Hôm 25-1, Nhà Trắng cho biết Tổng thống Donald Trump sẵn sàng thông qua kế hoạch cấp quyền công dân cho 1,8 triệu "người mộng mơ", tức những người thụ hưởng chương trình Hành động Trì hoãn trục xuất những người nhập cư trái phép vào Mỹ từ khi còn nhỏ (DACA), để đổi lấy các biện pháp siết chặt an ninh biên giới và ngăn chặn người nhập cư mới.

 Tuần hành ủng hộ chương trình DACA ở bang California hôm 22-1. Ảnh: Reuters

Các quan chức cấp cao ở Washington cho biết 1,8 triệu người nhập cư bất hợp pháp vào xứ cờ hoa khi còn nhỏ có thể nộp đơn để trở thành công dân Mỹ trong vòng 10-12 năm nhưng phải có việc làm và không phạm tội. Đổi lại, Quốc hội phải thành lập “quỹ ủy thác” trị giá 25 tỉ USD để xây bức tường dọc biên giới phía Nam giáp với Mexico và đầu tư cho các biện pháp bảo vệ tốt hơn tại biên giới phía Bắc với Canada. Về khoản này, Tổng thống Trump trước đó đã chốt 5 tỉ USD cho các lực lượng bảo vệ biên giới và thẩm phán xét xử nhập cư, nhưng còn thảo luận thêm. Ngoài ra, Nhà Trắng còn yêu cầu Đồi Capitol giới hạn diện bảo lãnh gia đình nhập cư xuống chỉ còn vợ chồng và con cái, đồng thời kết thúc chương trình “xổ số thị thực” đối với một số quốc gia cụ thể - những bước đi được cho có thể làm giảm 50% trong hơn 1 triệu người được sinh ra ở nước ngoài vào Mỹ hàng năm. Không chỉ vậy, ông Trump còn muốn Quốc hội thay đổi những quy định để cho phép trục xuất nhanh người nhập cư lậu đến từ các quốc gia ngoài Mexico và Canada.

Nhà Trắng cho thấy sự nhượng bộ đáng kể khi đề xuất cấp quyền công dân cho những “người mộng mơ” rộng hơn nhiều so với dự đoán. Trước đó, chính quyền Tổng thống Trump đề nghị chỉ cấp quyền công dân cho 690.000 người nhập cư thuộc chương trình DACA vốn có từ thời người tiền nhiệm Barack Obama. Tổng thống Trump từng nói rằng ông sẽ kết thúc chương trình DACA, sẽ hết hạn vào tháng 3 tới, nếu Quốc hội không thông qua luật mới.

Theo các quan chức Nhà Trắng, thỏa thuận không chỉ giải quyết chương trình DACA và bức tường biên giới mà còn bao gồm các biện pháp kiềm chế tình trạng nhập cư hợp pháp và ngăn chặn những trường hợp nhập cư lậu mới. Bước cải cách toàn diện này sẽ được công bố chính thức vào tuần tới và dự kiến được bỏ phiếu thông qua đầu tiên tại Thượng viện vào đầu tháng 2.

Tuy nhiên, ngay sau khi kế hoạch được hé lộ, các nghị sĩ đảng Dân chủ giận dữ nói rằng họ sẽ chiến đấu để rút bớt những thay đổi trong các cuộc đàm phán sắp tới. Trái lại, các lãnh đạo phe Cộng hòa tại Quốc hội lên tiếng ủng hộ mạnh mẽ. Trong đó, lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnel cho rằng đề xuất của Nhà Trắng là “bộ khung” để soạn thảo thỏa thuận nhập cư cuối cùng. Dù vậy, một số nhân vật bảo thủ lo ngại đề xuất cấp quyền công dân cho những “người mộng mơ” mở ra tiền lệ xấu cho những người nhập cư lậu khác. Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Ted Cruz gọi đề xuất này là “sai lầm nghiêm trọng”.

THANH BÌNH (Theo Reuters, AFP)