Hai đối thủ Santos (trái) và Mockus bắt tay trước khi bước vào cuộc tranh luận được trực tiếp trên truyền hình hôm 27-5. Ảnh: AP

Hôm nay 30-5, cử tri Colombia sẽ đi bỏ phiếu bầu nhà lãnh đạo mới thay thế Tổng thống Alvaro Uribe sắp kết thúc nhiệm kỳ cuối cùng. Cách đây hơn 2 tháng, những tưởng cựu Bộ trưởng Quốc phòng Juan Manuel Santos, đồng minh thân cận của ông Uribe, sẽ là ứng cử viên không có đối thủ, nhưng sự xuất hiện của cựu thị trưởng Bogota Antanas Mockus trong vai trò thủ lĩnh Đảng Xanh đang làm cho cuộc chạy đua vào ghế tổng thống trở nên khó đoán trước kết quả. Khi Mockus được bầu làm người đứng đầu Đảng Xanh cách đây 2 tháng, tiếng tăm của ông chỉ gói gọn ở Thủ đô Bogota, nên tỷ lệ ủng hộ dành cho ông qua cuộc thăm dò dư luận đầu tiên chỉ vỏn vẹn 3%. Tuy nhiên, các cuộc thăm dò diễn ra trong tháng 5 này cho thấy ông Mockus nhận được sự hậu thuẫn của 34-38% cử tri, cao hơn 9% so với ứng viên Santos.

Tỷ lệ trên dự báo rằng sẽ không có ứng cử viên nào giành hơn 50% số phiếu ủng hộ và buộc hai ứng cử viên hàng đầu sẽ bước vào vòng hai “một mất một còn” trong tháng 6. Ở “trận chung kết” sinh tử này, một cuộc thăm dò dư luận khác cho biết ông Mockus có thể giành được 50% số phiếu ủng hộ, so với 43% của ông Santos, và phần trăm còn đang do dự. Chính sự vươn lên đầy bất ngờ của ông Mockus khiến dư luận quốc tế bắt đầu quan tâm đến cuộc bầu cử tại Colombia. Nhiều người lo ngại một nhân vật khác không phải ông Santos sẽ khiến quốc gia Nam Mỹ này có nguy cơ trở lại thời kỳ “vàng son” về các hoạt động ma túy, bắt cóc tống tiền và bạo lực chính trị. Họ cho rằng chỉ có ông Santos mới có thể giúp Colombia duy trì thành quả an ninh và đà phát triển kinh tế của Tổng thống sắp mãn nhiệm Uribe, có được một phần nhờ sự trợ giúp tài chính hào phóng của đồng minh Mỹ.

Thế nhưng, dư luận Colombia cũng nhận ra rằng chính quyền Uribe đã đi quá đà khi cho phép Mỹ thiết lập hàng loạt căn cứ quân sự trên lãnh thổ nước này, suýt dẫn tới chiến tranh với các nước láng giềng. Đó là chưa kể nhiều quan chức trong bộ máy hành pháp và lập pháp thân ông Uribe bị phát hiện đỡ đầu cho một tổ chức bán vũ trang gây ra tội ác giết người và dính líu đến các đường dây buôn lậu ma túy.

Trong bối cảnh như vậy, theo các nhà phân tích, người dân Colombia muốn “chia tay” hẳn với triều đại Uribe mà ứng cử viên Santos là một hiện thân. Họ quay sang ủng hộ ông Mockus vì cựu giáo sư triết học và toán học này từng gây tiếng vang trong cuộc chiến chống tội phạm ở Bogota trong 2 nhiệm kỳ làm thị trưởng (1995-1997, 2001-2003). Trong thời gian vận động tranh cử, ứng cử viên 58 tuổi hay diện mốt “siêu nhân” với lời hứa sẽ sử dụng những biện pháp kỳ quặc để giải quyết các vấn đề hóc búa của xã hội. Chẳng hạn, hồi làm thị trưởng Bogota, để giải quyết nạn giao thông hỗn loạn, ông thuê 420 nghệ sĩ kịch câm tham gia nhắc nhở tài xế lái xe đúng quy định. Kết quả: tình trạng ùn tắc giao thông đã giảm hơn một nửa!

Hiện nay, ứng cử viên hàng đầu này bắt đầu thể hiện phong thái của một nhà lãnh đạo mà người dân Colombia có thể tin tưởng và giao phó mục tiêu trong sạch hóa bộ máy chính trị. Ông tuyên bố không chống hay ủng hộ các chính sách của Tổng thống Uribe, hay khuynh tả hoặc thiên hữu, mà sẽ theo đường lối ôn hòa, trung dung. Nếu đắc cử tổng thống Colombia, ông Mockus sẽ trở thành nhà lãnh đạo Đảng Xanh đầu tiên trên thế giới nắm quyền điều hành một quốc gia.

PHÚC GIA AN
(Theo Le Figaro, Reuters, Independent, Telegraph)