Hôm qua (31-10), 135 triệu cử tri ở Brazil đã đi bỏ phiếu bầu tổng thống vòng 2 để quyết định người thay thế Tổng thống Luiz Inacio Lula da Silva sắp mãn nhiệm. Mọi cuộc thăm dò dư luận trước thềm bầu cử đều cho thấy ưu thế một lần nữa nghiêng hẳn về ứng cử viên về nhất vòng 1: Dilma Rousseff của đảng Lao động cầm quyền. Giới phân tích cho rằng cựu chánh văn phòng nội các của Tổng thống Silva cầm chắc chiến thắng để trở thành nữ nguyên thủ quốc gia đầu tiên của xứ sở vũ điệu samba.

Bà Rousseff sẽ một lần nữa vượt qua đối thủ Serra? Ảnh: WJS

Ở vòng bầu cử đầu tiên vào ngày 3-10, mặc dù nhiều hơn đối thủ Jose Serra của đảng Dân chủ Xã hội Brazil đến 14% phiếu bầu nhưng bà Dilma Rousseff chưa thể đắc cử tổng thống do số phiếu ủng hộ chỉ đạt 47% - chưa đủ quá bán theo luật định. Theo giới phân tích, ở vòng bầu cử thứ hai này, chiến thắng chắc chắn sẽ thuộc về ứng cử viên 62 tuổi này. Các cuộc thăm dò ý kiến cử tri trước ngày bầu cử cho thấy bà Rousseff vẫn duy trì được khoảng cách biệt hơn 10% so với cựu thống đốc bang Sao Paulo. Mới nhất ngày 30-10, kết quả thăm dò cho thấy 51% số người được hỏi cho biết sẽ bỏ phiếu cho bà so với tỷ lệ 41% dành cho ông Serra.

Các nhà quan sát cho rằng yếu tố quyết định ai sẽ là người chiến thắng ở vòng 2 này nằm ở sự chọn lựa của 20 triệu cử tri ủng hộ ứng cử viên Marina Silva của đảng Xanh trong vòng đầu. Chính việc bà Silva bất ngờ đạt tới gần 20% số phiếu, cao hơn 7% so với các cuộc thăm dò trước đó là nguyên nhân chính khiến bà Rousseff không thể tuyên bố thắng cử ngay từ vòng 1. Ở vòng đấu loại trực tiếp này, 20 triệu phiếu ủng hộ bà Silva dành cho ai, đương nhiên người đó sẽ trở thành tân tổng thống.

Trong một động thái được cho có lợi cho bà Rousseff, hôm 17-10, ứng cử viên về thứ 3 Marina Silva tuyên bố lập trường trung lập trong vòng bỏ phiếu thứ hai: không khuyến nghị cử tri ủng hộ ai trong số 2 ứng viên còn lại. Sự trung dung của đảng Xanh này được các nhà phân tích nhận định là tín hiệu ngầm ủng hộ ứng cử viên Russeff, bởi ai cũng hiểu đảng của bà Silva không thể chấp nhận ứng cử viên Serra. Đó là chưa kể từ đầu đến giờ, bà Rousseff luôn nhận được sự hậu thuẫn tuyệt đối từ đương kim Tổng thống Lula da Silva, người luôn được hơn 80% dân chúng Brazil ủng hộ kể khi bắt đầu điều hành đất nước năm 2003.

Phát biểu trong ngày vận động bầu cử cuối cùng ở thành phố quê nhà Belo Horizonte hôm 30-10, cựu Bộ trưởng Năng lượng và Hầm mỏ Rousseff một lần nữa khẳng định nếu đắc cử, bà sẽ tiếp tục các chính sách của Tổng thống Silva và quyết tâm xóa nghèo ở nền kinh tế lớn nhất khu vực Mỹ La-tinh và lớn thứ 8 trên thế giới. Kể từ khi ông Silva lên nắm quyền, 21 triệu dân Brazil (11% dân số) đã thoát nghèo trong khi tỷ lệ thất nghiệp hiện ở mức thấp kỷ lục 6,2%. Bà Dousseff cam kết nếu bà được tín nhiệm tiếp nối Tổng thống Silva, thì đến năm 2014 sẽ có thêm 21 triệu người Brazil nữa hết nghèo và khẳng định đây là mục tiêu khả thi.

Thách thức đối với tổng thống đắc cử của Brazil, theo các nhà phân tích, là duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế ổn định và tiếp tục thực thi có hiệu quả các chính sách xã hội như chính quyền Silva đã đạt được. Dưới thời Tổng thống Silva, nền kinh tế Brazil phát triển vượt bậc và dự báo năm nay sẽ đạt 7,5%. Tỷ lệ lạm phát đã giảm 1/3 so với mức đỉnh điểm 17,2% hồi năm 2003. Mặc dù vậy, Brazil vẫn đang oằn vai với gánh nặng công nợ, với tỷ lệ nợ trên GDP lên đến 41%, mức cao nhất ở khu vực Mỹ la-tinh. Vừa qua, Tổng thống Silva công bố kế hoạch đầu tư cơ sở hạ tầng, mang tên “Chương trình thúc đẩy tăng trưởng” (PAC) lần 2, trị giá gần 920 tỉ USD. Ngay khi kế hoạch này được công bố, bà Rousseff tuyên bố ủng hộ và xem đây là chiến lược duy trì đà phát triển kinh tế đất nước. Thực tế, bà chính là kiến trúc sư của PAC lần 1 trị giá 140 tỉ USD. Chương trình được triển khai từ nhiệm kỳ 2 (năm 2007) của Tổng thống Lula này đã tạo ra 5,5 triệu việc làm.

Theo đánh giá của các nhà quan sát, với sự kề vai sát cánh và dọn sẵn đường của Tổng thống Silva, sự trung lập theo chiều hướng có lợi của đảng Xanh và trên hơn hết là tỷ lệ ủng hộ cao của cử tri, bà Rousseff chắc chắn sẽ làm nên lịch sử - trở thành nữ tổng thống đầu tiên của quốc gia lớn thứ 5 trên thế giới.

ĐÔNG DOANH (Theo BBC, Bloomberg, WJS, NYTimes)