Theo điều tra của Đài CNN, Trung Quốc đã cho xây dựng hoặc mở rộng hơn 200 cơ sở giam giữ chuyên biệt trên toàn quốc để thẩm vấn những nghi phạm bị bắt giữ trong chiến dịch chống tham nhũng đang mở rộng của nước này.

Tội phạm bị thẩm vấn tại thành phố Đặc Khắc Tư, khu tự trị Tân Cương, Trung Quốc. Ảnh: Xinjiang Police Files

Kể từ khi nhậm chức vào năm 2012, Chủ tịch Tập Cận Bình đã đẩy mạnh và mở rộng chiến dịch chống tham nhũng. Đến thời điểm hiện tại, khi ông Tập đang ở nhiệm kỳ thứ ba, “đả hổ, diệt ruồi” đã trở thành một chiến dịch lâu dài. Thông qua đó, một số công cụ mạnh tay nhất đang được sử dụng để trấn áp, bao gồm hình thức giam giữ gọi là “liuzhi” (tạm dịch “giam giữ biệt lập”).

Liuzhi được cho là mô hình giam giữ cải tiến của hệ thống “shuanggui” (nghĩa là “điều tra nội bộ”), vốn được đảng Cộng sản Trung Quốc sử dụng từ lâu để thẩm vấn các đảng viên bị tình nghi tham nhũng và các hành vi sai trái khác. Còn ở hình thức mới liuzhi, nghi phạm bị tạm giữ trong phòng giam riêng, với lính canh suốt ngày đêm. Họ có thể bị giam giữ tới 6 tháng mà không được phép gặp luật sư hoặc gia đình.

Được biết, Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương (CCDI, cơ quan chống tham nhũng của đảng Cộng sản Trung Quốc) đã điều hành hệ thống giam giữ bí mật “shuanggui” trong nhiều thập kỷ. Nhưng đến năm 2018, trong bối cảnh ngày càng có nhiều chỉ trích về tình trạng lạm dụng, tra tấn và buộc phải nhận tội vì shuanggui, Chủ tịch Tập đã bãi bỏ hệ thống giam giữ này. Nhưng nó không được bỏ hẳn, mà sau đó được đặt tên mới và nằm dưới sự quản lý của Ủy ban Giám sát Quốc gia Trung Quốc (NSC). 

Thực ra, liuzhi vẫn giữ nguyên nhiều đặc điểm của shuanggui. So với shuanggui, liuzhi có phạm vi truy quét rộng hơn, khi không chỉ nhắm vào đảng viên mà còn vào bất kỳ ai thực hiện “quyền lực công” - từ giới viên chức, công chức đến các nhà quản lý trường công, bệnh viện, tổ chức thể thao, tổ chức văn hóa và các công ty nhà nước. Liuzhi cũng có thể bắt giữ những cá nhân bị coi là có liên quan đến một vụ án tham nhũng, như các doanh nhân bị tình nghi hối lộ cho một viên chức đang bị điều tra. Một số nhân vật nổi tiếng từng bị giam giữ theo hình thức liuzhi gồm tỉ phú công nghệ Bao Phàm và cựu huấn luyện viên trưởng đội tuyển bóng đá nam Trung Quốc Lý Thiết.

Tính đến tháng 11-2024, CNN ghi nhận có ít nhất 218 trung tâm liuzhi đã được xây dựng, cải tạo hoặc mở rộng trên khắp Trung Quốc. Nhưng con số thực tế có thể cao hơn vì nhiều chính quyền địa phương không công bố về những trại giam liuzhi.

NGUYỆT CÁT (Theo CNN)