Nhiều nơi ở ĐBSCL đã bắt đầu vào mùa thu hoạch lúa hè thu. Ảnh: HỮU ĐỨC

Trong những ngày qua, tiếp sau thông tin Chính phủ có những biện pháp mới chấn chỉnh trong điều hành xuất khẩu (XK) gạo, thị trường nhập khẩu gạo từ Philippines, Malaysia mở cửa trở lại… Tại các tỉnh ĐBSCL, nông dân và giới doanh nghiệp đang thắp lên hy vọng dòng chảy lưu thông lúa gạo sẽ sáng sủa hơn trong những tháng cuối năm. Giá lúa gạo trong vùng bắt đầu tăng lên nhẹ và chờ cơ hội mới…

* GIÁ LÚA GẠO TĂNG

Những ngày gần đây, thị trường gạo trong nước có dấu hiệu sôi động trở lại khi nhiều nước trên thế giới như: Philippines, Maylaysia có nhu cầu nhập khẩu thêm gạo. Nhiều doanh nghiệp (DN) chế biến gạo XK trong nước đã ký mới thêm được hợp đồng nên bắt đầu đẩy mạnh thu mua lúa gạo nguyên liệu. Theo Bộ Công thương, Chính phủ Philippines dự kiến tăng lượng gạo nhập khẩu lên 2 triệu tấn trong năm nay, còn Malaysia dự kiến sẽ mua thêm 150.000 tấn bổ sung dự trữ. Nhiều khách hàng ở châu Phi, Trung Quốc cũng đang tìm mua gạo Việt Nam do có giá mềm hơn các nước khác. Hiện giá gạo XK loại 5% tấm của Việt Nam đã tăng trở lại lên ở mức 410 USD/tấn, tăng 20 USD/tấn so với cách nay 2 tuần.

Trong khi đó, giá nhiều loại lúa gạo trong nước đang tăng trở lại ở mức 100-250 đồng/kg so với hồi đầu tháng 6-2009. Giá lúa dài vụ đông xuân hiện nay nông dân đang bán với giá 4.200-4.300 đồng/kg, lúa dài vụ hè thu 2009 giá 4.100 đồng/kg, tăng bình quân 50-100 đồng/kg so với tuần trước, lúa IR 50404 cũng nhóng theo lên ở mức 3.800-3.850 đồng/kg, tăng 100-250 đồng/kg so hồi đầu tháng 6-2009. Còn mặt hàng gạo xô (nguyên liệu, loại 15%, 25% tấm): 5.200-5.300 đồng/kg, loại 5% tấm giá 5.400 đồng/kg, tăng 200 đồng/kg so đầu tháng 6-2009.

Hiện nay, các loại gạo bán lẻ tại các chợ ở TP Cần Thơ chưa tăng giá. Nhiều chủ cửa hàng bán gạo lẻ cho biết, khi gạo XK hút mạnh, các DN đẩy mạnh thu mua thì giá gạo ở các chợ mới có khả năng tăng theo. Tại TP Cần Thơ, loại gạo thường bán lẻ tại các chợ giá 7.500 –10.000 đồng/kg, gạo thơm 11.000-16.000 đồng/kg.

Giới kinh doanh lúa gạo cho rằng, thời gian qua (cụ thể từ tháng 5 đến đầu tháng 6-2009) thị trường lúa gạo trong nước rơi vào tình trạng trầm lắng do nhiều DN chế biến gạo XK không còn đẩy mạnh thu mua hàng như các tháng đầu năm. Nguyên nhân, do nhiều DN đã thu mua đủ gạo thực hiện các hợp đồng, trong khi đó DN chỉ được ký các hợp đồng XK gạo mới có thời hạn giao hàng từ tháng 7 –2009. Giá gạo thế giới cũng giảm mạnh do nhiều nước XK gạo như Thái Lan, Ấn Độ tung một lượng hàng lớn ra thị trường. Trong khi đó, nhu cầu nhập khẩu gạo tại nhiều nước lại có xu hướng chững lại. Hiện nay, với việc nhiều DN chế biến gạo XK có xu hướng đẩy mạnh thu mua hàng trở lại thì thị trường đã bớt trầm lắng như trước.

* THỊ TRƯỜNG SẼ SÔI ĐỘNG TRỞ LẠI?

Nhiều DN chế biến gạo XK cho biết, hiện DN không còn khó khăn về vốn, ngân hàng sẵn sàng cho vay. Cửa XK đã mở thông cho DN có thể đàm phán ký kết hợp đồng. Thế nhưng vì sao trong lúc giá gạo lúa trong vùng chưa dao động tăng giá mạnh DN không tận dụng cơ hội đẩy mạnh thu mua? Một DN tư nhân XK gạo tại Cần Thơ, nhận định: Mặc dù thông tin có nhiều lạc quan, nhưng còn chờ tín hiệu thị trường diễn biến cụ thể ra sao mới quyết định thu mua. Ông Hồ Minh Khải, Giám đốc Công ty Nông nghiệp Cờ Đỏ, cho biết: “Một số doanh nghiệp vừa qua thu mua lúa giá cao chế biến chờ XK, trong đó có Công ty Nông nghiệp Cờ Đỏ. Tuy số lượng không nhiều, nhưng so lại lúc đó lúa Jasmine mua vào 4.600 - 4.700 đồng/kg, xay xát làm gạo XK giá thành đã tương đương 430 USD/tấn. Như thế, nếu xuất với giá như hiện thời (khoảng 410 USD/tấn) vẫn chưa đủ vốn. Tuy nhiên, với thông tin từ thị trường cung-cầu gạo thế giới tôi nghĩ sắp tới giá gạo XK sẽ tốt hơn”. Còn ông Trần Thanh Vân, Giám đốc Công ty TNHH Gạo Việt tại Cần Thơ, dự đoán: “Thông tin thị trường đã được khơi thông, cánh cửa gạo XK sắp tới có nhiều hứa hẹn. Nhưng thực tế hoạt động mua bán lúa gạo tại các tỉnh trong vùng chưa thể sôi động ngay nên không thể có chuyện giá cả tăng lên đột biến. Hoạt động thu mua của Công ty Gạo Việt vẫn diễn ra bình thường. Hiện nay, một số khách hàng mua gạo Việt Nam đang trở lại. Tuy chuyển động vẫn còn chậm, theo tôi từ tháng 7 đến cuối năm 2009 thị trường lúa gạo trong nước sẽ lạc quan. Khoảng cuối tháng 6, đầu tháng 7 là thời điểm tàu vào “ăn hàng” (từ các hợp đồng đã ký trước), thị trường gạo sẽ nhộn nhịp trở lại”.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, vụ hè thu 2009 nông dân ĐBSCL gieo sạ khoảng 1,6 triệu ha lúa, dự kiến sẽ có khoảng 2 triệu tấn gạo hàng hóa cần tiêu thụ trong những tháng tới đây. Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, đối với vụ hè thu 2009, trên cơ sở giá thành sản xuất do Bộ Tài chính công bố, Bộ Công thương phối hợp với UBND các tỉnh và Hiệp hội Lương thực Việt Nam chỉ đạo các DN thành viên hiệp hội mua khoảng 2 triệu tấn gạo hàng hóa theo giá bảo đảm lợi nhuận tối thiểu 30% cho nông dân. Với việc Chính phủ đồng ý cho xuất hết lúa gạo hàng hóa, đang tạo điều kiện thuận lợi cho DN chủ động đàm phán ký hợp đồng mới và đẩy mạnh mua lúa của nông dân.

Hữu Đức-Văn Công