Ngày 24-12, đồng loạt 14 quốc gia đã lên án việc Israel phê duyệt 19 khu định cư mới ở Bờ Tây, mô tả đây là hành động vi phạm luật quốc tế và có nguy cơ làm gia tăng bất ổn.

Máy ủi của Israel san gạt đất tại một khu định cư thuộc Bờ Tây. Ảnh: EPA

“Chúng tôi kêu gọi Israel đảo ngược quyết định trên cũng như chấm dứt mở rộng các khu định cư”, Anh, Canada, Đức, Bỉ, Đan Mạch, Pháp, Ý, Iceland, Ireland, Nhật Bản, Malta, Hà Lan, Na Uy và Tây Ban Nha nhấn mạnh trong tuyên bố chung. Các nước này đặc biệt lo ngại chính sách mở rộng khu định cư của Israel sẽ làm suy yếu việc thực thi kế hoạch hòa bình tại Dải Gaza, trong bối cảnh các bên liên quan đang nỗ lực tiến tới giai đoạn hai của lệnh ngừng bắn. 

Việc Israel phê duyệt kế hoạch lập khu định cư mới tại Bờ Tây cũng đe dọa triển vọng đạt được nền hòa bình và an ninh lâu dài cho toàn khu vực. Các nước bày tỏ ủng hộ quyền tự quyết của người dân Palestine và tái khẳng định giải pháp hai nhà nước là biện pháp khả thi duy nhất để giải quyết vấn đề Israel - Palestine.

Trước đó, ngày 21-12, Văn phòng Bộ trưởng Tài chính Israel thông báo Nội các an ninh đã phê duyệt đề xuất thành lập 19 khu định cư mới tại khu vực chiếm đóng ở Bờ Tây, nâng tổng số khu định cư được thông qua trong 3 năm qua lên 69. Quyết định mới nhất làm tăng số khu định cư ở Bờ Tây lên gần 50% trong nhiệm kỳ của chính phủ cực hữu hiện tại. Số khu định cư của Israel tại Bờ Tây đã tăng từ 141 khu trong năm 2022 lên 210 hiện nay. Các khu định cư này được coi là bất hợp pháp theo luật quốc tế.

Chính quyền Palestine (PA) đã phản đối quyết định của Israel, đồng thời cáo buộc bước đi này nhằm siết chặt quyền kiểm soát đối với lãnh thổ của người Palestine. 

Dù lệnh ngừng bắn có hiệu lực từ ngày 10-10 đã giúp giảm bớt cường độ giao tranh, nhưng các vụ vi phạm vẫn được ghi nhận từ cả Israel và phong trào Hamas. Theo đó, Israel được cho là đã gây ra nhiều cuộc tấn công khiến khoảng 406 người Palestine thiệt mạng, bao gồm 157 trẻ em, và hàng trăm người bị thương. Trong khi đó, phía Israel cũng cáo buộc Hamas vi phạm thỏa thuận, khiến 3 binh sĩ nước này thiệt mạng.

Theo giới quan sát, Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ sớm công bố giai đoạn hai của thỏa thuận ngừng bắn, tiến tới thành lập Hội đồng hòa mình, với sự tham gia của lãnh đạo các quốc gia chủ chốt, chịu trách nhiệm giám sát một chính quyền Palestine lâm thời và điều phối các nỗ lực tái thiết.

Cảnh khổ của người dân Gaza

Gần đây, Thaer Ahmad, bác sĩ người Mỹ gốc Palestine, đã kêu gọi thế giới ngừng coi thuật ngữ “ngừng bắn” như một sự đảm bảo an toàn khi người dân ở Gaza vẫn đang phải sống trong cảnh quá đau thương.

Theo Tiến sĩ Ahmad, việc Israel thực hiện cuộc bao vây đầy ngột ngạt và cản trở có hệ thống đối với hoạt động viện trợ đã tước mất những điều kiện sống tối thiểu của hơn 2 triệu người Palestine tại dải đất này.

Theo đề xuất của Tổng thống Mỹ Donald Trump, 600 xe tải viện trợ nhân đạo vào Gaza mỗi ngày, nhưng thực tế chỉ có trung bình 244 xe/ngày.

Văn phòng Điều phối các Vấn đề Nhân đạo của Liên Hiệp Quốc (OCHA) ước tính gần 800.000 người Palestine đang sống trong cảnh cùng cực, giữa thời tiết lạnh giá và nhiệt độ giảm mạnh; hàng chục ngàn người chen chúc ở những nhà tạm trú thiếu vệ sinh, ngập nước hoặc rơi vào cảnh màn trời chiếu đất. Dù rất cố gắng, các đội cứu trợ nhân đạo hiện bất lực vì các nhu yếu phẩm cơ bản nhất như quần áo ấm, giày dép và lều trại còn đang kẹt tại các cửa khẩu do bị giới chức Israel chặn lại.

HẠNH NGUYÊN (Theo Reuters, NY Times)