03/08/2022 - 09:02

Thủ lĩnh al-Qaeda thiệt mạng 

HẠNH NGUYÊN (Tổng hợp)

Mỹ thông báo thủ lĩnh al-Qaeda Ayman al-Zawahiri, đồng chủ mưu vụ khủng bố 11-9, đã bị tiêu diệt trong cuộc tấn công bằng máy bay không người lái ở Afghanistan.

Osama bin Laden (trái) và “cánh tay phải” al-Zawahiri. Ảnh: Politico

“Bây giờ, công lý đã được thực thi. Thủ lĩnh khủng bố này không còn nữa”, Tổng thống Mỹ Joe Biden xác nhận cái chết của al-Zawahiri trong bài phát biểu ngày 1-8. Vụ kết liễu lãnh đạo tổ chức khủng bố đáng sợ nhất thế giới diễn ra một năm sau khi quân đội Mỹ rút khỏi Afghanistan, để lại quyền kiểm soát đất nước cho lực lượng Hồi giáo Taliban. Theo phát ngôn viên Zabiullah Mujahid của Taliban, Mỹ đã tiến hành cuộc không kích tại một ngôi nhà ở thủ đô Kabul vào ngày 31-7.

Al-Zawahiri, 71 tuổi, vẫn là một biểu tượng quốc tế của al-Qaeda, 11 năm sau khi Mỹ tiêu diệt trùm khủng bố Osama bin Laden. Có thời điểm, ông này đóng vai trò là bác sĩ riêng của bin Laden.

Đồng minh thân cận của Osama bin Laden

Al-Zawahiri xuất thân từ một gia đình Ai Cập danh giá. Ông nội của al-Zawahiri là một lãnh đạo tại Ðại học al-Azhar ở thủ đô Cairo, còn người chú Abdel Rahman Azzam là Tổng Thư ký đầu tiên của Liên đoàn Arab.

Al-Zawahiri bắt đầu được biết đến với tư cách là một chiến binh Hồi giáo khi bị bắt giam vì liên quan vụ ám sát Tổng thống Ai Cập Anwar Sadat năm 1981. Khi đó, bác sĩ trẻ al-Zawahiri đã là một kẻ khủng bố tận tụy, âm mưu lật đổ Chính phủ Ai Cập trong nhiều năm và tìm cách thay thế bằng chế độ Hồi giáo chính thống. Al-Zawahiri phải ngồi tù ba năm sau vụ ám sát ông Sadat. Sau khi được phóng thích, al-Zawahiri sang Pakistan điều trị cho các chiến binh Hồi giáo bị thương, những người đã chiến đấu chống lại sự hiện diện của quân đội Liên Xô (cũ) tại Afghanistan. Ðó là lúc al-Zawahiri gặp Osama bin Laden và tìm thấy “sự nghiệp” chung.

Tháng 5-1998, al-Zawahiri thông báo sáp nhập nhóm khủng bố Jihad Hồi giáo Ai Cập của ông với al-Qaeda. Hai thủ lĩnh khủng bố còn ký vào bản tuyên bố: “Tiêu diệt và chống lại người Mỹ cùng các đồng minh, dù là dân thường hay quân đội, là nghĩa vụ của mọi người Hồi giáo”.

Đồng chủ mưu vụ tấn công 11-9

Các cuộc tấn công chống Mỹ và các cơ sở của nước này bắt đầu vài tuần sau đó, với những vụ đánh bom liều chết nhằm vào Ðại sứ quán Mỹ ở Kenya và Tanzania khiến hơn 200 người thiệt mạng và 5.000 người khác bị thương. Ðến tháng 10-2000, những kẻ khủng bố tiếp tục đánh bom tự sát vào tàu khu trục USS Cole ở Yemen, làm chết 17 thủy thủ Mỹ. Tuy nhiên, đỉnh điểm âm mưu khủng bố của al-Zawahiri diễn ra vào ngày 11-9-2001, khi 19 kẻ không tặc cướp các máy bay đâm vào tòa tháp đôi của Trung tâm Thương mại Thế giới và một số địa điểm khác ở Mỹ, cướp đi sinh mạng của gần 3.000 người.

Kể từ đó, al-Zawahiri đã công khai hồ sơ của mình, xuất hiện trên nhiều đoạn video, băng ghi âm để kêu gọi người Hồi giáo tham gia thánh chiến chống Mỹ và các đồng minh. Vào tháng 5-2003, các vụ đánh bom liều chết xảy ra gần như đồng thời ở thủ đô Riyadh (Saudi Arabia) giết chết 23 người, bao gồm 9 người Mỹ, chỉ vài ngày sau khi một đoạn băng được cho là có giọng nói của al-Zawahiri được
công bố.

Bin Laden cung cấp tài chính cho al-Qaeda nhưng al-Zawahiri mới là người mang đến chiến lược và kỹ năng tổ chức cần thiết để phát triển các chiến binh thành một mạng lưới các nhóm khủng bố trên khắp thế giới. Ngay cả khi cuộc chiến của Mỹ ở Afghanistan tàn phá “nơi trú ẩn an toàn” của al-Qaeda hậu vụ 11-9, al-Zawahiri vẫn đảm bảo sự tồn tại của nhóm thánh chiến này. Ông ta tái thiết lập vị thế lãnh đạo của al-Qaeda tại khu vực biên giới Afghanistan - Pakistan và cài cắm nhiều đồng minh vào các vị trí chủ chốt. Al-Zawahiri cũng đã giúp tạo nên mạng lưới các chân rết khắp khu vực, bao gồm Iraq, Saudi Arabia, Yemen, Bắc Phi, Somalia và
châu Á.

Bộ Ngoại giao Mỹ đã treo thưởng lên tới 25 triệu USD cho người cung cấp thông tin trực tiếp dẫn đến việc bắt giữ al-Zawahiri.

Vụ tiêu diệt al-Zawahiri nhiều khả năng sẽ khiến nội bộ al-Qaeda hỗn loạn hơn so với cái chết của bin Laden năm 2011, bởi hiện có quá ít thông tin về người kế nhiệm al-Zawahiri.

Chia sẻ bài viết