HẠNH NGUYÊN (Tổng hợp)

Sự xuất hiện mới đây của đội tàu tuần tra chung quy mô lớn chưa từng thấy của Nga và Trung Quốc tại khu vực gần quần đảo Aleutian thuộc bang Alaska của Mỹ bị giới chuyên gia đánh giá là hành động “khiêu khích cao độ” và khiến giới nghị sĩ phải gióng lên hồi chuông cảnh báo về kỷ nguyên gây hấn mới.

Tàu USS John S. McCain nằm trong số 4 khu trục hạm vừa được Mỹ điều đi để theo dõi hoạt động tuần tra của Nga, Trung Quốc. 

Trong thông cáo báo chí công bố hôm 5-8, hai thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa ở bang Alaska là Dan Sullivan và Lisa Murkowski cho rằng họ đã được thông báo về vụ tuần tra chung của Nga và Trung Quốc. “Việc 11 tàu chiến Nga và Trung Quốc cùng hoạt động ngoài khơi bờ biển Alaska tiếp tục là lời nhắc nhở rằng chúng ta đã bước vào kỷ nguyên gây hấn mới do Mát-xcơ-va và Bắc Kinh dẫn đầu”, nghị sĩ Sullivan cảnh báo.

Mặc dù tuyên bố của hai nghị sĩ Mỹ cho rằng các tàu chiến Nga và Trung Quốc đi qua vùng biển của Mỹ, song Bộ Tư lệnh Phương Bắc (NORTHCOM) của Mỹ phủ nhận điều này. “Các lực lượng hàng không và hàng hải dưới sự chỉ huy của chúng tôi đã tiến hành hoạt động để đảm bảo khả năng phòng thủ của Mỹ và Canada. Cuộc tuần tra của họ vẫn ở trong vùng biển quốc tế và không bị coi là mối đe dọa”, NORTHCOM nói với tờ Nhật báo Phố Wall. Một phát ngôn viên của NORTHCOM cho rằng NORTHCOM và Bộ Tư lệnh Phòng không Bắc Mỹ đã triển khai máy bay trinh sát Poseidon P-8 và 4 tàu khu trục để giám sát hoạt động tuần tra của Nga, Trung Quốc. Các tàu hải quân Nga và Trung Quốc sau đó đã rời đi.

Một số chuyên gia nhận định đó dường như là đội tàu lớn nhất của Trung Quốc và Nga tiếp cận bờ biển Mỹ từ trước đến nay. “Ðây là lần đầu tiên trong lịch sử. Xét đến bối cảnh xung đột ở Ukraine và căng thẳng xung quanh đảo Ðài Loan, động thái này mang tính khiêu khích cao độ”, Brent Sadler, nhà nghiên cứu cấp cao tại Tổ chức Heritage (Mỹ), đánh giá.

Ðây là năm thứ 3 liên tiếp các tàu hải quân Trung Quốc đi vào hoặc tiếp cận vùng biển ngoài khơi quần đảo Aleutian trên Biển Bering và Bắc Thái Bình Dương. Một cuộc tập trận chung tương tự đã diễn ra vào năm ngoái. Hồi tháng 9-2022, Tuần duyên Mỹ báo cáo thủy thủ đoàn của tàu tuần tra cao tốc Kimball trong chuyến làm nhiệm vụ định kỳ trên Biển Bering đã chạm trán với tuần dương hạm mang tên lửa dẫn đường của Trung Quốc ở ngoài khơi đảo Kiska của Alaska. Thủy thủ đoàn sau đó phát hiện thêm 2 tàu hải quân Trung Quốc và 4 tàu hải quân Nga, bao gồm một tàu khu trục. Trước đó, vào tháng 9-2021, các tàu tuần tra của Tuần duyên Mỹ trên Biển Bering và Bắc Thái Bình Dương cũng đã đối đầu với các tàu Trung Quốc, ở khu vực cách quần đảo Aleutian khoảng 80km.

Hải quân Mỹ và các lực lượng khác từ lâu đã lo ngại về hoạt động quân sự gia tăng ở Bắc Cực, khi khí hậu ấm lên khiến băng tan chảy, tạo ra những vùng biển rộng hơn. Hãng tin AP dẫn lời Tổng Thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Ðại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg cho biết Nga đã thành lập một bộ chỉ huy Bắc Cực mới và mở các địa điểm quân sự mới cũng như khôi phục các địa điểm cũ ở Bắc Cực. Năm tàu hải quân Trung Quốc từng đi qua lãnh hải của Mỹ ở ngoài khơi Alaska khi tham gia một cuộc tập trận chung với Nga vào tháng 9-2015.

Nga, Trung Quốc đã tăng cường đáng kể quan hệ đối tác kinh tế và quốc phòng kể từ khi xung đột nổ ra tại Ukraine vào tháng 2-2022 và hai nước đã liên tục cam kết thắt chặt quan hệ quân sự, theo báo cáo tình báo của Mỹ hồi tháng rồi.

Phát ngôn viên Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington, ông Liu Pengyu nhấn mạnh cuộc tuần tra trên “không nhắm vào bất cứ bên thứ ba nào”. “Theo kế hoạch hợp tác thường niên giữa quân đội Trung Quốc và Nga, tàu hải quân của hai nước gần đây đã thực hiện các cuộc tuần tra chung tại các vùng biển ở Tây và Bắc Thái Bình Dương”, ông Liu nêu rõ trong tuyên bố.