HẠNH NGUYÊN (Theo CNN, The Conversation)

Slovakia sẽ tổ chức cuộc bầu cử Quốc hội vào hôm nay 30-9, trong bối cảnh phương Tây và Ukraine thấp thỏm lo sợ kết quả bỏ phiếu có thể đe dọa sự đoàn kết trong việc ủng hộ Kiev.

Ông Fico phát biểu tại cuộc vận động tranh cử hôm 14-9. Ảnh: Reuters

Kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine hồi tháng 2 năm ngoái, Slovakia là một trong những đồng minh tin cậy nhất của Kiev và là nước đầu tiên gửi hệ thống phòng không cho quốc gia láng giềng cũng như chào đón hàng chục ngàn người
tị nạn.

Tuy nhiên, mọi thứ có thể thay đổi nếu cựu Thủ tướng Slovakia Robert Fico trở lại nắm quyền. Ông Fico từng giữ chức Thủ tướng Slovakia trong hơn một thập niên, gồm giai đoạn 2006-2010 và 2012-2018. Vị này không che giấu quan điểm ủng hộ Mát-xcơ-va và đổ lỗi cho các thế lực “Ðức Quốc xã” cùng sai lầm của Ukraine là những nguyên nhân chính khiến Nga phát động cuộc chiến. Chính khách 59 tuổi còn kêu gọi Chính phủ Slovakia ngừng cung cấp vũ khí cho Ukraine, khẳng định nếu ông trở thành thủ tướng thì Bratislava sẽ không viện trợ thêm đạn dược cho Kiev. Ông Fico vận động tranh cử với cương lĩnh kết thúc hỗ trợ quân sự cho Ukraine và cản đường Kiev gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Ðại Tây Dương (NATO), trong khi phản đối các lệnh trừng phạt đối với Nga. Tại cuộc vận động hồi đầu tháng 9, ông Fico kêu gọi phương Tây ngừng viện trợ vũ khí cho Ukraine với lập luận “hòa bình là giải pháp duy nhất”.

Ðáng nói, đảng đối lập Smer theo chủ nghĩa dân túy của ông Fico đang dẫn đầu trong các cuộc thăm dò với tỷ lệ khoảng 18%. Xếp sau Smer là đảng Progressive Slovakia của ông Michal Simecka, đương kim Phó Chủ tịch Nghị viện châu Âu. Simecka là nhân vật rất thân phương Tây và ủng hộ viện trợ quân sự cho Ukraine.

Dựa trên 2 cuộc thăm dò mới nhất, hiện có 8 hoặc 9 đảng phái chính trị có khả năng đạt ngưỡng 5% tỷ lệ ủng hộ cần thiết để vào Quốc hội Slovakia. Ðiều này đồng nghĩa ngay cả khi thắng cử, đảng Smer cần phải có ít nhất một đối tác liên minh. Ông Fico không loại trừ khả năng hợp tác với đảng cực hữu Republika vốn cũng ủng hộ Nga và phản đối NATO - khối quân sự mà Slovakia là thành viên.

Theo khảo sát của GlobSec, tổ chức tư vấn có trụ sở tại Slovakia, chỉ 40% người dân nước này tin rằng Nga phải chịu trách nhiệm cho cuộc chiến ở Ukraine, tỷ lệ thấp nhất trong số 8 quốc gia thuộc Trung Âu, Ðông Âu và Baltic. Nghiên cứu cũng cho thấy 50% người dân Slovakia coi Mỹ (đồng minh lâu năm của Bratislava) là mối đe dọa an ninh, tăng so với 39% hồi năm ngoái.

Tín hiệu xấu cho Ukraine

Theo nhà phân tích Dominika Hajdu, Giám đốc chính sách tại Trung tâm Dân chủ và Phục hồi của GlobSec, ở nhiều quốc gia phương Tây khác, các đảng dân túy hoài nghi hoạt động viện trợ quân sự của phương Tây cho Ukraine đang nhận được sự ủng hộ đáng kể trong dân chúng. Do vậy, có những lo ngại xảy ra “hiệu ứng domino”, đặc biệt ở những quốc gia chuẩn bị tiến hành bầu cử, chẳng hạn như Ba Lan.

Tại Ba Lan hiện nay, vấn đề ủng hộ Ukraine đang được thảo luận. Căng thẳng với Ukraine liên quan ngũ cốc xuất khẩu gần đây đang gia tăng viễn cảnh một đảng cực hữu và ủng hộ Nga ở Ba Lan giành chiến thắng trong cuộc bầu cử vào ngày 15-10 tới, kéo theo khả năng ngừng viện trợ quân sự cho Kiev. Ở Mỹ, cũng có thể xảy ra kịch bản cựu Tổng thống Donald Trump tái đắc cử vào năm 2024 và cắt viện trợ cho Ukraine.