Là con sông có độ đa dạng sinh học đứng thứ ba thế giới (chỉ sau sông Amazon và sông Congo), sông Mekong trải dài gần 5.000km từ cao nguyên Tây Tạng đổ ra Biển Đông và là nơi mưu sinh của hàng chục triệu người dân ở Trung Quốc, Lào, Myanmar, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam.

Một con cá da trơn khổng lồ được đánh bắt trên sông Tonle Sap, Campuchia.

Tuy nhiên, một báo cáo công bố hôm 4-3 từ Quỹ Động vật hoang dã thế giới (WWF) và 25 nhóm bảo tồn biển và động vật hoang dã toàn cầu cho thấy, sự phát triển không bền vững đã đe dọa đến sức khỏe và sự đa dạng của quần thể cá sống trên sông Mekong, với khoảng 19% trong số 1.148 loài cá sống ở đây đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng. Và trong số những loài cá có nguy cơ tuyệt chủng có 18 loài được Liên minh Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên liệt vào danh sách “cực kỳ nguy cấp” - gồm 2 loài cá da trơn lớn nhất thế giới, cá chép lớn nhất thế giới và cá đuối nước ngọt khổng lồ.

Các mối đe dọa đối với các loài cá trên sông Mekong bao gồm: mất môi trường sống, chuyển đổi vùng đất ngập nước sang nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản, khai thác cát không bền vững, sự du nhập của các loài xâm lấn, biến đổi khí hậu ngày càng tồi tệ và các đập thủy điện chia cắt dòng chảy chính và các nhánh sông. Theo báo cáo, sự suy giảm số loài cá sông Mekong - nơi đóng góp hơn 15% sản lượng cá của thế giới, tạo ra hơn 11 tỉ USD/năm - có thể tổn hại đến an ninh lương thực của ít nhất 40 triệu người ở vùng hạ lưu Mekong, vốn có sinh kế dựa vào dòng sông.

Dù vậy, nhà sinh vật học cá Zeb Hogan - người đứng đầu nhóm Kỳ quan sông Mekong, một trong những nhóm thực hiện báo cáo - cho biết vẫn “chưa quá muộn” để các nước trong vùng phối hợp nỗ lực nhằm đảo ngược những tác động bất lợi đối với quần thể cá sông Mekong. “Nếu chúng ta hành động, hành động tập thể để phát triển dòng sông một cách bền vững thì vẫn còn hy vọng” - ông Hogan nói.

NGUYỆT CÁT (Theo Reuters, Straits Times)