Chỉ vài giờ sau khi loan tin Osama bin Laden đã bị thủ tiêu, nhà chức trách Mỹ đã nhận diện kẻ bị bắn vào đầu trong dinh thự gần Thủ đô Islamabad của Pakistan đúng là trùm khủng bố số 1 thế giới. Làm thế nào các chuyên gia Mỹ có thể khẳng định điều đó?

Một quan chức cấp cao ở Nhà Trắng cho biết để xác định chính xác kẻ chủ mưu gây ra thảm kịch ngày 11-9 đã bị giết, các chuyên gia đã đối chiếu ADN của kẻ bị triệt tiêu trong dinh thự ở Abbottabad hôm 1-5 với hồ sơ ADN của gia đình bin Laden. Trong cuộc họp báo ngắn chiều 2-5, John Brennan, cố vấn về an ninh nội địa và chống khủng bố của Tổng thống Obama cho biết Nhà Trắng đã có “thông tin tình báo ADN sơ bộ” trước khi mở chiến dịch lấy mạng bin Laden. Được biết, trong số 5 người bị tiêu diệt ở Abbottabad cũng có một người con của ông trùm.

Tiến sĩ Victor Weedn, chuyên gia giám định pháp y từng hỗ trợ phát triển chương trình nhận dạng ADN của Bộ Quốc phòng Mỹ, cho biết Lầu Năm Góc nhiều khả năng có trong tay hồ sơ ADN của những tên khủng bố khét tiếng như bin Laden. Trong khi đó, theo Michael D. Kirkpatrick, nguyên trợ lý giám đốc Cục Điều tra liên bang (FBI) từng phụ trách tạo cơ sở dữ liệu sinh trắc học của các phần tử khủng bố, để xác định nhận dạng của bin Laden, giới chức Mỹ có lẽ đã kết hợp nhiều kỹ thuật chứ không chỉ dựa vào mỗi ADN.

“Tôi đoan chắc rằng, trong trường hợp đặc biệt này, với một người mà cả thế giới đều tường tận như bin Laden, họ (các chuyên gia giám định Mỹ) đã cực kỳ cẩn trọng trong quá trình nhận diện. Và khi Tổng thống Obama thông báo cho toàn thế giới về cái chết của bin Laden có nghĩa là họ đã nghiên cứu tất cả các yếu tố (sinh trắc học) trước khi kết luận”, ông Michael nhận định.

ADN

Theo giới giám định pháp y, ADN là biện pháp đáng tin cậy nhất. ADN có thể được thu thập từ nhiều nguồn như sợi tóc, móng tay, mẫu máu, bã kẹo cao su, bàn chải đánh răng, miếng bánh ăn dở hay thậm chí bao thư được dán bằng nước bọt... Theo Dự án Bộ gien người của Mỹ (từng giúp nhận diện hơn 20.000 gien trong ADN của người), các chuyên gia pháp y sử dụng ADN để phân biệt đặc điểm gien của người này với người kia. Mỗi người chúng ta có đặc điểm gien chuyên biệt mặc dù chỉ 1% trong số 3 triệu cặp base ADN là khác nhau ở mọi người.

Sau khi có kết quả đối chiếu, phần mềm máy tính chuyên dụng và các chuyên gia phân tích ADN sẽ đọc và đưa ra kết luận cuối cùng. Được biết, hệ thống giám định pháp y của FBI dựa trên 13 vùng ADN không giống nhau ở mỗi cá nhân và sử dụng dữ liệu này để tạo ra hồ sơ gien của cá nhân đó. Theo các chuyên gia, có khả năng tình báo Mỹ đã sử dụng phương pháp này để nhận dạng xác bin Laden.

Nhận dạng khuôn mặt

Các phần mềm nhận dạng gương mặt bằng cách đối chiếu nhiều bức ảnh của một người. Ngoài việc xác định khuôn hình của gương mặt, phần mềm sẽ đọc các đặc điểm như vị trí mắt, mũi và môi, độ cân xứng cũng như kích cỡ của những bộ phận này để vẽ ra bản đồ hình học của gương mặt và tiến hành so sánh các ảnh chụp. Chương trình sẽ nhận dạng các điểm tham chiếu trên gương mặt và xác định xem đó có phải của cùng một người. Ngoài ra, máy tính có thể so sánh các đặc điểm trên gương mặt, cấu trúc xương mặt, nốt ruồi, vết sẹo hay những dấu vết khác.

Các đặc điểm trên cơ thể

Theo Max Houck, chuyên gia FBI từng tham gia nhận dạng nạn nhân của vụ khủng bố 11-9, phân tích sinh trắc học toàn thân bao gồm phân tích ADN, dấu tay, chỉ tay, tròng mắt và thậm chí là tĩnh mạch là kỹ thuật khá chuẩn xác để xác định nhân dạng. Trong khi đó, Kirkpatrick cho rằng tình báo Mỹ đã thuộc nằm lòng hình dạng của bin Laden: cao 1m9 và gương mặt gầy nên việc đối chiếu những đặc điểm này hỗ trợ không ít quá trình nhận dạng nhân vật bị tầm nã gắt gao nhất thế giới.

QUỐC CHÂU (Theo CNN)