Bài, ảnh: KHÁNH NAM

Kinh tế đêm được nhấn mạnh như một bộ phận hợp thành trong tổng thể nền kinh tế, trở thành biểu tượng sức sống của các đô thị. Cần Thơ là 1 trong 5 thành phố trực thuộc Trung ương được Thủ tướng Chính phủ và bộ, ngành cân nhắc triển khai “Ðề án phát triển kinh tế ban đêm ở Việt Nam” và thành phố đã vào cuộc thực hiện Ðề án này.

Hoạt động tại chợ đêm Bến Ninh Kiều. 

Sức sống đô thị

Tại Hội nghị ngành Công Thương 5 thành phố trực thuộc Trung ương lần thứ V năm 2022 do Sở Công Thương TP Hồ Chí Minh phối hợp với các địa phương tổ chức mới đây với chủ đề “Nghiên cứu và xây dựng mô hình phát triển kinh tế ban đêm phù hợp với lợi thế và điều kiện thực tiễn ở các địa phương”, Thứ trưởng Bộ Công Thương Ðỗ Thắng Hải nhấn mạnh: Kinh tế đêm không phải là mô hình hoàn toàn mới, mà đã hiện hữu ở nhiều quốc gia trên thế giới và trải qua nhiều thập kỷ tồn tại, phát triển. Ở các quốc gia đó, vai trò của kinh tế đêm được nhấn mạnh như một bộ phận hợp thành trong tổng thể nền kinh tế, trở thành biểu tượng sức sống của các đô thị. Kinh tế đêm phát triển sẽ giúp tối đa hóa lợi ích từ việc sử dụng các nguồn lực sẵn có, tạo thêm nhiều việc làm, cải thiện thu nhập cho người lao động, khuyến khích tiêu dùng nội địa và hình thành động lực phát triển mới cho các địa phương, góp phần phát triển kinh tế, văn hóa và xã hội cả nước.

Với  vị thế của Việt Nam như hiện nay, có nhiều thuận lợi để phát triển kinh tế đêm dựa trên các tác động tích cực của nhiều yếu tố như tăng trưởng kinh tế, hạ tầng phục vụ kinh tế đêm ngày càng được nâng cấp theo hướng hiện đại, văn minh, dân số trẻ, thu nhập được cải thiện, lao động dồi dào, tài nguyên du lịch phong phú, nét văn hóa đặc sắc cùng với mức độ hội nhập ngày càng cao...

Ngày 9-9-2022, UBND TP Cần Thơ ban hành Quyết định số 3362/QÐ-UBND về việc phê duyệt kế hoạch triển khai thực hiện Ðề án phát triển kinh tế ban đêm trên địa bàn TP Cần Thơ. Mục tiêu chung của đề án nhằm tạo ra sản phẩm dịch vụ đa dạng, hấp dẫn, phục vụ nhu cầu vui chơi, giải trí vào ban đêm cho cư dân của thành phố, khu vực ÐBSCL và khách quốc tế. Lộ trình thực hiện Ðề án trong giai đoạn từ năm 2022-2024, triển khai mô hình thí điểm trên địa bàn quận Ninh Kiều. Dịp lễ 30-4-2022, tuyến phố đi bộ Ninh Kiều đã chính thức ra mắt, hoạt động phục vụ khách địa phương và khách du lịch. Ðây là một trong những hoạt động trọng tâm, được triển khai thí điểm, nhằm tạo điểm nhấn cho phát triển kinh tế và du lịch về đêm của thành phố. Hiện nay, tuyến phố đi bộ Bến Ninh Kiều vào mỗi thứ 7 hằng tuần thu hút đông khách du lịch trong và ngoài nước.

Có thể nhận thấy, ở Việt Nam, loại hình kinh tế đêm chủ yếu thông qua các hoạt động mua sắm, ẩm thực, giải trí... phục vụ nhu cầu sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng cá nhân tại hệ thống các cơ sở thương mại, khu vực dịch vụ như chợ đêm gắn với du lịch, chợ đầu mối nông, lâm, thủy sản, phố ăn đêm, khách sạn, các chuỗi cửa hàng tiện lợi 24/24 giờ, cửa hàng xăng dầu, các tuyến phố đi bộ... việc triển khai phát triển kinh tế ban đêm còn nhiều khó khăn như sản phẩm, dịch vụ ban đêm chưa thực sự đa dạng, chủ yếu là dịch vụ ăn uống. Cùng đó, quy mô các dự án phục vụ kinh tế ban đêm ở các địa phương vẫn nhỏ lẻ, chưa có nhiều trung tâm thương mại quy mô lớn, đẳng cấp quốc tế tham gia hoạt động xuyên đêm... Trong khi đó, cơ chế chính sách phát triển kinh tế ban đêm vẫn còn một số tồn tại bất cập như chưa đủ thông thoáng trong thu hút đầu tư phát triển kinh tế ban đêm,...

Khai thác tiềm năng

Ðại diện ngành Công Thương các thành phố cho rằng, cần có những giải pháp đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển kinh tế ban đêm cho những địa phương có tiềm năng phát triển mô hình kinh tế này; trong đó, chính quyền địa phương đồng hành cùng ngành Công Thương rà soát lại toàn bộ hạ tầng phục vụ cho phát triển kinh tế ban đêm để xác định cụ thể loại hình chính phục vụ và đề xuất các cơ quan có thẩm quyền, chủ đầu tư,… Xuất phát từ nhận thức trong quản lý cũng như nhu cầu phát triển của xã hội, trong giai đoạn vừa qua, các cơ quan quản lý nhà nước Trung ương và địa phương đã cho thấy sự chú trọng trong việc phát triển kinh tế đêm, thể hiện trong các văn bản, chính sách và thực tiễn điều hành của mình.

Ngày 27-7-2020 Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định số 1129/QÐ-TTg, phê duyệt “Ðề án phát triển kinh tế ban đêm ở Việt Nam” với mục tiêu khai thác tiềm năng phát triển kinh tế ban đêm, tận dụng tối đa cơ hội phát triển kinh tế mới, nâng cao thu nhập và đời sống của người dân, đồng thời hạn chế những rủi ro, tác động tiêu cực với công tác bảo đảm an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội.

Vấn đề phát triển kinh tế đêm cũng đã sớm được nhận diện và lồng ghép vào các nhiệm vụ, giải pháp cần triển khai trong công tác quản lý các lĩnh vực công nghiệp và thương mại tại các văn bản chỉ đạo, điều hành hoặc các văn bản quy phạm pháp luật, chính sách tham mưu trình Chính phủ ban hành. Thông qua đề xuất của Bộ Công Thương, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quyết định số 1163/QÐ-TTg ngày 13-7-2021 về chiến lược “Phát triển thương mại trong nước giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”. Tại Quyết định, Thủ tướng Chính phủ cũng giao Bộ Công Thương và UBND các tỉnh, thành phố khẩn trương xây dựng kế hoạch hành động thực hiện chiến lược để thống nhất triển khai trên cả nước trong giai đoạn sắp tới. Cùng đó, Bộ Công Thương đã xây dựng, ban hành Quyết định số 111 ngày 27-1-2022 ban hành Kế hoạch hành động thực hiện chiến lược, đồng thời có Công văn gởi  các cơ quan, bộ, ngành có liên quan và các địa phương để phối hợp thực hiện các nội dung của chiến lược.

Thứ trưởng Ðỗ Thắng Hải nhấn mạnh, các địa phương cần nghiên cứu và xây dựng mô hình phát triển kinh tế ban đêm phù hợp với lợi thế và điều kiện thực tiễn ở các địa phương. Với những điều kiện thuận lợi, khó khăn trên, phát triển kinh tế đòi hỏi sự quan tâm, phối hợp chặt chẽ của các cấp ngành, cả Trung ương và địa phương, đặc biệt là các thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Ðà Nẵng, Cần Thơ với tiềm lực mạnh mẽ cần thể hiện vai trò đầu tàu, thúc đẩy các hoạt động kinh tế đêm một cách hiệu quả. Qua đó lan tỏa mô hình kinh tế này tới các vùng miền, địa phương khác, đóng góp tích cực vào phát triển nền kinh tế cả nước. Cùng đó, các địa phương cần tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, giám sát, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan, đặc biệt là các cơ quan quản lý chuyên trách tại các địa phương để thúc đẩy kinh tế đêm phát triển hiệu quả, lành mạnh, bền vững.