TRÍ VĂN

Văn hóa làm việc chăm chỉ từ lâu ăn sâu vào xã hội Hàn Quốc nhưng khi chính phủ đề xuất tuần làm việc 69 tiếng thì đề xuất này buộc phải lùi lại, bởi thế hệ thiên niên kỷ và thế hệ Z lên tiếng phản đối.

Lee Sang-hyuk tại hiệu thuốc do anh làm chủ ở thành phố Bucheon. Ảnh: Guardian

“Làm việc trong những ngày nghỉ hoặc cuối tuần đã trở thành thói quen nhưng tôi dần nhận ra rằng cuộc sống và sức khỏe của mình đang sa sút do làm việc quá nhiều giờ. Tôi không còn năng lượng và bỏ bê các mối quan hệ cá nhân” - Lee Sang-hyuk cho biết khi nói về văn hóa làm thêm giờ tại một công ty dược phẩm lớn mà anh từng làm việc gần thủ đô Seoul. Do đó, anh đã đưa ra quyết định từng có vẻ bất thường đối với một nhân viên trong nền văn hóa làm việc nhiều giờ của Hàn Quốc, đó là xin nghỉ việc.

Lee không phải là trường hợp duy nhất phải đưa ra quyết định khó khăn trên mà anh đại diện cho phong trào rộng lớn hơn đang hình thành ở xứ sở kim chi. Theo đó, một thế hệ thanh niên xứ Hàn quyết tâm đứng lên phản đối sức ép của văn hóa làm việc cứng nhắc ở quốc gia Đông Á này. Trong đó, “thế hệ MZ”, gồm thế hệ Z và thế hệ thiên niên kỷ, đóng vai trò chủ đạo. Theo tờ Guardian, phong trào này bắt đầu trỗi dậy hồi tháng 3 khi Chính phủ Hàn Quốc đề xuất cho phép người lao động làm việc tới 69 tiếng/tuần. Hiện tại, theo quy định, người lao động ở Hàn làm việc tối đa 52 tiếng/tuần (40 tiếng làm chính thức và 12 tiếng làm thêm). Các doanh nghiệp vi phạm quy định có thể phải đối mặt với án tù hoặc phạt tiền.

Đề xuất trên được xem như là giải pháp đối với những thách thức mà thị trường lao động mang lại. Trước khi trở thành tổng thống, ông Yoon Suk-yeol thậm chí còn đề xuất rằng người lao động được phép làm việc 120 tiếng/tuần nếu cần thiết. Đề xuất này cũng được xem là cách làm lợi cho phụ nữ, bằng cách cho phép họ tích lũy số giờ làm thêm, từ đó có thể đổi lấy thời gian nghỉ phép trong tương lai để tiện chăm sóc gia đình và hoàn thành “trách nhiệm” ở một quốc gia có tỷ lệ sinh thuộc hàng thấp nhất thế giới.

Tuy nhiên, đề xuất đã vấp phải phản ứng dữ dội từ giới trẻ, các đoàn thể và các chính trị gia đối lập. 

Hàn Quốc là một trong những quốc gia có thời gian làm việc dài nhất trong thế giới công nghiệp hóa. Đây được xem là nguyên nhân của sự tăng trưởng kinh tế vượt trội của nước này. Lâu nay, người lao động thường gắn bó với một công ty duy nhất cho đến khi nghỉ hưu, bởi điều này không chỉ mang lại sự đảm bảo về công việc mà còn về thu nhập. Chính vì vậy, người lao động thường được yêu cầu làm việc nhiều giờ và nỗ lực cống hiến cho công ty.

Thế nhưng, làm việc quá nhiều giờ lại có liên quan đến việc tăng nguy cơ tự tử ở Hàn Quốc - nguyên nhân gây tử vong hàng đầu cho những người từ 10-39 tuổi. Theo Kim Ji-hyun, trưởng ban chính sách của Youth Community Union, nhóm hoạt động ủng hộ điều kiện làm việc tốt hơn cho thanh niên, những người trẻ đã biết làm việc nhiều giờ có hại như thế nào, họ nhận ra rằng ngay cả khi họ làm việc chăm chỉ ở nơi làm việc hiện tại, không phải lúc nào lợi ích và lợi nhuận của công ty cũng đến được với người lao động. Đáng chú ý, khảo sát của Gapjil 119, tổ chức dân sự vận động chống lạm quyền và ngược đãi tại nơi làm việc, cho thấy 59% số người làm thêm giờ được hỏi nói rằng họ không được trả tiền tăng ca.

Những người trẻ ngày càng trở lên “ngại” gắn bó với một công ty duy nhất trong thời gian dài trong bối cảnh chi phí sinh hoạt ngày càng tăng. Khảo sát của cổng thông tin việc làm JobKorea cho thấy 55% nhân viên thuộc thế hệ MZ không có ý định theo đuổi các vị trí quản lý, trong khi 47% cho biết họ đang chuẩn bị chuyển sang công ty khác. Còn khảo sát gần đây của Bộ Lao động Hàn Quốc phát hiện, những người trẻ tuổi mong muốn làm việc 42 tiếng/tuần. Gần một nửa số người thuộc thế hệ MZ được hỏi nói rằng sẽ không nhận công việc yêu cầu họ phải làm việc nhiều giờ hơn họ muốn, ngay cả khi họ được trả thêm tiền tăng ca.