Một tháng sau khi Tổng thống Sri Lanka Anura Kumara Dissanayake thực hiện chuyến công du nước ngoài đầu tiên tới Ấn Ðộ kể từ khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử hồi tháng 9 năm ngoái, nhà lãnh đạo quốc đảo tại Ấn Ðộ Dương này vừa có chuyến thăm kéo dài 4 ngày tới Trung Quốc.

Tổng thống Sri Lanka Anura Kumara Dissanayake (trái) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong cuộc gặp hôm 15-1. Ảnh: AP

Theo hãng tin AP, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Dissanayake trong cuộc gặp 15-1 đã ký một loạt thỏa thuận hợp tác trong nhiều lĩnh vực, gồm phát triển kinh tế và công nghệ, kiểm tra y tế đối với thực phẩm nhập khẩu, phát sóng truyền hình cũng như hợp tác truyền thông khác. Trong đó, đáng chú ý nhất là thỏa thuận mà ông Dissanayake ký với Tập đoàn hóa dầu quốc gia Trung Quốc (SINOPEC) trị giá 3,7 tỉ USD để xây dựng một nhà máy lọc dầu tiên tiến có công suất 200.000 thùng tại thành phố Hambantota. Thỏa thuận này được kỳ vọng sẽ thúc đẩy xuất khẩu, tạo việc làm và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, qua đó báo hiệu sự tiếp nối trong chiến lược đầu tư của Trung Quốc tại Sri Lanka sau khi ông Dissanayake lên nắm quyền.

Chủ tịch Tập cho biết quan hệ giữa hai nước đang ở thời điểm lịch sử. “Tôi sẵn sàng hợp tác với Ngài Tổng thống để vạch ra tầm nhìn mới cho sự phát triển của mối quan hệ song phương và thúc đẩy những thành tựu mới và lớn hơn trong quan hệ hợp tác hữu nghị Trung Quốc - Sri Lanka” - ông Tập tuyên bố.

Tờ The Hindu cho hay, sau các cuộc thảo luận song phương, Tổng thống Dissanayake và Chủ tịch Tập cam kết mở ra “kỷ nguyên mới” về phát triển trong quan hệ song phương, làm sâu sắc thêm tình hữu nghị truyền thống và thúc đẩy hợp tác theo sáng kiến “Vành đai, Con đường (BRI)”. Trong khi đó, tuyên bố chung do hai chính phủ ban hành nêu rõ, Sri Lanka và Trung Quốc là “tấm gương sáng về tương tác hữu nghị và hợp tác cùng có lợi giữa các quốc gia có quy mô khác nhau”. Theo tuyên bố, hai bên nhất trí thúc đẩy tất cả các dự án quan trọng mang tính biểu tượng, gồm dự án phát triển tích hợp Thành phố cảng Colombo và Cảng Hambantota; nhất trí nỗ lực hướng tới việc sớm hoàn tất một thỏa thuận thương mại tự do toàn diện theo nguyên tắc bình đẳng, đôi bên cùng có lợi. Ngoài ra, phía Trung Quốc cho biết sẽ tiếp tục đóng vai trò tích cực trong Quỹ Tiền tệ Quốc tế và duy trì liên lạc với các chủ nợ khác nhằm giúp Sri Lanka giảm bớt khó khăn về tài chính và đạt được tính bền vững về nợ.

Trong khi chuyến đi tới Ấn Ðộ của ông Dissanayake hồi tháng 12 năm ngoái phản ánh vị thế của New Delhi là đối tác kinh tế lớn của Colombo, chuyến thăm tới Trung Quốc của ông cũng cho thấy tầm quan trọng của Bắc Kinh đối với sự phục hồi và tăng trưởng kinh tế của Sri Lanka và được coi là nỗ lực nhằm điều hướng sự cạnh tranh giữa Ấn Ðộ và Trung Quốc. Phát biểu trước Thủ tướng Ấn Ðộ Narendra tại New Delhi, Tổng thống Dissanayake tuyên bố chính quyền của ông không cho phép Sri Lanka bị sử dụng theo “cách gây bất lợi cho lợi ích của Ấn Ðộ”.

Giới chuyên gia cho rằng sự ủng hộ của 2 cường quốc láng giềng nói trên giữ vai trò rất quan trọng trong việc giúp Sri Lanka thoát khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất trong nhiều thập niên, dẫn đến biến động chính trị và mở đường cho ông Dissanayake lên nắm quyền. Cuộc khủng hoảng này phần lớn là kết quả của sự “kết hợp” giữa tình trạng quản lý kinh tế yếu kém, đại dịch COVID-19 và các cuộc tấn công khủng bố hồi năm 2019. Tháng 4-2022, Sri Lanka tuyên bố vỡ nợ và đình chỉ thanh toán 83 tỉ USD các khoản vay trong nước và nước ngoài do cuộc khủng hoảng ngoại hối dẫn đến tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng thực phẩm, thuốc men, nhiên liệu và khí đốt.