Tổng thống Mỹ Donald Trump (ảnh) cho biết Washington không loại trừ kế hoạch cắt nguồn tài chính hỗ trợ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vì những hướng dẫn “sai lầm” của cơ quan này trong đại dịch COVID-19, đồng thời cho rằng WHO giúp Trung Quốc che giấu tính nghiêm trọng của dịch bệnh.

Tính đến hiện tại, số ca tử vong do COVID-19 ở Mỹ lên tới 13 nghìn trường hợp trong hơn 400 nghìn ca dương tính với SARS-CoV-2. Trước tình hình ngày càng nghiêm trọng, Tổng thống Trump trên Twitter đổ lỗi WHO đã “làm hỏng” mọi thứ khi đưa ra những khuyến cáo “tồi tệ” vào thời điểm dịch bùng phát ở Trung Quốc. Ý của ông Trump có thể muốn nhắc lại vụ Mỹ hồi tháng 1 ra lệnh hạn chế những chuyến bay từ Trung Quốc; cấm nhập cảnh người không phải công dân Mỹ đã đến Trung Quốc trong vòng 14 ngày. Chỉ thị này đi ngược các khuyến nghị của WHO, rằng cấm du lịch hoặc từ chối nhập cảnh đối với hành khách đến từ vùng dịch không giúp ngăn chặn hiệu quả COVID-19 lây lan. Trung Quốc thời điểm đó cũng lên án những quốc gia áp lệnh giới hạn đi lại với công dân nước này. Tại cuộc họp báo hôm 7-4, ông Trump nói rằng “rất may” Mỹ đã bỏ qua khuyến nghị của WHO.

Trên thực tế, WHO từ đầu tháng 1 đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về dịch COVID-19. Đến cuối tháng 2, tổ chức này kêu gọi các quốc gia có biện pháp chuẩn bị đối phó nguy cơ dịch bệnh có thể lan rộng trong cộng đồng. Đến ngày 11-3, WHO chính thức tuyên bố COVID-19 là đại dịch toàn cầu. Nhưng theo ông Trump, WHO đã phạm nhiều sai lầm; rằng họ nắm tất cả thông tin từ sớm nhưng cách xử lý lại giống như giúp Bắc Kinh giảm quy mô virus bùng phát so với thực tế. Theo ý chủ nhân Nhà Trắng, WHO nhận nguồn tài trợ lớn từ Mỹ nhưng vì lý do nào đó lại lấy Trung Quốc làm trọng.

Trong số 194 quốc gia thành viên WHO, Mỹ là quốc gia góp nhiều nhất cho ngân sách 4,8 tỉ USD của cơ quan này. Tổng thống Trump cho biết Washington sẽ cẩn thận xem xét vấn đề kèm theo tuyên bố đóng băng các khoản viện trợ dành cho WHO. Nhưng sau đó, lãnh đạo Mỹ nói rằng kế hoạch này chỉ đang cân nhắc và thừa nhận có lẽ đây không phải thời điểm thích hợp. Theo nhà ngoại giao kỳ cựu Jimmy Kolker, việc ông Trump rút tài trợ cho WHO giữa thời điểm thế giới đang đối mặt cuộc khủng hoảng y tế không chỉ “phi đạo đức” mà còn giảm vai trò toàn cầu của Washington và tạo ra tiền lệ nguy hiểm.

Bỏ qua ý kiến trên, Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Thượng viện Mỹ Lindsey Graham khẳng định sẽ làm việc với quốc hội nhằm cắt nguồn tài trợ dành cho WHO trừ phi tổ chức này thay đổi lãnh đạo. Trong tuyên bố ủng hộ, thượng nghị sĩ Ted Cruz cáo buộc WHO đang trở thành cơ quan “tuyên truyền” của Trung Quốc. Đây không phải lần đầu tiên giới bảo thủ Mỹ lên tiếng chỉ trích cách tiếp cận dựa vào “dữ liệu không chính xác” từ Trung Quốc của WHO trong đại dịch COVID-19. Tuần rồi, hai nghị sĩ Cộng hòa Marco Rubio và Martha McSally đồng loạt kêu gọi Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus từ chức. Hồi cuối tháng 3, một nhóm nghị sĩ thuộc Ủy ban An ninh Nội địa Thượng viện Mỹ còn giục quốc hội tiến hành điều tra khả năng WHO giúp Trung Quốc giấu dịch.

Trước cáo buộc của Mỹ, phát ngôn viên Liên Hiệp Quốc Stephane Dujarric đã lên tiếng bác bỏ, trong khi WHO vẫn chưa phản hồi. Thành lập vào năm 1948, cơ quan này có trụ sở tại Geneva (Thụy Sĩ) với 7.000 nhân viên làm việc tại 150 văn phòng trên toàn thế giới. Trong trường hợp khẩn cấp, WHO có trách nhiệm xác định các mối đe dọa và giảm thiểu rủi ro, hỗ trợ cơ quan y tế các nước vật tư cần thiết cũng như cung cấp các dịch vụ thiết yếu.

MAI QUYÊN (Theo Stat News, Politico)