Những câu chuyện đáng kinh ngạc bắt đầu xuất hiện ở Nhật Bản trong bối cảnh thảm họa động đất và sóng thần khủng khiếp tàn phá nước này.

Sống sót nhờ... nóc nhà

Đài truyền hình CNN của Mỹ ngày 14-3 dẫn nguồn từ hãng tin Kyodo (Nhật) cho biết một người đàn ông 60 tuổi đã được cứu sống sau hơn 2 ngày lênh đênh trên biển. Đó là trường hợp của ông Hiromitsu Shinkawa đã bám vào những tàn tích còn lại của căn nhà bị sóng thần cuốn trôi ra xa khoảng 14 km. Ông Shinkawa kể rằng ông và vợ đã trở về nhà ngay sau trận động đất 8,9 độ Richter hôm 11-3, để thu xếp một số đồ đạc, trong lúc sóng thần đã vào tới thành phố Minamisoma. Ông nói: “Tôi được cứu do bám vào nóc nhà, nhưng vợ tôi đã bị nước cuốn đi”. Đoạn phim quay cảnh cứu ông Shinkawa cho thấy, ông ngồi giữa đống gỗ gãy và nhiều mảnh vỡ trôi nổi trên biển. Sau vài lần trực thăng và tàu cứu hộ không nhìn thấy, ông đã dùng lá cờ đỏ tự chế để làm tín hiệu vẫy gọi tàu khu trục của Hải quân Nhật. Khi được cứu sống hôm 13-3, ông Shinkawa nói: “Tôi đã nghĩ hôm nay là ngày cuối cùng của tôi”.

Một người phụ nữ khác (không rõ tên) đã bám chặt vào những cành cây và giúp bà có cơ hội sống sót khi túm được một tấm thảm trải sàn nhà bị cuốn trôi gần đó. Các dòng nước chảy siết cứ đẩy bà quay vòng vòng. 3 người lớn tuổi khác cũng đã được tìm thấy còn sống trong một chiếc xe hơi bị gãy vỡ do sóng thần.

Nỗ lực của chính phủ

Thủ tướng Naoto Kan cho biết khoảng 15.000 người đã được cứu thoát từ khi xảy ra thảm họa. Khoảng 2.000 người đã chết và hàng chục ngàn căn nhà bị hủy hoại, trong khi nguy cơ nổ nhà máy điện hạt nhân vẫn đang rình rập. Thủ tướng Kan gọi cuộc khủng hoảng này là thách thức lớn nhất đối với Nhật từ sau chiến tranh thế giới thứ hai. Thảm họa này đã phá hủy các thị trấn nằm dọc theo duyên hải Đông Bắc.

Các nhân viên cứu hộ cứu ông Hiromitsu Shinkawa. Ảnh: AP

Chính phủ Nhật cho biết 1,4 triệu người không có nước, 2,6 triệu gia đình không có điện và gần 3,2 triệu người hết khí đốt trong lúc nhiệt độ mùa đông đang xuống thấp. Một nhân viên Chữ Thập đỏ cho rằng thị trấn Ishinomaki ở bờ Thái Bình Dương, lương thực và sữa cho em bé cũng sắp cạn kiệt tại bệnh viện địa phương.

Trong bối cảnh đó, Nhật đã huy động 100.000 quân, gấp đôi số lượng được triển khai trước đó, để giải cứu người dân ở các thị trấn bị sóng thần cuốn trôi. Thủ tướng Kan cho biết chính phủ đang vận chuyển lương thực bằng đường biển hoặc hàng không, tránh đường bộ có nhiều chướng ngại. Tuy nhiên, theo các nguồn tin nước ngoài đến sáng qua, lực lượng Phòng vệ Nhật vẫn chưa tới được các khu vực bị thiệt hại nặng.

Mỹ đã cử đoàn cứu hộ thảm họa tới Tokyo trong đó gồm các chuyên gia hạt nhân và nhân viên cứu hộ. Nhiều nước khác cũng đưa nhân viên tìm kiếm và cứu hộ tới Nhật. Tổng cộng có khoảng 88 nước và 6 tổ chức đề nghị giúp Nhật.

Tổn thất nặng về kinh tế

Thiệt hại về kinh tế do thảm họa động đất và sóng thần tại Nhật được minh chứng vào hôm 14-3, khi chỉ số Nikkei giảm hơn 5% trong phiên giao dịch cả ngày đầu tiên kể từ khi xảy ra thiên tai. Cổ phiếu các công ty bảo hiểm giảm tới 12% và công ty Điện lực Tokyo không có giao dịch hơn 1 giờ sau khi thị trường mở cửa. Ngược lại, các công ty xây dựng tăng 9%.

Sáng 14-3, một vụ nổ thứ hai đã xảy ra tại lò phản ứng số 3 của nhà máy điện hạt nhân Fukushima số 1. Theo Cơ quan an toàn hạt nhân Nhật Bản, nguyên nhân là do nổ khí hydro.  Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Yukio Edano cho biết, lò phản ứng số 3 không bị vỡ và khả năng rò rỉ phóng xạ là rất thấp. Công ty điện lực Tokyo cũng đã khôi phục thành công khả năng làm lạnh tại lò phản ứng số 1 và số 2 của nhà máy điện hạt nhân Fukushima số 2. Hiện công ty đang nỗ lực khôi phục hệ thống làm lạnh lò phản ứng số 4 của nhà máy số 1. Theo hãng tin Kyodo, khoảng 2.000 thi thể đã được tìm thấy vào sáng 14-3 tại 2 khu vực bờ biển ở tỉnh Miyagi, nơi bị ảnh hưởng nặng nhất của trận động đất vừa qua, trong khi vẫn còn khoảng 20.000 người mất tích. (TTXVN)

Do các nhà máy điện hạt nhân bị ảnh hưởng, Nhật bản có thể bị thiếu năng lượng. Thủ tướng Kan đã thông qua giải pháp cắt điện, lần đầu tiên ở Nhật Bản từ sau chiến tranh thế giới thứ hai. Nếu không thể tiết kiệm điện, các quan chức cho biết việc cúp điện ngoài kế hoạch có thể diễn ra nhiều hơn.

Sự ổn định tài chính, ít nhất trong ngắn hạn, được củng cố bởi thông báo của Ngân hàng Trung ương Nhật (BOJ) sáng 14-3, về việc thông qua hơn 650 triệu USD vốn vay cho các ngân hàng ở những khu vực bị thiệt hại nặng nhất. BOJ cũng “bơm” khoảng 85 tỉ USD (có tin nói là 146 tỉ USD) vào thị trường, mức cao nhất từ trước tới nay, nhằm vực dậy thị trường chứng khoán và giảm rủi ro tín dụng.

Các nhà phân tích cho rằng động đất và sóng thần sẽ làm chậm tăng trưởng kinh tế Nhật, thậm chí làm suy giảm tăng trưởng trong 1 hoặc 2 quý tới. Tuy nhiên, những nỗ lực tái thiết sẽ đưa kinh tế nước này tăng trưởng trở lại trong những tháng cuối năm nay.

N. MINH (Theo CNN, Bloomberg, NYT)