Cục Ðiều tra liên bang Mỹ (FBI) đang điều tra vụ tấn công ở New Orleans vào sáng 1-1 theo hướng hành vi khủng bố và không tin rằng hung thủ ra tay một mình.

Vụ đâm xe ở New Orleans là vụ tấn công đẫm máu nhất do IS gây ra trên đất Mỹ trong nhiều năm qua. Ảnh: AFP

FBI thông cáo đã xác định thủ phạm của vụ đâm xe cố ý khiến 10 người thiệt mạng và 35 người bị thương tại thành phố New Orleans thuộc bang Louisiana, là Shamsud Din Jabbar, cựu binh Mỹ 42 tuổi.

Cơ quan này tìm thấy trong chiếc xe gây án có vũ khí, thuốc nổ và một lá cờ của tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS). Một số thiết bị nổ tự chế cũng được phát hiện ở Khu phố Pháp nổi tiếng của New Orleans. FBI hiện đang xác định các đồng phạm có thể có của Din Jabbar, kẻ cũng đã khai hỏa vào cảnh sát tại hiện trường và bị hạ gục sau đó, đồng thời tái khẳng định đây là “hành vi khủng bố” trong ngày đầu năm mới 2025.

FBI báo cáo rằng chỉ vài giờ trước khi đâm xe tải vào đám đông mừng Năm mới ở New Orleans, nghi phạm Din Jabbar đã đăng video cho thấy hắn “lấy cảm hứng” từ IS.

Hiện nhiều thành phố và địa phương của Mỹ đã áp dụng các biện pháp an ninh tăng cường cho các hoạt động công cộng để đề phòng các hành vi tương tự.

Gieo rắc nỗi sợ hãi

Vụ việc ở New Orleans là trường hợp mới nhất trong loạt vụ tấn công bằng xe nhằm vào đám đông - phương thức có từ nhiều thập kỷ trước. Ðây không phải là một chiến thuật khủng bố, nhưng nó thường được các tổ chức và cá nhân cực đoan sử dụng để gây thương vong cũng như gieo rắc nỗi sợ hãi.

Xe hơi có ở khắp mọi nơi, đặc biệt là tại các nước phát triển, và chúng có thể dễ dàng được tái sử dụng thành vũ khí chết người. Theo tài liệu hướng dẫn của FBI, mang tên Chiến thuật sử dụng xe đâm của bọn khủng bố, những kẻ tấn công có “khả năng tiếp cận hạn chế với thuốc nổ hoặc vũ khí” có thể sử dụng xe để gây ra thiệt hại lớn trong khi “có ít kinh nghiệm hoặc đào tạo trước đó”.

Các cuộc tấn công bằng xe biến “một vật thể tầm thường, hàng ngày thành một vũ khí bán chiến lược gây chết người”, các tác giả Vincent Miller và Keith Hayward viết trong một nghiên cứu được công bố năm 2019. Nhóm nghiên cứu cho biết chiến thuật này giúp “những kẻ yếu thế” có khả năng “tấn công vào trái tim của các trung tâm đô thị và gieo rắc nỗi sợ hãi trong toàn xã hội”.

Sau khi các mục tiêu tiềm tàng như sân bay và tòa nhà công cộng được bảo vệ nghiêm ngặt hơn, đặc biệt sau vụ tấn công ngày 11-9-2001, một số tên khủng bố chuyển sang sử dụng xe để tấn công các mục tiêu dễ tổn thương hơn, chẳng hạn như những nhóm người tụ tập nơi công cộng.

Khó ngăn chặn

Khi các cuộc tấn công bằng xe trở nên phổ biến hơn, lực lượng an ninh đã cố gắng biến không gian công cộng thành mục tiêu khó khăn hơn, bằng cách dựng lên các rào chắn như các cọc tiêu kim loại để ngăn chặn các phương tiện tiếp cận đám đông.

Năm 2018, thành phố New York thông báo sẽ lắp 1.500 cọc tiêu kim loại tại một số địa điểm đông đúc nhất của thành phố và đặt những chậu cây lớn ở các khu vực khác.

Tuy nhiên, các vụ đâm xe gần đây cho thấy không dễ để loại bỏ hoàn toàn mối đe dọa này.

Ðức đã bắt đầu tăng cường biện pháp an ninh xung quanh các chợ Giáng sinh sau vụ tấn công tại Berlin năm 2016. Nhưng hung thủ trong vụ tấn công ở thành phố Magdeburg thuộc miền Ðông nước Ðức hôm 21-12 đã “lách” các biện pháp bảo vệ và lao xe vào khu chợ đông đúc, khiến 5 người thiệt mạng và hơn 200 bị thương. Trong vụ tấn công này, thủ phạm đã sử dụng làn đường dành riêng cho xe cứu thương.

Ðược biết, thành phố New Orleans đang trong quá trình nâng cấp các trụ chắn an ninh dọc theo một đoạn phố Bourbon thì xảy ra vụ đâm xe. Cảnh sát trưởng thành phố cho biết “thủ phạm đã đi vòng qua rào chắn” để thực hiện cuộc tấn công.

Các rào chắn này lần đầu tiên được lắp đặt vào năm 2017, một phần của kế hoạch an ninh trị giá 40 triệu USD. Các trụ chắn được đặt tại 5 địa điểm trong Khu phố Pháp, nơi có phố Bourbon. Các quan chức thừa nhận rằng kế hoạch an ninh tạm thời đã không hiệu quả.

Nước Mỹ chứng kiến những sự kiện không mấy vui vẻ trong ngày đầu Năm mới sau khi một chiếc Cybertruck của Tesla bất ngờ phát nổ bên ngoài một khách sạn của Tổng thống đắc cử Donald Trump tại Las Vegas, bang Nevada, khiến 1 người thiệt mạng. FBI đang điều tra xem liệu có bất kỳ mối liên hệ nào giữa vụ này và vụ tấn công ở New Orleans hay không.

HẠNH NGUYÊN (Tổng hợp)