với người nước ngoài.