Ba “đại gia” quốc phòng châu Âu đã đạt thỏa thuận thành lập một tập đoàn vũ trụ mới để cạnh tranh với những “gã khổng lồ” toàn cầu như mạng lưới vệ tinh Starlink của tỉ phú Mỹ Elon Musk.

Châu Âu phóng vệ tinh khí tượng MetOp-SG A1 do Airbus chế tạo hồi tháng 8. Ảnh: ESA

Quyền tự chủ chiến lược trong không gian

Hôm 23-10, các tập đoàn Airbus (châu Âu), Leonardo (Ý) và Thales (Pháp) tuyên bố sẽ hợp nhất các hoạt động vệ tinh và không gian của họ để tạo nên một “công ty hàng đầu châu Âu trong lĩnh vực không gian”. Các hãng này cho biết việc sáp nhập sẽ giúp châu Âu đảm bảo “quyền tự chủ chiến lược trong không gian”.

Liên doanh mới, dự kiến sẽ bắt đầu hoạt động từ năm 2027, có kế hoạch tuyển dụng 25.000 nhân viên trên khắp châu Âu và đạt mức doanh thu hàng năm khoảng 6,5 tỉ euro. Sự hợp tác đầy tham vọng này diễn ra trong bối cảnh châu Âu đang tìm cách phát triển một đối thủ nội địa để thách thức Starlink, công ty có sự hiện diện trên khắp “lục địa già”.

Tại châu Âu, mạng lưới vệ tinh Iris 2 mà Liên minh châu Âu (EU) đang phát triển đã vướng những chậm trễ và xung đột chính trị giữa các quốc gia thành viên. 

Đầu năm nay, có những đồn đoán rằng Eutelsat - công ty Pháp đã sáp nhập với OneWeb của Anh vào năm 2023 - đang chạy đua để thế chân Starlink tại Ukraine. Tuy nhiên, Eutelsat đã gặp thách thức về tài chính và cần huy động hàng tỉ euro trong những năm tới. Ngay cả đội vệ tinh của Eutelsat cũng “lép vế” nhiều so với Starlink khi mạng lưới này đã phóng vệ tinh thứ 10.000 lên quỹ đạo. Eutelsat hiện vận hành 34 vệ tinh trên quỹ đạo địa tĩnh (GEO, cách Trái đất gần 36.000km) và chòm sao hơn 600 vệ tinh trên quỹ đạo Trái đất tầm thấp (LEO, cách Địa cầu 560km).

Hồi hè vừa qua, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã ủng hộ ý tưởng xây dựng một thế lực phát triển vệ tinh của EU, với lập luận “không gian theo một cách nào đó đang trở thành thước đo sức mạnh quốc tế”. Trong khi đó, các nhà lập pháp Ý cảnh báo không nên cho phép SpaceX tham gia việc cập nhật chương trình vệ tinh của nước này hồi tháng 7.

Hoài nghi về thực lực của tân binh

Starlink, thuộc sở hữu của công ty thám hiểm không gian SpaceX do Elon Musk sáng lập, là mạng lưới vệ tinh được thiết kế để cung cấp dịch vụ Internet tốc độ cao, độ trễ thấp đến mọi nơi trên thế giới.

Starlink đóng vai trò quan trọng trong nỗ lực chiến tranh của Ukraine kể từ khi xung đột giữa nước này với Nga bùng phát năm 2022. Ukraine đang sử dụng hơn 40.000 thiết bị đầu cuối Starlink.
Tuy nhiên, các vấn đề về mất liên lạc đã xảy ra trong quá khứ. Tỉ phú Musk từng bị cáo buộc vô hiệu hóa vùng phủ sóng vệ tinh của Starlink tại vùng Kherson, ảnh hưởng lớn đến chiến dịch phản công của Ukraine năm 2022.

Ông chủ SpaceX đã chỉ trích Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, một đồng minh của EU. Ông Musk còn tuyên bố Starlink là “xương sống của quân đội Ukraine và toàn bộ tiền tuyến của họ sẽ sụp đổ nếu ông ngắt các thiết bị vệ tinh này”.

Các quan chức EU ngày càng lo ngại về sự phụ thuộc của khối vào ông Musk, người cũng đã tìm cách can thiệp vào chính trị của khối bằng cách ủng hộ các tổ chức chính trị cực hữu, bao gồm cả đảng Sự lựa chọn vì nước Đức (AfD) ở Đức và đảng Tập hợp Quốc gia (RN) tại Pháp.

Tuy nhiên, việc cho ra đời một hãng vũ trụ mới còn tùy thuộc vào quyết định của các cơ quan quản lý châu Âu. Một nguồn tin trong ngành hoài nghi khả năng tân binh này bắt kịp Starlink. “Việc sáp nhập diễn ra quá muộn và nó sẽ bị ràng buộc với quá trình hợp nhất trong ít nhất 2 năm tới - cùng thời điểm mà châu Âu dự kiến ​​ thiết kế Iris 2”, nguồn tin chia sẻ.

HẠNH NGUYÊN (Theo Sky News, Telegraph)