♦ Bút ký của Nhà thơ NGUYỄN BÁ
Chương hai
TẠI NÚI MO SO
(Xem từ số báo ngày 22-12-2021)
Tất cả cười vui. Vừa trò chuyện, các cô chú vừa đi theo sự tiến dẫn của chú Chín Tần. Ðoàn khách đã tới túp lều che tăng, căng dây 4 góc, thẳng, gọn, giống như lưu dân miền sa mạc Sahara cắm trại nuôi lạc đà. Bên trong lều, chiếu trải mặt đá, gợi thuở gian lao chiến đấu với quân thù. Ấm trà và nhiều tách đủ loại được bày sẵn. Ở một góc núi - cũng là tường của căn lều, có ảnh lãnh tụ treo cao. Những bức ảnh truyền thần nhìn xuống đàn hậu duệ về nguồn. Ðá phả hơi núi. Nước lưu niên dưới lòng hang tinh khiết, lộng bóng đoàn người. Một cán bộ nói:
- Nguồn nước nầy có một thời nuôi sống cả đoàn quân Nguyễn Trung Trực, lúc nghĩa quân thao dượt ở Bình An - Ba Trại, Hòn Chông… để diệt đồn Rạch Giá năm 1868. Một trăm năm sau, Mo So lại là căn cứ trú đóng của Ðoàn 195 và Liên đội I Thanh niên xung phong Miền Tây Nam Bộ - đó là chu kỳ tuyệt vời của lịch sử.
Nhiều người cùng thốt lên “Ðúng vậy!” rồi khen núi đẹp, nhiều hang động, chiếc nôi thần kỳ của chiến công chống Pháp, chống Mỹ…
Một cán bộ lão thành kể:
- Thời đánh Pháp, cuối năm 1950, giặc dùng Dacota thả dù xuống Mo So 4 tiểu đoàn Lê dương và lính Bảo hoàng, mở hai gọng kềm tiến vào đánh phá Binh công xưởng 18 - thuộc tỉnh Long Châu Hà. Trước nguy cơ bị kẻ thù tiêu diệt, gần 100 chiến sĩ, cán bộ, kỹ sư, công nhân quốc phòng xin thề dưới búa liềm và ảnh Bác: “Quyết tử chiến đấu”. Trận giáp lá cà không cân sức diễn ra khốc liệt ở Hang Nước, Hang Cây Me, Hang Dơi, Hang Cá Sấu, Hang Lò Ðúc… Tiếng súng và tiếng lựu đạn ầm vang núi… như còn vang động đâu đây!
Một nhà báo hỏi:
- Thưa ông, trận chiến đấu diễn ra thế nào?
Vị cán bộ lão thành kể:
- Ta giành được thế chủ động, nhờ mấy má, mấy chị và các cháu thiếu nhi… hợp lực cùng chiến sĩ, cán bộ, đem hết vũ khí do ta sản xuất “tát” vào quân địch - kể cả lựu đạn và súng ngắn. Ta diệt và làm bị thương mấy chục tên giặc, mở đường máu cho toàn đơn vị rút lui, sau khi chôn cất vũ khí và hóa chất…
Một người hỏi:
- Bên ta có thiệt hại không bác?
- Có! Anh Thạch Xiêm của ta sau khi dùng khẩu súng 9 li bắn chết và bị thương nhiều tên Pháp. Súng hết đạn, anh bị giặc bắt tra khảo, bảo anh chỉ hầm vũ khí và nơi trú ẩn của đơn vị. Thạch Xiêm cả cười: “Bây lầm! Thạch Xiêm là tao đây! Ðả đảo đế quốc Pháp! Hồ Chí Minh muôn năm!”. Anh lại cười ngạo nghễ, rồi tiếp tục hô khẩu hiệu…
- Rồi sao nữa bác, chúng nó có…
- Thằng quan ba ra lệnh cho thuộc hạ đè Thạch Xiêm xuống, lấy dao con chó liếc vô đá cho bén rồi khoét mắt anh. Anh lại hô khẩu hiệu vang rền rừng núi. Khi con mắt thứ hai bị khoét, một tràng khẩu hiệu lại vang lên. Vợ con anh và dân sóc chứng kiến cảnh hành quyết dã man đó, không còn than khóc van xin kẻ thù nữa, mà cùng hô khẩu hiệu với anh. Hốt hoảng, tên quan ba hét lớn: Ðàn bà, con nít! Tất cả là Việt Minh. Giết hết! Giặc ria đạn tàn sát thường dân. “Tổ cha mầy, thằng Tây độc ác! Rồi tới phiên chúng mầy đền tội!” - Thạch Xiêm nghiến răng nguyền rủa chúng.
Mọi người cảm động, lặng lẽ, rưng nước mắt…
Vị cán bộ lão thành tiếp lời:
- Tại gộp đá nầy, thây người chồng lên thây. Một trong những người còn sống sót là tôi đây!
Ông cụ giở áo, đưa những vết thương thế kỷ vệ quốc cho mọi người xem. Cả trái núi Mo So chừng như rùng mình hiển hiện lại quá khứ. Bác sĩ Trần Minh Hữu nói:
- Như vậy Mo So có ba thiên anh hùng sử. Thiên thứ nhất, anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực dựng khu Ba Trại với 500 tướng sĩ ở đây thao dượt để chiếm đồn Rạch Giá năm 1868. Rồi thiên thứ hai, Binh công xưởng 18 anh hùng chiến đấu ác liệt với Lữ đoàn dù Pháp năm 1950. Và thiên thứ ba, thanh niên xung phong cùng Ðoàn 195 tạo nên cung đường huyền thoại với lời thề “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”!
Mo So tự hào đứng dưới trời
2. - Thưa các đồng chí, các bạn. Chúng ta họp mặt để khởi sự công trình phim Con đường huyền thoại, phản ánh lịch sử chiến đấu của thanh niên xung phong thuộc Khu đoàn và Ðoàn 195 - Cục Hậu cần Quân khu IX - trong lòng Ðảng bộ và quân dân Kiên Giang - miền Tây Nam đất nước.
Ðịa bàn Mo So làm chúng ta nhớ lại tuổi thanh xuân, đứng dưới cờ tuyên thệ “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh!”. Nay hiện diện cùng Mo So, chúng ta dành một phút mặc niệm các liệt sĩ anh hùng đã ngã xuống tuyến đường: bao gồm 399 anh chị em thanh niên xung phong và hàng ngàn chiến sĩ, đồng bào trung kiên bất khuất. Qua phim, như chúng ta còn đông đủ từ buổi ra đi. Ðây là phút thiêng liêng kẻ mất người còn: tìm gặp lại nhau - Phút mặc niệm bắt đầu!
Lòng núi thổn thức. Mây trầm mặc bay.
Ta là núi đứng trên vịnh biển
Là Mo So lưu luyến bạn xa gần
Và như người: ta cũng bâng khuâng
Từng thớ đá kỷ niệm vùng sống dậy!
Bạn từng biết Mo So là ta đấy
Hiên ngang như Bảy Núi - Ba Hòn
Dù dáng ta thấp nhỏ - cũng bà con
Với nghìn núi - thế nên ta hùng vĩ !
Bạn từng biết Mo So là ta đấy
Thuở chiến chinh - Ta cùng bạn thắng thù
Nghìn tấn napal đốt ta không cháy
Dù quanh ta rừng bãi hóa thành tro
Hùng cứ dưới trời: Ta là Mo So!
Hòn đá khổng lồ - khiến quân thù nhức mắt
Sư chín đến thay Sư đoàn hai mốt
Ầm ì bom nhỏ, bom to…
Quân thù lấy ta làm nỗi âu lo
Sức mạnh Hoa Kỳ tập trung hủy diệt!
Không thắng Mo So nghĩa là thua cuộc
(Nhưng Hoa Kỳ không thắng được Mo So)
Ngày đêm lại ầm ì bom nhỏ, bom to
Ầm ì pháo: “Tân Tây Lan” nhạc đệm
Mo So trả đòn cho đối phương mình nếm
Trực thăng, thiết giáp cháy khét trên gò!
Chiến sĩ, văn công ra cửa hang reo hò
Múa “Kết đoàn”, múa “À-day”, vỗ trống
Mặc bốn bề giặc siết trùng vây !
Con đường 1C - đường 1C là đây
Thanh niên xung phong lấy Mo So làm trại
Mo So chở che cho chiến binh trai gái
Làm nên trang sử đẹp đường dây
Mo So anh hùng của Liên đội Một-Hai
Thanh niên xung phong miền Tây tuyến lửa
Con đường 1C “sắt thép tan tất cả
Nhưng con người qua được…” lạ lùng thay!
Lời núi âm vang, đồng vọng chiến trường xưa (Vĩnh Tế - Kiên Lương - Hà Tiên - Bảy Núi - Ba Hòn - Cái Sắn - Ba Ðình - U Minh - Năm Căn - Cô Tô - Sóc Chuốt…), lúc các cựu chiến binh đang mặc niệm... Bài ca thanh niên xung phong cuộn trào hình ảnh xuồng mõ, sào tre và bóng đoàn quân đi… người cùng phương tiện: voi, trâu, xe ngựa, xe thồ, máy cày, vỏ lãi, xuồng mõ, khiêng, vác…
(Còn tiếp)
