BẢO LAM
(Tổng hợp từ Book Riot, Publishers Weekly, Nytimes, The Guardian)

Ngành xuất bản Mỹ có bề nổi đang rất thành công về lượng sách bán ra, hội sách liên tục, thu hút nhiều tác giả. Tuy nhiên bên trong tiềm ẩn nhiều nguy cơ, trong đó có sự bất bình đẳng ở nhiều khía cạnh.

Các nhân viên của nhà xuất bản HarperCollins đình công để đòi tăng mức lương. Ảnh: Nytimes

Hơn 100 người đã biểu tình trước trụ sở của nhà xuất bản HarperCollins vào cuối năm 2022, với các bảng ghi: “Lương đang bị đánh cắp”, “Phải trả lương công bằng”... Thực tế, tình trạng lương thấp đã tồn tại rất lâu trong ngành xuất bản Mỹ. Bà Laura Harshberger, biên tập viên cấp cao phụ trách mảng sách cho trẻ em của HarperCollins, Chủ tịch Công đoàn của đơn vị, nói tại cuộc biểu tình: “Vấn đề không chỉ vì tiền lương mà sâu xa hơn là đòi hỏi đổi mới trong ngành xuất bản. Ngành xuất bản cần đa dạng và bình đẳng hơn, phản ánh các giá trị của chúng tôi và những cuốn sách mà chúng tôi góp công tạo ra”.

Lương thấp đã khiến nhiều biên tập viên của nhiều nhà xuất bản nghỉ việc. Tháng 12-2022, 4 biên tập viên từ 2 nhà xuất bản lớn hàng đầu thế giới đã đăng tải thư từ chức của họ trên Twitter. Cựu biên tập viên Molly McGhee của nhà xuất bản Tor Books đã từ chức vào năm ngoái và chia sẻ rằng mức lương của bà không kham nổi chi phí cuộc sống và không hề tương xứng khối lượng công việc bà phải làm. Theo Cục Thống kê Lao động Mỹ, các biên tập viên nhà xuất bản có lương trung bình 63.400 USD/năm, tương đương khoảng 30,48 USD/h. Trang web tuyển dụng Glassdoor cũng cho biết thù lao trung bình của một biên tập viên ngành sách là 69.288 USD/năm.

Tuy nhiên, đó là thù lao cho một biên tập viên, vị trí cấp trung trong ngành xuất bản Mỹ. Còn các nhân viên cấp thấp hơn sẽ nhận mức lương ít hơn. Tiền lương đó không đủ cho họ chi trả phí sinh hoạt. Ðơn cử tại thành phố lớn như New York, một người cần kiếm được ít nhất 80.480 USD/năm mới có thể sống ổn. Như vậy, dù cuộc đình công của nhân viên nhà xuất bản HarperCollins đạt được thỏa thuận tăng mức lương tối thiểu từ 45.000 USD lên 50.000 USD/năm thì vẫn không đủ sống.

Lý giải tình trạng lương trong ngành xuất bản thấp, The Guardian cho rằng đa phần nhân lực trong ngành xuất bản là nữ, dẫn đến sự chênh lệch về lương theo giới tính. Phụ nữ ít khả năng đề xuất tăng lương như nam giới và có xu hướng chấp nhận mức lương ban đầu thấp hơn. Trong khi đó, khảo sát của Publishers Weekly về lương của ngành xuất bản từ năm 2015 đến năm 2020, cho thấy mức lương giữa nam giới và phụ nữ luôn có khoảng cách rất xa. 72% nam giới cho biết họ kiếm được từ 70.000 USD trở lên hàng năm, còn mức lương phổ biến của phụ nữ từ 40.000-69.999 USD/năm.

Một vấn đề nữa là người da trắng luôn được tuyển dụng nhiều hơn và có mức lương cao hơn. Báo cáo gần đây từ tổ chức tự do ngôn luận PEN America, cho biết vào năm 2021, 74% nhân viên tại Penguin Random House là người da trắng. Con số này tại Macmillan là hơn 70% và tại Hachette là khoảng 65%. Tỷ lệ này thậm chí còn cao hơn khi chỉ xét đến các nhà quản lý cấp cao. Các quản lý cấp cao có mức lương bình quân 1 triệu USD/năm.

Những tồn tại và bất bình đẳng trong ngành xuất bản Mỹ đã khiến nhiều người bỏ nghề và là báo động đỏ đối với ngành trong tương lai, nếu không có sự điều chỉnh phù hợp.