Các nhà khoa học Mỹ vừa phát triển thành công một xét nghiệm máu mới có thể giúp tiết lộ nội tạng nào trong cơ thể đang lão hóa nhanh nhất và liệu một người có khả năng sống lâu và khỏe mạnh hay có nguy cơ chết sớm.

Xét nghiệm máu có thể cho biết các nội tạng đang lão hóa như thế nào. Ảnh: The Rockefeller University
 

Trong nghiên cứu mới công bố trên Tạp chí Nature Medicine, các chuyên gia tại Ðại học Stanford đã phân tích mẫu máu của gần 45.000 người từ 40-70 tuổi để đánh giá gần 3.000 prôtêin. Ðể xác định xem các prôtêin bắt nguồn từ cơ quan nào, họ đã dựa trên dữ liệu biểu hiện gien, sau đó sử dụng công nghệ máy học (một loại trí tuệ nhân tạo - AI) để tạo ra các kiểu lão hóa cho 11 cơ quan, gồm bộ não, tim, gan, thận, phổi, cơ, tuyến tụy, mô mỡ, động mạch, ruột và mô miễn dịch.

Nhóm nghiên cứu đã tính toán "khoảng cách tuổi tác" bằng cách so sánh sự khác biệt giữa tuổi theo thời gian (số năm thực tế tính từ khi chào đời) với tuổi sinh học (phản ánh mức độ lão hóa cơ thể ở cấp độ tế bào) dự đoán của từng cơ quan, đồng thời theo dõi người tham gia trong tối đa 17 năm để quan sát quá trình khởi phát bệnh tật và tử vong. Nếu tuổi sinh học của 1 cơ quan vượt quá tuổi theo thời gian, nó sẽ được dán nhãn là "già nua". Còn khi tuổi sinh học nhỏ hơn so với tuổi theo thời gian, cơ quan đó sẽ được coi là "trẻ trung".

Kết quả phân tích cuối cùng cho thấy các cơ quan có tốc độ lão hóa khác nhau và việc có một bộ não và hệ miễn dịch trẻ trung có thể là "chìa khóa" giúp sống thọ. Các nhà nghiên cứu nhận thấy nguy cơ tử vong tăng mạnh theo số lượng cơ quan bị lão hóa. Cụ thể, những người có từ 2-4 cơ quan già nua có nguy cơ tử vong cao gấp 2,3 lần bình thường. Nguy cơ này cao gấp 4,5 lần ở những người có 5-7 cơ quan già nua và và gấp 8,3 lần ở những người có từ 8 cơ quan già nua trở lên.

Trong số các cơ quan được nghiên cứu, mức độ lão hóa bộ não đặc biệt quan trọng về mặt tuổi thọ. Những người có bộ não già nua về mặt sinh học có nguy cơ tử vong trong vòng 15 năm cao hơn 182%, trong khi những người có não bộ trẻ trung giảm 40% nguy cơ tử vong. Ngoài giúp dự đoán nguy cơ tử vong, việc bộ não lão hóa còn báo hiệu nguy cơ mắc các bệnh không liên quan đến bộ não như suy tim và bệnh phổi. Ðiều này hoàn toàn hợp lý khi xét đến vai trò của não bộ như là trung tâm chỉ huy của cơ thể, kiểm soát hoóc-môn, phản ứng miễn dịch và các chức năng quan trọng khác thông qua mạng lưới tín hiệu phức tạp.

Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu cũng phát hiện những người có cả não bộ và hệ miễn dịch trẻ trung đều được bảo vệ khỏi nguy cơ tử vong mạnh nhất. Theo Tiến sĩ Hamilton Oh - tác giả chính của nghiên cứu, điều này hoàn toàn hợp lý vì cả não bộ và hệ miễn dịch đều kiểm soát rất nhiều bộ phận sinh lý của cơ thể. Những hệ thống này có thể là “những người bảo vệ” toàn bộ cơ thể chúng ta.

Lối sống hằng ngày quyết định tuổi tác của các cơ quan

Một phát hiện lạc quan của nghiên cứu đó là việc tốc độ lão hóa nội tạng không phải chỉ do gien di truyền quyết định, mà nhiều yếu tố lối sống cũng ảnh hưởng đến tuổi sinh học của một số cơ quan. Chẳng hạn, thói quen hút thuốc, uống rượu bia nhiều, tiêu thụ thịt chế biến sẵn và ngủ kém ngon giấc có thể làm tăng tốc độ lão hóa nội tạng. Ngược lại, việc thường xuyên tập thể dục và ăn cá có mối tương quan với tuổi sinh học trẻ hơn của các cơ quan.

Ngoài ra, nhóm nghiên cứu nhận thấy rằng một số loại thực phẩm bổ sung và dược phẩm đã cho thấy tác dụng bảo vệ nội tạng. Ví dụ, Ibuprofen, glucosamine, dầu gan cá tuyết, vitamin tổng hợp và vitamin C có liên quan đến tuổi thọ trẻ hơn ở nhiều cơ quan, đặc biệt là thận, não và tuyến tụy. Liệu pháp hoóc-môn Premarin (thường được dùng để điều trị các triệu chứng mãn kinh) có mối tương quan với tuổi thọ trẻ hơn của hệ miễn dịch, gan và động mạch.

AN NHIÊN (Theo StudyFinds)