MAI QUYÊN (Theo SCMP)

Tính chất quan hệ Nga - Trung Quốc còn hơn cả một liên minh và cuộc khủng hoảng Ukraine hiện không thay đổi được điều này, ngược lại áp lực từ phương Tây càng khiến Mát-xcơ-va và Bắc Kinh xích lại gần nhau thêm.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (trái) trong cuộc gặp với Tổng thống Nga Putin. Ảnh: Getty Images

Quan điểm và thái độ của Trung Quốc trong ngoại giao với Nga vốn bị phương Tây theo dõi chặt chẽ kể từ sau khi Mát-xcơ-va phát động “chiến dịch quân sự đặc biệt” ở Ukraine vào cuối tháng 2. Trước sự kiện trên, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã gặp nhau tại Bắc Kinh trước lễ khai mạc Thế vận hội mùa Ðông 2022. Hai nhà lãnh đạo trong tuyên bố chung nêu rõ tình hữu nghị giữa 2 nước “không có giới hạn” và không có lĩnh vực hợp tác “bị cấm”. Trong nhiều ngày sau đó, Chủ tịch Tập hội đàm với nhiều nhà lãnh đạo, trừ Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Trung Quốc cũng từ chối lên án chiến dịch của Nga và tiếp tục các giao dịch thương mại song phương, bất chấp cảnh báo từ Mỹ rằng Bắc Kinh phải đối mặt với hậu quả nếu hậu thuẫn quân sự hoặc giúp Nga lách lệnh trừng phạt.

Về phần mình, các quan chức cấp cao Nga bao gồm Ngoại trưởng Sergey Lavrov nhiều lần khẳng định cuộc khủng hoảng ở Ðông Âu không chỉ khiến Nga - Trung xích lại gần nhau mà còn khiến hai nước ngày càng thực tế hơn trong quan hệ song phương. Phát biểu tại diễn đàn trực tuyến về quan hệ Nga - Trung ngày 2-6, Ðại sứ Nga tại Trung Quốc Andrey Denisov cho rằng tuy về hình thức quan hệ giữa nước này và Trung Quốc không phải liên minh nhưng tính chất còn hơn như vậy. “Mối quan hệ này linh hoạt, không có giới hạn hay bị hạn chế; càng không hướng vào nước thứ 3 và không bị ảnh hưởng bởi những thay đổi của tình huống bên ngoài” - ông Denisov nêu rõ.

Vào tháng 4, Ngoại trưởng Lavrov trước lễ khánh thành cây cầu đường sắt xuyên biên giới mang tính biểu tượng quan trọng giữa Nga và Trung Quốc, cho biết ngoại giao song phương đã chịu được áp lực từ cuộc chiến Ukraine đang diễn ra. Và ông tin cuộc chiến hỗn hợp do phương Tây tiến hành chống lại Nga là cơ hội để mở rộng hợp tác hơn nữa giữa Nga và Trung Quốc, bao gồm lĩnh vực đầu tư và tài chính. Năm ngoái, kim ngạch thương mại giữa hai quốc gia đạt 140 tỉ USD. Sắp tới, hai nước sẽ tiếp tục phát triển cơ sở hạ tầng tài chính bằng cách tăng cường sử dụng nội tệ trong các giao dịch - động thái bù đắp tác động của việc Nga bị loại khỏi hệ thống thanh toán Swift quốc tế. Về an ninh, Ngoại trưởng Lavrov khẳng định Mát-xcơ-va và Bắc Kinh có chung quan điểm trong các vấn đề toàn cầu, đặc biệt phản đối Mỹ chi phối thiết lập các quy tắc quốc tế. Tuy không đề cập trực tiếp việc mở rộng của Tổ chức Hiệp ước Bắc Ðại Tây Dương (NATO) về phía Ðông, ông Lavrov cho biết Nga - Trung cùng chung quan điểm, rằng không quốc gia nào có quyền đáp ứng các nhu cầu an ninh của mình bằng cái giá của những quốc gia khác. “Chúng tôi bác bỏ các biện pháp trừng phạt đơn phương bất hợp pháp, vốn là công cụ gây áp lực chính trị” - đại diện ngoại giao Nga cho biết.

Ðáp lại, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tại diễn đàn quan hệ Nga -Trung xác định an ninh khu vực và quốc tế không thể và không nên được đảm bảo bằng cách tăng cường các khối quân sự. Qua đây, Ngoại trưởng Vương cho biết Bắc Kinh sẵn sàng làm việc với Nga và cộng đồng toàn cầu để thúc đẩy “nền dân chủ thực sự” dựa trên điều kiện của các nước; tiếp tục đóng góp quan trọng vào công cuộc bảo vệ trật tự toàn cầu thông qua Liên Hiệp Quốc và luật pháp quốc tế. “Chỉ khi tuân thủ chặt chẽ khái niệm đôi bên cùng có lợi và tính đến an ninh của quốc gia khác, chúng ta mới có thể hướng tới giao thức đôi bên cùng thắng trong quá trình đảm bảo an ninh của chính mình” - Hãng tin Bloomberg dẫn lời Ngoại trưởng Trung Quốc.