Việc Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày 20-5 ký ban hành Ðạo luật về tội ác thù hận trong đại dịch COVID-19 đánh dấu một bước chuyển quan trọng trong quá trình hiện thực hóa các nỗ lực của chính quyền Washington nhằm bảo vệ cộng đồng người gốc Á.

Người Mỹ gốc Á bị kỳ thị nặng nề trong đại dịch COVID-19. Ảnh: Getty Images

Đạo luật được thông qua với tỷ lệ ủng hộ rất cao ở cả Thượng viện (96 phiếu thuận, 1 phiếu chống) và Hạ viện (364 phiếu thuận, 62 phiếu chống), cho thấy sự đồng thuận trong việc bảo vệ các giá trị, quyền lợi của một cộng đồng ngày càng có vai trò, tiếng nói hơn trong đời sống chính trị - kinh tế, văn hóa - xã hội Mỹ. Ðây cũng là một xu hướng thúc đẩy sự vận động trong nội bộ đảng Dân chủ cũng như chính quyền của Tổng thống Biden, khi ông đang nỗ lực xây dựng một nội các đa dạng thành phần, đại diện cho nhiều nhóm thiểu số, trong đó bao gồm cả cộng đồng người Mỹ gốc Á và các đảo Thái Bình Dương.

Trong bối cảnh xã hội Mỹ vài năm trở lại đây bị chia rẽ, rạn nứt nội bộ vì nhiều nguyên nhân, đặc biệt là tình trạng bất ổn do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 cũng như các phong trào biểu tình chống phân biệt chủng tộc, đạo luật nêu trên ra đời là một thành quả đáng ghi nhận của chính quyền Tổng thống Biden. Ðây từng là chủ đề gây chia rẽ quan điểm giữa hai đảng Dân chủ và Cộng hòa. Trong khi các thành viên đảng Dân chủ chỉ trích đảng Cộng hòa đặt “tầm ngắm” sau lưng người Mỹ gốc Á, thì các nhà lập pháp Cộng hòa nói rằng “sự phẫn nộ có chọn lọc” của đảng Dân chủ về tội ác chống lại người Mỹ gốc Á chủ yếu là nhằm thúc đẩy một chương trình nghị sự chính trị hơn là giải quyết mối quan tâm và nỗi sợ hãi thực sự của cộng đồng này. Thậm chí, một số nhân vật theo quan điểm bảo thủ còn lập luận rằng, tỷ lệ tội phạm hận thù nhằm vào người gốc Á gia tăng tương đương với tỷ lệ gia tăng tội phạm nói chung tại Mỹ, trong bối cảnh đảng Dân chủ từng đề xuất cải tổ, giảm lực lượng cảnh sát sau các vụ biểu tình chống phân biệt chủng tộc vào năm 2020.

Chính những quan điểm trái chiều này đã khiến Chính phủ Mỹ không thể nhanh chóng thúc đẩy một biện pháp hữu hiệu để bảo vệ cộng đồng người gốc châu Á, dù vấn đề hận thù nhằm vào cộng đồng trên nhanh chóng xuất hiện và tăng mạnh khi đại dịch COVID-19 bùng phát tại Mỹ. Theo thống kê của Stop AAPI Hate, một tổ chức chuyên theo dõi các hành vi thù hận nhắm vào người Mỹ gốc Á, tính từ ngày 19-3-2020 đến 28-2-2021, đã có tổng cộng 3.795 vụ. Con số này chỉ là một phần của các vụ kỳ thị người gốc Á đã xảy ra tại Mỹ từ đầu đại dịch đến nay. Trong số gần 3.800 vụ việc nói trên, các vụ tấn công vào thân thể chiếm đến 11,1%.  Ða số các vụ tấn công xảy ra tại hai bang New York và California, đặc biệt là tại thành phố New York và Los Angeles.

Soạn thảo đạo luật này, hai nghị sĩ Dân chủ gốc Á là Thượng nghị sĩ Mazie Hirono và Hạ nghị sĩ Grace Meng đã đặt một viên gạch nền móng chắc chắn hơn cho hệ thống pháp lý của Mỹ trong việc ban hành các biện pháp nhằm ngăn chặn những vụ bạo lực chống lại người Mỹ gốc Á cũng như răn đe, xử lý các đối tượng có hành vi kỳ thị nhằm vào cộng đồng này. Theo đó, đạo luật sẽ tạo động lực để các nhà lập pháp Mỹ đẩy nhanh hơn tiến độ giải quyết các vụ việc liên quan đến những hoạt động hận thù do đại dịch COVID-19, bao gồm việc thúc đẩy thành lập một văn phòng trực thuộc Bộ Tư pháp với nhiệm vụ xử lý các hành vi tội ác chống lại người Mỹ gốc Á. Bên cạnh đó, lực lượng thực thi pháp luật ở cấp địa phương sẽ được hỗ trợ trong việc tiếp nhận và giải quyết các vụ bạo lực chống lại người Mỹ gốc Á, mở rộng các nguồn lực nhằm cải thiện việc tiếp nhận thông tin về các vụ hận thù, tăng đầu tư hỗ trợ các nạn nhân. Ngoài ra, đạo luật còn hướng tới việc hạn chế tình trạng sử dụng ngôn từ phân biệt đối xử đang ngày gia tăng kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát tại Mỹ.

Khác với một nghị quyết không ràng buộc được Hạ viện thông qua năm ngoái lên án tư tưởng chống châu Á, đây là văn bản luật thực chất đầu tiên của Quốc hội lưỡng viện Mỹ giải quyết vấn đề này.

Việc thúc đẩy thành công đạo luật này là bước tiến đáng kể trong những nỗ lực của chính quyền Tổng thống Biden. Ngay từ khi bước chân vào Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ đã nhanh chóng ban hành sắc lệnh hành pháp lên án thái độ định kiến và hành vi kỳ thị, bạo lực nhằm vào người Mỹ gốc Á, thành lập một ủy ban đặc trách về giải quyết và chấm dứt nạn kỳ thị người gốc Á, thúc đẩy kế hoạch 50 triệu USD nhằm hỗ trợ những người gốc Á là nạn nhân của tình trạng bạo lực, kỳ thị cũng như bổ nhiệm quan chức phụ trách các vấn đề liên quan đến cộng đồng người Mỹ gốc Á và các đảo Thái Bình Dương.

Trong một xã hội mà nạn phân biệt, kỳ thị chủng tộc vẫn là một vấn đề nhức nhối, việc Tổng thống Mỹ ban hành Ðạo luật về tội ác thù hận trong đại dịch COVID-19 đã tạo thêm động lực mới thúc đẩy những hành động mạnh mẽ hơn trên hành trình gian nan bảo đảm công lý cho mọi người dân.

BÙI ÐẠI THẮNG (TTXVN)