* Mỹ có thể trừng phạt Trung Quốc vì do thám
Các cơ quan an ninh Mỹ từng ký kết một thỏa thuận bí mật với Chính phủ Anh, cho phép họ thu thập, lưu trữ và phân tích hồ sơ điện thoại, Internet và thư điện tử của hàng triệu công dân "xứ sương mù" dù họ không bị tình nghi có bất kỳ hành động phạm pháp nào, báo Anh Guardian dẫn các tài liệu của cựu nhân viên tình báo Mỹ Edward Snowden cho biết hôm 20-11.
Cụ thể, một bản ghi chép vào tháng 6-2007 của Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ (NSA) giải thích tại sao họ được phép thu thập thông tin cá nhân của dân Anh. Theo NSA, hoạt động do thám này nằm trong cái gọi là những phân tích về "sơ đồ cuộc sống" hoặc "mối liên hệ xâu chuỗi" (ám chỉ việc quan sát thông tin liên lạc bạn bè của một người hoặc giữa những người bạn của người đó), tạo ra tiềm năng thu thập thông tin khổng lồ. Các chuyên gia phân tích của Guardian cho biết chỉ cần dùng 3 bước trên 1 người dùng trang xã hội Facebook bình thường là Mỹ có thể rút ra được dữ liệu của hơn 5 triệu người đang trong "tầm ngắm".
Được biết, Anh và Mỹ là 2 đối tác chính trong liên minh chia sẻ thông tin tình báo "5 mắt" (Five Eyes), cùng với Úc, New Zealand và Canada. Cho đến nay, liên minh này luôn đảm bảo công dân mỗi nước đều được bảo vệ khỏi hoạt động do thám từ bất kỳ nước nào khác. Tuy nhiên, tiết lộ mới cho thấy giữa họ có thể âm thầm cho phép theo dõi lẫn nhau trong trường hợp cần thiết.
Trong một diễn biến khác, Ủy ban Kinh tế và An ninh Mỹ-Trung (thuộc Quốc hội Mỹ) vừa đề xuất trừng phạt Trung Quốc khi cho rằng Bắc Kinh đã không kiềm chế hoạt động do thám dày đặc lên các lợi ích của Mỹ. Báo cáo liệt kê các đề xuất, bao gồm cấm nhập khẩu hàng hóa của các hãng sản xuất lớn Trung Quốc được xác định là "chôm" công nghệ Mỹ.
Ủy ban này còn cảnh báo việc Trung Quốc gia tăng mạnh chi tiêu quân sự là mối quan ngại an ninh lớn, trong đó nhấn mạnh việc mở rộng lực lượng hải quân của Trung Quốc là mối đe dọa cho vai trò của Mỹ tại châu Á.
THANH THANH
(Theo Guardian, Telegraph, AFP)
