Thái An

Hiện nay, nhờ có nhựa sạch, người tiêu dùng không còn phải băn khoăn liệu mình có tiếp tay hủy hoại môi trường hay không. Sắp tới đây, bệnh nhân bị chứng nghẽn động mạch sẽ có dụng cụ điều trị an toàn hơn. Còn chúng ta khi khám chữa bệnh cũng có thể sẽ nhận được sự hỗ trợ đắc lực của các vật liệu sinh học nano. Tất cả những tiện ích đó là thành quả lao động miệt mài, sáng tạo của giáo sư tiến sĩ Joseph DeSimone - người vinh dự được trao giải Lemelson-MIT, hay còn gọi là “Oscar dành cho các nhà phát minh” năm 2008.

Joseph DeSimone với sản phẩm ứng dụng công nghệ PRINT, có thể sản xuất vật liệu sinh học nano dùng trong chẩn đoán và điều trị bệnh. Ảnh: Web MIT.com

Sinh năm 1964 ở vùng ngoại ô thành phố Philadelphia, bang Pennsylvania (Mỹ), từ nhỏ cậu bé DeSimone đã tỏ ra cần cù, chịu khó và đặc biệt rất đam mê hóa học. Sau khi tốt nghiệp cử nhân hóa ở Đại học Ursinus, DeSimone học tiếp lên tiến sĩ tại Viện Bách khoa Virginia. Năm 25 tuổi, DeSimone về công tác tại Đại học Bắc Carolina. Từ đầu thập niên 1990, ông bị lôi cuốn vào lĩnh vực hóa học “xanh”, mà cụ thể là tìm kiếm các phương pháp chế tạo chất dẻo thân thiện môi trường. Quyết tâm đó đã giúp nhà khoa học tài năng này tìm ra cách thức loại trừ chất gây ô nhiễm còn lại trong quá trình sản xuất nhựa chất lượng cao, dùng trong nồi chống dính và chất cách điện cho dây và cáp điện. Công nghệ của ông sử dụng carbon dioxide (C02) thay thế một loại axít công nghiệp độc hại có tên perfluorooctanoic (PFOA), vốn có thể xâm nhập vào máu và môi trường, là nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe con người. Công nghệ sản xuất thân thiện môi trường của DeSimone đã được cấp bằng sáng chế và công ty hóa chất DuPont của Mỹ quyết định đầu tư 40 triệu USD xây dựng nhà máy để ứng dụng kỹ thuật này.

Ngoài ra, DeSimone còn hợp tác với chuyên gia tim mạch Richard Stack ở Đại học Duke phát triển ống nong động mạch (stent) bằng polymer để thay thế ống kim loại. Đây là dạng ống lưới nhỏ được đặt vào cơ thể bệnh nhân nhằm giữ động mạch mở sau khi phẫu thuật thông động mạch. Sản phẩm của DeSimone có ưu điểm nổi bật là an toàn hơn so với ống kim loại, vì sau 2 năm, khi động mạch hồi phục nó được cơ thể hấp thu hoàn toàn, giúp giảm thiểu nguy cơ gây tắc nghẽn mạch. Trong khi đó, ống nong kim loại sau một thời gian dài nằm trong động mạch có nguy cơ tạo ra cục máu đông (có thể dẫn tới tử vong). Công nghệ này hiện đang trong quá trình thử nghiệm lâm sàng.

Không dừng lại ở đó, nhà hóa học đa tài này còn thâm nhập vào lĩnh vực công nghệ nano. Phát minh mới nhất của DeSimone là công nghệ PRINT (Particle Replication in Non-wetting Templates), hướng tới mục tiêu sản xuất những phân tử nano có thể chạy đến từng tế bào trong cơ thể. DeSimone kỳ vọng một ngày nào đó sẽ sử dụng vật liệu sinh học nano hỗ trợ chẩn đoán và chữa trị một số bệnh hiểm nghèo như tiểu đường, đa xơ cứng và ung thư. Những ứng dụng do DeSimone đề xuất trong việc điều trị ung thư bằng công nghệ PRINT đã giúp Đại học Bắc Carolina được Viện Ung thư quốc gia Mỹ tài trợ 26 triệu USD để thành lập Trung tâm công nghệ nano trị ung thư Carolina. Hiện phòng thí nghiệm của DeSimone còn được giao một số dự án nằm ngoài lĩnh vực y học, bao gồm triển vọng ứng dụng PRINT trong phim quang học, pin mặt trời, robot có thể thay hình đổi dạng.

Trong sự nghiệp nghiên cứu của mình, DeSimone sở hữu một “gia tài” đồ sộ với hơn 100 bằng sáng chế. Ngoài giải Lemelson-MIT trị giá 500.000 USD, DeSimone còn đoạt nhiều giải thưởng danh giá khác như giải phát minh sáng tạo của Hội Hóa học Mỹ, giải Oliver Max Garner của Đại học Bắc Carolina, giải Kỹ nghệ tuyệt vời của DuPont... Năm 2005, DeSimone vinh dự được bầu làm thành viên Viện hàn lâm Kỹ nghệ và Viện hàn lâm Mỹ thuật- Khoa học Mỹ. Ông cũng là người đồng sáng lập công ty Liquidia Technologies để đưa những phát minh trong lĩnh vực công nghệ hạt nano từ phòng thí nghiệm vào cuộc sống. Với niềm đam mê nghiên cứu và ứng dụng, DeSimone cho biết sẽ dùng số tiền thưởng từ giải Lemelson-MIT để thương mại hóa những ý tưởng mới của ông và đồng nghiệp.

DeSimone hiện sống cùng vợ Suzanne và 2 con Philip (19 tuổi) và Emily (15 tuổi) ở Chapel Hill. Đặc biệt, DeSimone rất thích biển bởi nó giúp ông khơi dậy những ý tưởng độc đáo. Do vậy, vào dịp cuối tuần, ông thường đưa gia đình về nghỉ ở căn nhà thứ hai tại bãi biển Holden, phía Nam Wilmington.