Trong tuyên bố hiếm hoi đáp trả nỗ lực luận tội của đảng Cộng hòa, Tổng thống Mỹ Joe Biden (ảnh) chỉ trích đây là “mánh lới chính trị” không có cơ sở, đồng thời đặt câu hỏi về mục tiêu thật sự của đảng đối thủ khi theo đuổi cuộc điều tra chống lại gia đình ông.

Hạ viện Mỹ do đảng Cộng hòa kiểm soát đã bỏ phiếu phê chuẩn tiến hành cuộc điều tra luận tội Tổng thống Biden với tỷ lệ ủng hộ 221-212 phiếu. Trước đây, chia rẽ trong đảng khiến phe Cộng hòa khó có đủ số phiếu cần thiết để thông qua cuộc điều tra. Nhưng động lực đã thay đổi khi Nhà Trắng ngần ngại đáp lại trát đòi hầu tòa của ủy ban liên quan các cuộc điều tra đang diễn ra nhắm vào nhà Biden.

Phát biểu sau cuộc bỏ phiếu, Tổng thống Biden chỉ trích các nhà lập pháp Cộng hòa thay vì giải quyết những vấn đề cấp bách giúp cải thiện đời sống người Mỹ thì họ lãng phí thời gian tấn công ông bằng những lời “dối trá vô căn cứ” . Dựa trên các cáo buộc “phạm tội nghiêm trọng và tội nhẹ” theo Hiến pháp, hình phạt cuối cùng dành cho một tổng thống có thể là cách chức nếu bị kết án trong phiên tòa ở Thượng viện. Chưa có tổng thống Mỹ nào bị cách chức do bị luận tội, nhưng thủ tục này từng là điều hiếm thấy giờ đây lại trở nên phổ biến.

Mục tiêu của đảng Cộng hòa

Quyết định bỏ phiếu được đưa ra khi Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson và nhóm của ông đối mặt áp lực chứng minh sự tiến bộ trong cuộc điều tra kéo dài gần một năm tập trung vào giao dịch kinh doanh của các thành viên gia đình Tổng thống Biden. Hồi tháng 9, người tiền nhiệm Kevin McCarthy trước áp lực từ các thành viên cực hữu cũng đã đơn phương khởi xướng cuộc điều tra luận tội Tổng thống Biden. Ðộng thái của ông McCarthy mở ra giai đoạn điều trần gây chia rẽ tại Hạ viện, làm xao lãng nỗ lực của Quốc hội giữ chính phủ không bị đóng cửa. Theo cáo buộc của phe Cộng hòa, ông Biden khi còn làm cấp phó dưới thời Tổng thống Barack Obama đã lợi dụng chức vụ để thúc đẩy chính sách có thể làm giàu cho bản thân và gia đình, đặc biệt là người con trai Hunter Biden. Ông này hiện vướng cáo buộc hình sự cấp liên bang và có thể đối mặt án tù lên tới 17 năm nếu bị kết tội.

Bất chấp các nỗ lực, đảng Cộng hòa chưa đưa ra được bằng chứng xác thực về hành vi sai trái của tổng thống. Giờ đây, khi cuộc điều tra luận tội chính thức được thông qua, 3 ủy ban Hạ viện gồm Giám sát, Tư pháp cùng Tài chính và Thuế vụ sẽ tiếp tục điều tra giao dịch kinh doanh của cha con Tổng thống Biden. Các đảng viên Cộng hòa hy vọng điều này củng cố vị thế pháp lý của họ đối với yêu cầu triệu tập nhân chứng và tài liệu từ Nhà Trắng. Vì lẽ trên, nhiều người cho rằng quyết định chính thức hóa cuộc điều tra luận tội dường như được thúc đẩy bởi động lực nội bộ và mục tiêu chính trị của đảng Cộng hòa ở Hạ viện hơn là bản chất các cáo buộc.

Cuộc bỏ phiếu cũng trùng thời điểm bắt đầu chu kỳ bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024. Với những người ủng hộ cựu Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng, cuộc điều tra luận tội có khả năng đóng vai trò trung tâm trong nỗ lực tấn công phe Dân chủ. Theo giới phân tích, tuy không có cơ sở thực chất, nhưng một cuộc điều tra luận tội có thể bị lợi dụng để làm giảm uy tín Tổng thống Biden. Ðơn cử như cuộc điều tra của đảng Cộng hòa nhắm vào cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton xung quanh vụ tấn công Benghazi năm 2012, dù không có bằng chứng về hành vi sai trái nhưng các vụ việc liên quan sau này được sử dụng như “vũ khí” giúp đảng Cộng hòa chống lại bà Clinton trong cuộc bầu cử năm 2016. Ngoài ra, luận tội có thể là cách để phe Cộng hòa xoa dịu dư luận về các cáo trạng nhắm vào cựu Tổng thống Trump bởi các cử tri có thể cho rằng cả 2 ông Biden và Trump đều đối mặt với sự giám sát pháp lý.

Ðối với diễn biến mới, không phải tất cả đảng viên Cộng hòa đều ủng hộ. Theo trang tin Guardian, một số thượng nghị sĩ Cộng hòa cảnh báo cuộc điều tra sẽ gây xao lãng trong việc tìm kiếm sự đồng thuận về các dự luật chi tiêu của chính phủ mà Hạ viện phải giải quyết trong những tháng tới. Trong khi đó, một số nhà lập pháp ôn hòa ở Hạ viện tỏ ra miễn cưỡng vì lo ngại việc có rất ít bằng chứng biện minh cho một cuộc luận tội thực sự có thể dẫn tới “cái giá đắt” về mặt chính trị. Chuyên gia pháp lý Philip Bobbitt tại Trường Luật Columbia và Frank Bowman của Ðại học Missouri cũng mô tả cuộc điều tra luận tội Tổng thống Biden là “nỗ lực yếu nhất” từng được thực hiện trong lịch sử Mỹ.