Nhằm leo thang căng thẳng với Venezuela, Mỹ được cho đang đàm phán cùng một số quốc gia về khả năng triển khai quân sự ở vùng Caribe trong chiến dịch chống lại các băng đảng ma túy khu vực theo tuyên bố từ chính quyền Tổng thống Donald Trump.

Kênh ABC News đưa tin, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đang dẫn đầu các cuộc đàm phán, trong đó có sự tham gia của Mexico, Canada, Ý và Vương quốc Anh. Chính phủ Pháp cũng tuyên bố gia nhập chiến dịch này và đang triển khai tàu chiến đến vùng hải ngoại Guadalupe.

Cách đây vài ngày, Mỹ đã tăng cường đáng kể hiện diện quân sự ở khu vực khi điều tới ngoài khơi Nam Mỹ 3 tàu khu trục, 2 tàu vận tải đổ bộ cùng một tàu tấn công đổ bộ, tàu tuần dương, tàu tác chiến ven biển chở theo hơn 4.500 quân nhân và nhân viên thực thi pháp luật. Hãng tin Reuters dẫn lời các quan chức cho biết máy bay do thám P-8 cũng được điều động để thu thập tin tình báo.

Hiện Lầu Năm Góc chưa công bố chính xác nhiệm vụ và không tiết lộ nơi hoạt động cụ thể, nhưng trước đó có tin mục tiêu đợt triển khai này là nhằm đối phó các băng đảng ma túy Mỹ Latinh. Kể từ khi Tổng thống Trump nhậm chức vào tháng 1, vấn đề trấn áp các băng đảng ma túy trở thành mục tiêu trọng tâm của chính quyền Mỹ cùng với những nỗ lực khác nhằm hạn chế di cư và bảo vệ biên giới phía Nam.

Hồi tháng 2, Nhà Trắng đã đưa băng đảng Sinaloa của Mexico, tổ chức tội phạm Tren de Aragua của Venezuela cùng một số băng đảng ma túy khác vào danh sách tổ chức khủng bố toàn cầu. Trong đợt điều quân lần này, Washington đặc biệt trích dẫn vai trò bị cáo buộc của Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro và nhiều thành viên khác của chính phủ trong nhóm buôn bán cocaine “Cartel de los Soles”.

Tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường USS Gravely là một phần của lực lượng hải quân Mỹ được triển khai ngoài khơi bờ biển Venezuela. Ảnh: AP

Theo báo cáo, băng đảng trên hỗ trợ vật chất cho các tổ chức khủng bố nước ngoài, đe dọa hòa bình và an ninh nước Mỹ. Tuy nhiên, Venezuela và nước láng giềng Colombia nhiều lần khẳng định không hề có cái gọi là Cartel de los Soles như Washington khẳng định. Một số chuyên gia cũng đồng tình rằng không có bằng chứng nào cho thấy sự tồn tại của nhóm tội phạm hoạt động có tổ chức được gọi theo tên đó. Do vậy, theo Caracas, mục tiêu của Mỹ triển khai tàu chiến cùng hàng ngàn lính thủy đánh bộ và thủy thủ ngoài khơi bờ biển Venezuela không chỉ đơn giản “chống ma túy” như họ nói.

Để đáp trả, Venezuela đã cử tàu chiến và máy bay không người lái tuần tra bờ biển và phát động chiến dịch tuyển dụng hàng ngàn dân quân để tăng cường phòng thủ trong nước. “Đây là hoạt động tuyên truyền quy mô lớn nhằm biện minh cho những gì mà các chuyên gia gọi là hành động can thiệp quân sự vào một quốc gia độc lập, có chủ quyền và không gây ra mối đe dọa cho bất kỳ ai” - đại sứ Venezuela tại Liên Hiệp quốc (LHQ) Samuel Moncada nói trong cuộc gặp Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres để phản đối việc Mỹ tăng cường hiện diện hải quân gần vùng lãnh hải nước này.

Trong cuộc phỏng vấn đầu tháng 8, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Christopher Landau nói rằng chính quyền Tổng thống Trump phản đối việc dẫn dắt các cuộc tấn công quân sự thay đổi chính phủ ở Venezuela. Động thái như vậy gần như chắc chắn vấp phải sự lên án của khu vực, đồng thời gây nguy hiểm cho lợi ích hoặc ưu tiên chính sách của Mỹ hiện nay, theo chuyên gia cấp cao Geoff Ramsey tại Hội đồng Đại Tây Dương.

Nhưng rõ ràng, hành động phô trương sức mạnh của Nhà Trắng đã thu hút sự chú ý trở lại mối quan hệ giữa Mỹ với khu vực. Trong đó, nhiều người tự hỏi việc triển khai tàu chiến rầm rộ như vậy có nhằm gây sức ép buộc Tổng thống Maduro hợp tác nhiều hơn về các vấn đề nhập cư, băng đảng ma túy và buôn người trong khu vực hay không.

Cũng có ý kiến cho rằng Tổng thống Trump đang muốn thông qua chính sách “ngoại giao pháo hạm” thể hiện hình ảnh nước Mỹ cứng rắn và hiện diện mạnh mẽ ở Tây bán cầu trong bối cảnh Trung Quốc dần trở thành thế lực quan trọng về kinh tế lẫn chính trị trên khắp khu vực.

Ngoài ra, theo Tiến sĩ Will Freeman tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại ở New York, đây có thể là một hành động cân bằng giữa 2 phe phái đối địch trong Nhà Trắng vốn có tầm nhìn và ưu tiên khác nhau trước một Mỹ Latinh bị phân cực chính trị sâu sắc.

MAI QUYÊN (Theo Al Jazeera, Latin Times)