Nhiều nhà hoạt động nhân quyền biểu tình đòi chính quyền Mỹ đóng cửa nhà tù Guantanamo. Ảnh: Getty

Chính quyền Tổng thống Mỹ Barack Obama ngày 7-3 đã hủy bỏ lệnh cấm đưa các nghi can khủng bố tại nhà tù quân sự Mỹ ở Vịnh Guantanamo (phần lãnh thổ Mỹ chiếm đóng trái phép của Cuba) ra xét xử tại các tòa án quân sự, đồng thời thiết lập thủ tục pháp lý để tiếp tục giam giữ các tù nhân chưa bị xét xử. Đây được coi là bước thụt lùi trong mục tiêu nhanh chóng đóng cửa nhà tù nhiều bê bối này mà Washington đã cam kết.

Trong một tuyên bố, Tổng thống Obama cho biết ông đã ra lệnh cho Bộ Quốc phòng bãi bỏ sắc lệnh hoãn xét xử tù nhân Guantanamo tại các tòa án quân sự, một văn kiện được đưa ra chỉ vài giờ sau khi ông nhậm chức Tổng thống tháng 1-2009 với cam kết đóng cửa nhà tù Guantanamo trong vòng một năm. Ngoài ra, ông Obama cũng ban hành các văn bản hướng dẫn mới về xây dựng thủ tục pháp lý để tiếp tục giam giữ một số tù nhân Guantanamo mà chính quyền của ông cho là “quá nguy hiểm nếu được phóng thích”.

Theo báo chí Mỹ, sắc lệnh được ông Obama đặt bút phê chuẩn cho phép thành lập một hệ thống giam giữ vô thời hạn đối với những ai bị giam giữ ở nhà tù quân sự Guantanamo hoặc bị coi là có khả năng đe dọa an ninh quốc gia Mỹ. Tờ Bưu điện Washington cho biết sẽ có ít nhất 48 “nghi can nghiêm trọng” trong số 172 tù nhân ở Guantanamo bị xét xử ngay trên lãnh thổ nước Mỹ theo sắc lệnh mới của chính quyền Obama.

Giải thích cho quyết định của mình, ông Obama tuyên bố Nhà Trắng tin rằng hệ thống luật pháp Mỹ là một phần quan trọng trong “kho vũ khí” chống al-Qaeda và các chân rết của tổ chức này. Ông còn nhấn mạnh luật pháp Mỹ tiếp tục đảm đương việc xét xử tất cả các nghi can khủng bố nhằm tăng cường các giá trị và nền an ninh của nước Mỹ.

Lâu nay, theo các nhà phân tích, cả chính quyền George Bush lẫn Barack Obama đều không muốn đưa ra xét xử các nghi can khủng bố ở Guantanamo vì lo ngại thủ tục pháp lý phức tạp, kéo dài và đặc biệt là có thể gây thêm căng thẳng an ninh nếu phiên tòa xét xử diễn ra trên lãnh thổ Mỹ. Washington muốn đưa tất cả các nghi can khủng bố đến các nước đồng minh giam giữ và xét xử nhưng đều bị các nước này từ chối.

Một quan chức cấp cao Nhà Trắng khẳng định chính quyền Obama vẫn giữ cam kết sẽ xóa sổ nhà tù Guantanamo sau khi hoàn tất xét xử các nghi can khủng bố. Có điều ai cũng biết đây sẽ là một tiến trình dài lâu, khó xác định thời hạn kết thúc. Vì thế dư luận cho rằng dù ông Obama có biện hộ gì đi chăng nữa thì cũng không thể khỏa lấp được một thực tế là ông đã thất hứa với cử tri Mỹ.

KIẾN HÒA (Theo WP, LA, AP)